طی آخرین مطالعات محققان، حقایق باورنکردنی و جدیدی از انقراض دایناسورها در اثر برخورد سیارک به زمین کشف شده است.
یک پژوهش جدید نشان میدهد، زمانی که 66 میلیون سال پیش سیارکی که منجر به انقراض دایناسورها شد با زمین برخورد کرد، مقادیر قابل توجهی گوگرد (بسیار بیش از آنچه پیش از این تصور میشد) به داخل استراتوسفر وارد شده است.
این ابر عظیم گوگردی که در هوا معلق بوده، برای دههها و قرنها مانع نور خورشید بوده و زمین را بسیار خنک نگه داشته است. نهایتا هم به صورت بارانهای اسیدی بسیار سمی به زمین فرود آمده و شیمی اقیانوسها را برای دهها هزارسال تحت تاثیر قرار داده است که بسیار طولانیتر از مدت زمانی است که پیشتر گمان میرفت.
حقایق انقراض دایناسورها
جیمز ویتز، از جمله محققین این پژوهش و استاد دانشکده علوم زمین در دانشگاه بریستول بریتانیا میگوید:
یافتههای جدید نشان میدهد که ما مقدار گوگردی که در اثر برخورد سیارک ایجاد شده است را بسیار دست کم گرفتهایم. در نتیجه به نظر میرسد تغییرات آب و هوایی که در اثر آن رخ داده هم بسیار بیشتر از آن چیزی بوده که پیش از این فکر میکردیم.
ویتز اضافه میکند که در نظر گرفتن این واقعیت که گوگرد برای مدت زمانی طولانی به سطح زمین میریخته (از طریق بارش) به خوبی توضیح میدهد که چرا فرایند تجدید حیات به خصوص در مورد موجودات دریایی تا این حد به طول انجامیده است. به علاوه بخشی از گوگردی که به خشکیها ریخته هم در اثر جریانات سطحی به اقیانوسها منتقل شده است.
کشف اتفاقی یک واقعیت مهم
یافتههای محققان درباره حقایق انقراض دایناسورها به طرز عجیبی ناخواسته بوده است. دکتر ویتز در این باره میگوید:
چیزی از قبل برنامهریزی نشده بود. تیم تحقیقاتی ما ابتدا قصد داشتند ژئوشیمی پوستههای باستانی که در نزدیکی رودخانه برازوس در فالز کانتی تگزاس قرار دارند را مطالعه کنند. اینجا مکانی خارقالعاده است که در زمان انقراض دایناسورها در دوره کرتاسه زیر آب بوده است. همچنین در نزدیکی دهانه چیکشلوب (Chicxulub) در یوکاتان مکزیک است که محل برخورد سیارکی به عرض 6 مایل (10 کیلومتر) بوده است.
محققان بدون برنامهریزی قبلی چند نمونه از رسوبات محل جمعآوری میکنند. سپس این نمونهها به دانشگاه سنت اندروز در اسکاتلند منتقل میشود و دیگر محقق مشترک پروژه، Aubrey Zerkle که یک ژئوشیمیدان و ژئوبیولوژیست است ایزوتوپهای مختلف گوگرد و تعداد نوترونهای متفاوت هستههای گوگرد را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار میدهد.
ویتز میگوید تیم تحقیقاتی متوجه «یک سیگنال بسیار غیرعادی شدند» و آن ایزوتوپهای گوگرد بود که تغییرات کوچک و غیرمنتظرهای در جرم خود داشتند. چنین تغییراتی تنها زمانی رخ میدهد که گوگرد وارد اتمسفر شده باشد و در تماس با اشعه ماوراءبنفش باشد. ویتز اضافه میکند:
تنها در دو حالت چنین چیزی ممکن است: یا در شرایطی که هیچ اکسیژنی وجود نداشته باشد و یا زمانی که مقادیر قابل توجه گوگرد به اکسیژن اتمسفر غالب شده باشند.
زمین عمری 4.5 میلیارد ساله دارد و حدود 2.3 میلیارد سال پیش توسط اتمسفر اکسیژن پوشیده شده است. ویتز میافزاید:
ما اولین کسانی هستیم که در دوران معاصر چنین چیزی را در رسوباتی خارج از قطبهای زمین میبینیم.
او میگوید:
شما چنین نشانههایی را در صخرههای ساحلی نمیبینید، دریا نشانههای ایزوتوپی خاصی دارد که به طور کامل مقادیر ناچیز گوگرد آتشفشانی را از بین میبرد.
این محقق میگوید همین نشانهای مبنی بر این است که بعد از برخورد مقادیر قابل توجهی گوگرد در جو وجود داشته است و این ارتباط مهمی با تغییرات آب و هوایی دارد چراکه آئروسلهای گوگردی که از آتشفشانهای امروزی هم منتشر میشوند منجر به خنک شدن زمین میشوند. مقدار زیادی گوگرد از سنگ آهک غنی از گوگرد در شبهجزیره یوکاتان به دست آمده است. ویتز میگوید:
اگر سیارک به جای دیگر برخورد میکرد و مقادیر زیادی گوگرد در جو منتشر نمیشد، اولا شدت تغییرات آب و هوایی شدید نبود و دوما انقراض دایناسورها به این شدت رخ نمیداد.
تخمینهای پیشین از میزان گوگردی که بعد از برخورد سیارک وارد جو زمین شده چیزی حدود 30 تا 500 گیگابتن بوده است. مطابق مدلهای اقلیمی مبتنی بر تخمین پیشین، این میزان گوگرد زمانی که به ذرات معلق سولفات بدل میشده، منجر به کاهش 3.6 تا 14.4 درجهای (فارنهایت) دمای سطح زمین میشده است. یافتههای جدید اما حاکی از آن است که تغییرات اقلیمی ممکن است بسیار شدیدتر بوده باشد چراکه میزان گوگرد بسیار بیشتر بوده است.