اسپیس ایکس ، هزینه‌ی سفرهای فضایی را به طرز شگفت انگیزی کاهش داده است

در گذشته سفرهای فضایی بسیار گران بودند اما امروزه به لطف برخی از شرکت‌ها همچون اسپیس ایکس – SpaceX هزینه های سفرهای فضایی کاهش یافته است.

امروزه بشر توانسته بخش خیلی کوچکی از فضا را مورد کاوش قرار دهد و هر روز در صدد گسترش دانش خود و بررسی‌های بیشتر است؛ اما یکی از مشکلاتی که همواره در این مسیر وجود داشته، هزینه‌های گزاف و سنگینی است که باید برای اکتشافات فضایی صرف شود. اکنون سوال این است که با پیشرفت بشر، آیا هزینه سفرهای فضایی ارزان شده است؟

اسپیس ایکس سفر به فضا را ارزان کرده!

یکی از موشک‌های پر کاربردی که توسط شرکت اسپیس ایکس بارها به فضا پرتاب شده، راکت فالکون 9 است که آخرین بار در دسامبر 2021 برای این که محموله‌ای را تحویل فضانوردان بدهد، به مقصد ارسال شد. هشت دقیقه بعد از این اتفاق اولین مرحله از این راکت که تحت عنوان بوستر یا موشک تقویت کننده از آن یاد می‌شود، به زمین بازگشت و صدمین مأموریت موفقیت آمیز شرکت SpaceX را رقم زد.

تمامی شرکت‌های این حوزه همچون اسپیس ایکس (SpaceX)، بلو اوریجین (Blue Origin) جف بزوس و بال ایرواسپیس (Ball Aerospace) به دنبال ساخت و طراحی موشک‌هایی هستند تا بتواند در عین حالی که مقرون به صرفه‌تر از قبل است، سرعت بالاتری هم داشته باشد.

اما سوالی که پیش می‌آید این است که با هر بار پرتاب یک موشک به فضا چقدر هزینه می‌شود و این هزینه طی سال‌های متمادی تغییری کرده یا خیر؟ بر اساس میزان باری که این موشک‌ها داشته‌اند می‌توان آنها را طبقه‌بندی کرد و هزینه آنها را بیان نمود.

اواسط قرن بیستم زمانی بود که جنگ‌های جهانی به وقوع پیوستند و دو دشمن بزرگ، اتحاد جماهیر شوروی و آمریکا همواره به دنبال پیشرفت‌های فضایی بودند. رقابتی که بین این دو کشور باعث شد تا مسئله پیشرفت‌های فضایی تبدیل به یک موضوع حیثیتی شود. در سال 1960 میلادی ناسا با بودجه‌ای 28 میلیارد دلاری توانست انسان را به ماه بفرستد. رقمی که به نرخ تورم امروز، چیزی حدود 288 میلیارد دلار خواهد بود.

جالب اینجاست که طی سال‌های اخیر بازیگران جدیدی وارد این رقابت‌ها شده‌اند که شرکت‌های استارتاپی نامیده می‌شوند. برخی از شرکت‌ها مانند اسپیس ایکس و بلو اوریجین نشان داده‌اند که می‌توانند پا به پای غول‌های این صنعت همچون بوئینگ و لاکهید مارتین و حتی بهتر از آنها راه بیایند. فراوانی آنقدر شده که هم اکنون هزینه پرواز به فضا 97 درصد ارزان‌تر از زمانی است که روسیه موشک سایوز روسی‌اش را در سال 1960 میلادی به فضا پرتاب کرد.

یکی از نکات قابل توجهی که در مورد موشک‌های اسپیس ایکس وجود دارد، بازگشت به زمین و قابلیت تعمیر مجدد است. فالکون 9 نمونه بارز این گونه بوسترها است که پس از رساندن محموله خود به مقصد به زمین بر می‌گردد تا دوباره مورد استفاده قرار بگیرد. همین موضوع باعث می‌شود تا هزینه‌های ساخت دوباره یک موشک از دوش این شرکت برداشته شود.

دلیل کاهش هزینه‌های سفر به فضا رقابتی است که اکنون وجود دارد و اگرچه این رقابت باعث پیشرفت و کیفیت خدمات و کاهش هزینه‌ها شده، اما باید بدانیم که سفر به فضا همچنان گران است. طی 6 دهه اخیر حدود 600 نفر از فضانوردان به فضا سفر کرده‌اند و از این تعداد همگی فضانوردان دولتی بوده‌اند.

هم اکنون اگر بخواهید یک سفر زیرمداری داشته باشید باید صندلی‌های فضاپیمای ویرجین گلکتیک (Virgin Galactic) را با قیمت 250 تا 500 هزار دلار خریداری کنید. اگر هم بخواهید پروازهای مداری داشته باشید باید هر صندلی را تا 50 میلیون دلار بخرید. البته انتظار داریم طی سال‌های آینده هزینه پروازهای گردشگری کمتر شوند.

ماجرا آنجایی جالب می‌شود که مدیر عامل اسپیس ایکس، آقای بنجی رید (Benji Reed) در یک کنفرانس مطبوعاتی گفته است:

ما می‌خواهیم زندگی را چندسیاره‌ای کنیم و این به معنای قرار دادن میلیون‌ها نفر در فضاست.

به هر حال قرار دادن انسان در فضا شاید هم‌اکنون یک محدودیت باشد و نیاز به هزینه‌های هنگفتی داشته باشد اما در آینده‌ای نزدیک محقق خواهد شد.