طبق برآورد یک برنامه هوش مصنوعی، صدها هزار شهاب سنگ کشف نشده در مناطق یخزده جنوبگان وجود دارد. میتوان گفت قطب جنوب و مناطق اطراف آن، معدن سنگهای فضایی است.
حدود دو سوم شهاب سنگهای جمعآوری شده از زمین، در جنوبگان کشف شدهاند. طبیعت سرد و خشک این قاره، به حفظ سنگهای فضایی کمک میکند و رنگ تیره آنها، کاملا در برف و یخ به چشم میآید. اما ظاهرا گنجینهای بسیار بزرگتر از آنچه تصور میشد در قطب جنوب نهفته است.
شهاب سنگها از اجرام فضایی منشاء میگیرند و به همین دلیل، میتوانند سرنخهای مهمی از نحوه پیدایش و تکامل منظومه شمسی به ما بدهند. معمولا این سنگها هنگام سقوط به سمت جنوبگان، در مناطق پوشیده از برف فرود میآیند که 98 درصد قاره را پوشانده است.
سرگذشت بیشتر شهاب سنگهای گیر افتاده در برف جنوبگان، به اقیانوس ختم میشود. اما برخی از آنها، در ورقههای یخی سطح این قاره تجمع مییابند؛ مناطقی موسوم به یخ آبی!
باد و سایر عوامل محیطی در این نواحی، سطحی یخی به رنگ لاجوردی به وجود میآورند. اگر شرایط جوی و زمینی مساعد باشد؛ شهاب سنگها میتوانند روی سطوح یخ آبی، بدون هیچ پوششی در معرض دید قرار بگیرند و محققان در ماموریتهای اکتشافی خود، آنها را پیدا کنند. تاکنون هم تقریبا تمام شهاب سنگهای این قاره، در نواحی یخ آبی کشف شدهاند.
تا به امروز، اغلب مناطق غنی از شهاب سنگ جنوبگان، با خوششانسی محض یا در بازدیدهای مقدماتی شناسایی شده بودند. اما حالا دانشمندان یک استراتژی جدید مبتنی بر هوش مصنوعی دارند. ورونیکا تولنار، یخشناس دانشگاه آزاد بروکسل، دراینباره میگوید:
ما نواحی کاوش نشدهای را پیدا کردیم که پتانسیل بالایی برای میزبانی از شهاب سنگها دارند.
در این کار تحقیقاتی، دانشمندان از یک نرم افزار هوش مصنوعی برای آنالیز دادههای ماهوارهای قطب جنوب و تمام سطوح اطراف آن استفاده کردند. هدف، شناسایی مناطقی بود که مامن سنگهای فضایی کشف نشده هستند؛ آن هم بر اساس شباهتهایی که با مناطق غنی پیشتر شناسایی شده دارند.
آنها روی دادههای نوری، حرارتی و راداری سطح جنوبگان متمرکز شدند و خصوصیاتی از قبیل دما، شیب زمین و سرعت حرکت یخ را مورد بررسی قرار دارند.
برنامه هوش مصنوعی، با دقت زیادی 83 درصد مناطق غنی از شهاب سنگ جنوبگان را شناسایی کرد. این شامل 600 نقطه میشد که بسیاری از آنها هنوز دست نخورده باقی ماندهاند و بعضی هم در نزدیکی ایستگاههای تحقیقاتی فعلی قرار دارند. به گفته تولنار:
بازدید از این مناطق و به کارگیری روشهای نوین اکتشافی، مثلا استفاده از رباتها؛ ما را وارد عصر تازهای از کشف سنگهای فضایی خواهد کرد.
بر اساس این یافتهها، 45 هزار قطعه شهاب سنگ کشف شده فعلی در جنوبگان، فقط 5 تا 13 درصد از کل سنگهای فضایی موجود در این قاره را تشکیل میدهند. به نظر میرسد هنوز 300 هزار شهاب سنگ دیگر در سطوح یخی جنوبگان، برای کشف باقی مانده باشد.
البته با توجه به اینکه هوش مصنوعی دقت 100 درصدی ندارد، شاید محققان به جاهایی فرستاده شوند که حاوی هیچ شهاب سنگی نباشد؛ ولی همین ماموریتهای نافرجام هم میتوانند به بهسازی هوش مصنوعی و موفقیتهای بیشتر در آینده منجر شوند.