یک کارشناس فناوری اطلاعات اعلام کرد حتی اجرای 10 درصد از طرح صیانت هم مشکل ساز است و به بسیاری از کسب و کارها آسیب خواهد زد.
میلاد نوری، یک کارشناس فناوری اطلاعات در خصوص طرح صیانت عنوان کرد این طرح به شکل کلان روی فضای مجازی تمرکز کرده و بررسی کارشناسان مختلف نشان میدهد اجرای آن به احتمال زیاد باعث محدودیت گسترده فضای مجازی خواهد شد. وی افزود اگر اینستاگرام و واتساپ مسدود شوند، اما همچنان مردم به وی پی ان دسترسی داشته باشند، سرنوشت واتساپ و اینستاگرام مشابه سرنوشت تلگرام، توییتر و یوتیوب خواهد بود؛ یعنی در عمل فیلتر هستند، اما کماکان مردم به آنها دسترسی خواهند داشت.
این کارشناسان فناوری اطلاعات در ادامه افزود از این رو اگر سرویسهای خارجی قوانین ایران را قبول نکنند و موفق به دریافت مجوز نشوند، مختل کردن وی پی ان یا ابزارهای دور زدن فیلترینگ در دستور کار قرار خواهد گرفت. در چنین شرایطی وی پی انها با شناسایی آی پی، پروتکلها یا خود اپلیکیشنها مسدود میشوند. همچنین در بندی از آخرین نسخه طرح صیانت تاکید شده که وزارت ارتباطات وظیفه دارد این ابزارها را به شکل دورهای شناسایی و مسدود کند. این موضوع در سالهای قبل نیز به شکل مقطعی انجام میشد، اما قرار است با اجرای طرح صیانت به شکل دائمی در دستور کار قرار بگیرد.
مسدود کردن فیلترینگ به ضرر کسب و کارها خواهد بود
نوری در ادامه گفتههای خود به دو کاربرد ابزارهای دور زدن فیلترینگ در ایران اشاره کرد و گفت علاوه بر این که بسیاری از افراد از وی پی ان برای دور زدن فیلترینگ استفاده میکنند، یک کاربرد دیگر این ابزارها دور زدن تحریمها است؛ برای مثال حدود 80 درصد ابزارهای کار یک برنامهنویس تحریم بوده و وی پی ان ابزار کار اساسی آنها محسوب میشود. ضمن اینکه بسیاری از ابزارهای کار یک فعال دیجیتال مارکتینگ که در فروشگاههای ایران فعالیت میکند نیز تحریم شده است.
طبق گفته این کارشناس، در واقع بسیاری از این ابزارهای بزرگ به شرکتهای گوگل تعلق دارند و به همین دلیل کاربران ایرانی از دسترسی آزاد به آنها محروم شدهاند. وی افزود در آن زمان که اینترنت قطع شد نیز بسیاری از فروشگاههای آنلاین، تاکسیهای آنلاین و شرکتهای فروش بلیط هواپیما فعال بودند، اما تمام این سایتها به تیمهای دیجیتال مارکتینگ و برنامهنویسی وابسته هستند و این تیمها باید برای ارائه خدمات به ابزارهای تحریم شده دسترسی داشته باشند. از این رو مسدود کردن وی پی انها باعث اختلال در فعالیت این افراد و کسب و کارها خواهد شد.
افت کیفیت با حذف سرویسهای خارجی
نوری در ادامه بیان کرد احتمالا طراحان طرح صیانت بر این باورند که با ارائه ابزاری نظیر اینستاگرام که بتواند همانند نسخه اصلی به کاربران خدمات ارائه دهد، میتوانند از اعتراض کاربران جلوگیری کنند، اما چنین اقدامی کیفیت خدمات را کاهش خواهد داد؛ برای مثال مدیران سرویسهای داخلی مدتی قبل اعلام کردند اگر بخواهند به تمام کاربران ایرانی اینستاگرام خدماترسانی کنند، از لحاظ زیرساختی امکان ذخیرهسازی همیشگی ویدیوها و تصاویر را نخواهند داشت و احتمال دارد فرایند ذخیرهسازی در یک بازه سه ماهه انجام شود. از این رو کاربران با افت سرویس دهی مواجه خواهند شد؛ موضوعی که بسیاری از طراحان طرح صیانت آن را در نظر نگرفتند.
این کارشناس فناوری اطلاعات در ادامه گفتههای خود افزود در طرح صیانت طراحان به جایگزینی پلتفرمهای موجود فکر کردند، اما به محتوای آن نپرداختند. طبق گفته این کارشناس در شرایطی طراحان به دنبال جایگزینی اینستاگرام و یوتیوب هستند که این موضوع را در نظر نگرفتند که سرویسهای داخلی فقط محتوای داخلی دارند. بسیاری از برنامهنویسان، دانشجویان و معمارها در یوتیوب و اینستاگرام از ویدیوهای انگلیسی زبان استفاده میکنند. هرچند برخی طراحان اعلام کردند در صورت مسدودسازی سرویسهای خارجی محتوای مفید آنها را در ایران کپی خواهند کرد، اما سرویسهای مفید قابل شمارش نبوده و احتمال دارد ۱۰ هزار سرویس مفید وجود داشته باشد که به دلیل کافی نبودن زیرساخت نمیتوان همه آنها را کپی کرد.
نوری تاکید کرد بر اساس این طرح تمام کسبوکارهای ایرانی میبایست سرورهای خود را به ایران انتقال دهند؛ چرا که به شکل غیر مستقیم اعلام شده کسبوکارهای ایرانی اجازه ندارند دیتای کاربر ایرانی را به خارج از ایران بفرستند. همچنین پلتفرمهای خارجی نظیر گوگل و اینستاگرام باید برای فعالیت در ایران مجوز دریافت کرده و سرویسهای بخش کاربران ایرانی یا حداقل CDNشان را به ایران منتقل کنند که برای انجام این کارها با کمبود زیرساخت روبهرو خواهیم شد.
طرح صیانت از لحاظ فنی قابل اجرا نخواهد بود
این کارشناسان فناوری اطلاعات در ادامه اظهار کرد با هر سطح دانشی در فضای آی تی ایران میتوان گفت این طرح از لحاظ فنی قابل اجرا نخواهد بود. البته اگر این طرح به قانون تبدیل شود و کمیسیون ویژه به ابزاری برای اجرای آن دست پیدا کند، اجرای فقط ۱۰ درصد از این طرح نیز به فعالیت هزاران فرد و کسب و کار آسیب شدید وارد خواهد کرد. از این رو اگر بگوییم به دلیل نداشتن توان فنی این طرح اجرا نمیشود اشتباه است؛ چرا که کمیسیون ویژه با اجرای فقط ۱۰ درصد آن نیز کماکان به کاربران و کسب و کارها آسیب خواهد زد.
نوری ایجاد رانت اقتصادی را یکی دیگر از مشکلات طرح صیانت دانست و گفت صیانت در برخی بخشها باعث درآمدزایی خواهد شد؛ برای مثال اگر یک سرویس خارجی نظیر اینستاگرام قوانین ما را قبول نکند، پس از گذشت یک بازه زمانی برای پیدا کردن جایگزین، اینستاگرام مسدود خواهد شد و پهنای باند آن به صفر خواهد رسید. در چنین شرایطی احتمالا ترافیک اینستاگرام برای کاربران و تعرفهای که از خدمات آن بهره میبرند به دو یا سه برابر افزایش پیدا خواهد کرد؛ به بیانی دیگر در آن زمان اگر یک ویدیو در اینستاگرام تماشا کنید، ۲ یا ۳ برابر یک پلتفرم ایرانی تعرفه آن محاسبه خواهد شد.
نوری افزود همچنین در یک بندی از طرح صیانت آمده است که اگر دستگاهی نظیر گوشی، تبلت یا تلویزیون هوشمند قرار باشد به ایران وارد شود و روی آن نرم افزارهای غیر مجاز که از ما مجوز دریافت نکردند به شکل پیش فرض نصب شده باشد، تعرفه واردات آنها افزایش پیدا خواهد کرد. در واقع در تعدادی از بندهای مختلف طرح صیانت شاهد راههای درآمدزایی هستیم. این درآمدها در یک صندوق متعلق به کمیسیونی که طرح صیانت را در نظر گرفته واریز خواهد شد تا از آن برای توسعه پیام رسان داخلی یا تاسیس زیرساخت استفاده شود؛ اما تمام این موارد باعث ایجاد رانتهایی در بخشهای مختلف خواهد شد.