روسیه سامانه دفاع ساحلی باسچن پی را به جزایر مورد مناقشه کوریل انتقال داد

باسچن پی یک سامانه دفاع ساحلی جهت هدف قراردادن شناورهای دشمن است و روسیه اخیرا آن را به جزایر مورد مناقشه خود با ژاپن منتقل کرد.

کوریل نام مجموعه‌ای از 56 جزیره‌های آتشفشانی با جمعیت کلی 20 هزار نفر است که با 1300 کیلومتر طول، از شمال شرق جزیره هوکایدو در ژاپن تا شبه جزیره کامچاکتا در روسیه کشیده شده و دریای اختسک را از اقیانوس آرام جدا می‌کند. با وجود این که تمامیت این جزایر تحت حاکمیت روسیه قرار دارند، ژاپن ادعای مالکیت 4 جزیره جنوبی آن را داشته و آن را بخشی از خاک خود می‌داند و بر سر آن‌ها با روسیه مناقشه دارد.

حال نیروی دریایی روسیه تصمیم به انتقال سامانه دفاع ساحلی K-300P باسچن پی به جزایر کوریل گرفته، اما آن را در بخش‌هایی که مورد مناقشه نیست، یعنی جزایر میانی که ژاپن روی آن‌ها ادعا ندارد، مستقر خواهد کرد. و اما بد نیست نگاهی به سامانه مذکور داشته باشیم.

باسچن پی توسط دفتر کمپانی ان‌پی‌او ماشیناستروینا که در حوزه هوافضا و دفاعی فعالیت دارد طراحی و از سال 2015 وارد خدمت در نیروی دریایی روسیه شد. این سامانه متحرک است و یک خودروی کشنده مدل آسترولوگ با شاسی 8×8 دو عدد موشک آماده شلیک را با خود حمل و هنگام درگیری شلیک می‌کند. 4 خودروی پرتابگر، دو خودروی کنترل و فرماندهی، یک خودروی پشتیبانی و 4 خودروی بارگذار حامل موشک یک واحد آتشبار K-300P باسچن پی را تشکیل می‌دهند. خودروهای پرتابگر می‌توانند در فاصله 25 کیلومتری از خودروی فرماندهی مستقر شوند و بین 3 تا 5 روز را در حالت آماده شلیک سپری کنند.

از زمان توقف، خودروی پرتابگر تنها 5 دقیقه زمان نیاز دارد تا آماده شلیک شود. این خودرو قادر است دو موشک خود را با فصله 2 تا 5 ثانیه از یکدیگر شلیک کند. موشک استفاده شده در K-300P همان موشک معروف P-800 اونیکس است که ناتو آن را SS-N-26 استروبایل می‌نامد. اونیکس یک موشک ضدکشتی ساخت ان‌پی‌او ماشیناستروینا که از سال 2002 وارد خدمت شد.

برای این موشک دو سر جنگی قابل نصب است که یکی 200 کیلوگرمی و از نوع به شدت انفجاری و دیگری 250 کیلوگرم از نوع نیمه نفوذگر در زره است. این موشک می‌تواند به شناورهای سنگین آسیب زده و حتی آن را از کار بیاندازد و شناورهای سبک را نیز به آسانی غرق کند.

برد موشک‌های این سامانه هنگام پرواز در ارتفاع بالا تا 300 کیلومتر است و هنگام پرواز تا ارتفاع 14 هزار متر نیز اوج می‌گیرند. هنگام پرواز در ارتفاع کم نیز برد موشک به 120 کیلومتر محدود می‌ماند. این موشک فراصوت 3 تن وزن دارد و با کمک موتور رم جت سوخت مایع خود که تا 4 تن رانش تولید می‌کند، قادر است در ارتفاع بالا با سرعت 2.2 ماخ و در ارتفاع پایین با سرعت 2 ماخ پیوسته پرواز کند. البته برای پرتاب از یک موتور راکتی سوخت جامد استفاده کرده تا به سرعت و ارتفاع لازم برسد، سپس موتور رم جت خود را روشن می‌کند.

به دلیل سرعت فراصوت، این موشک هنگام پرواز سینه مال توانمندی کمتری نسبت به موشک‌های پرسرعت فروصوت دارد. در حالی که یک موشک ضدکشتی عادی هنگام پرواز سینه مال می‌تواند در ارتفاع 5 متری از سطح آب حرکت کند، حداقل ارتفاع قابل پرواز برای اونیکس 15 متر است.

در مقایسه با یک موشک فروصوت، ارتفاع پروازی بیشتر اونیکس سبب می‌شود تا در فاصله دورتری کشف شود، با این حال سرعت این موشک بیش از 2 برابر سرعت یک موشک فروصوت است و زودتر کشف شدن خود را با سرعت بالایش جبران می‌کند. یک موشک ضدکشتی فروصوت مانند اگزوسه فرانسوی را هنگام پرواز سینه مال در ارتفاع 5 متری از سطح می‌توان از برد 27 کیلومتری کشف کرد. بدین ترتیب کشتی 90 ثانیه برای دفاع از خود مهلت دارد. اونیکس در ارتفاعی سه برابر پرواز می‌کند و طبیعتا زودتر کشف می‌شود، اما در عوض سرعت آن بسیار بیشتر است.

قطر این موشک 70 سانتی‌متر است و فاصله دو سر بال آن از یکدیگر 1.7 متر می‌شود. هنگام شلیک به روش نرم با انفجار یک خرج کوچک به صورت عمودی به بیرون از لوله پرتاب و سپس موتور راکتی آن را تا یک ارتفاع بالا برده،‌ بعد موتورهای راکتی کوچکی که در دماغه وجود دارند جهت موشک را به سمت هدف تنظیم و سپس موتور راکتی اصلی با یک پالس دیگر که قدرتمندتر است، موشک را به پرواز در می‌آورد تا موشک در نهایت موتور رم جت خود را روشن کند.

این موشک پس از شلیک با کمک سیستم هدایت داخلی خود تا نزدیک هدف پیش می‌رود و پس از آنکه به آن نزدیک شد، با جستجوگری که در ماغه دارد خود دارد روی هدف قفل و به سمتش می‌رود. این جستجوگر در اصل یک رادار است که نه تنها می‌تواند در حالت فعال کار کند، قابلیت کار در حالت غیرفعال نیز دارد. در حالت فعال خود رادار امواج را نشر و بازتاب آن از هدف را دریافت می‌کند. اما در حالت غیرفعال رادار خود هیچ امواجی نشر نمی‌دهد و تنها در حالت گیرندگی، امواجی که خود هدف نشر می‌دهد را کشف و به سمت منبع آن می‌رود.

موشک هنگامی که در فاز پایانی حمله قرار دارد و مشغول تقرب به هدف است، مانورهای گریز انجام می‌دهد تا هدف قرار دادن آن برای پدافند کشتی سخت شود. همچنین در برابر پادکار و جنگ الکترونیک دشمن مقاومت بالایی دارد.

روسیه نمونه‌ای از این موشک به نام براهموس را با همکاری هند برای ارتش این کشور ساخت که از سال 2006 وارد خدمت شده است. و اما نکته جالب اینجاست که چین نیز در سال 2014 موشکی به نام CX-1 رونمایی کرد که کاملا مشابه اونیکس است. روسیه هیچگاه اونیکس و یا نمونه صادراتی آن موسوم به یاخونت را در اختیار چین قرار نداده بود و مشخص نیست چینی‌ها چطور این موشک را کپی کرده‌اند.

سامانه K-300P باسچن پی یکی از مهلک‌ترین سیستم‌های دفاع ساحلی ساخته شده تا به امروز است و کمتر مشابهی برای آن وجود دارد. در غرب همه سامانه‌های دفاع ساحلی از موشک‌های پنهانکار و رادارگریز با سرعت فروصوت استفاده می‌کنند، زیرا آن‌ها دیرتر کشف شدن موشک را عامل بقاپذیری بالا می‌دانند. در حالی که در شرق روی سرعت بالا تمرکز است. تایوان، چین و هند دیگر کشورهایی هستند که سامانه‌هایی مشابه K-300P دارند.