گجت نیوز آخرین اخبار گجتی و فناوری های روز دنیا 
سال پیش برای دنیای علم و فناوری با پیشرفت‌های بزرگی همراه بود. در این مطلب نگاهی به مهمترین دستاوردها و وقایع علمی سال 1400 می‌اندازیم.
سال گذشته سرشار از اتفاقات مهم بود و دنیای علم و فناوری پیشرفت‌ها و اکتشافات بسیاری به خود دید. همواره انسان در صدد است تا بتواند زندگی آدمی را در تمام ابعاد توسعه دهد و با پیشرفت‌های جدید در بدن انسان، مواد، جانوران و فضا، اوضاع کنونی بشریت را بهبود بخشد.
مهمترین دستاوردها و وقایع علمی که در سال گذشته رخ داد
در این مقاله نگاهی خواهیم انداخت به جالب ترین و مهمترین اکتشافات و دستاوردهای سال 1400 و هر یک را به طور مختصر بررسی می‌کنیم.
1. ساخت یخ داغ در آزمایشگاه
یکی از جالب‌ترین کشفیات دانشمندان در سال گذشته، تولید یخی است که به جای سرد بودن داغ است. پژوهشگران موفق شده‌اند در محیط آزمایشگاه و با تاباندن اشعه ایکس به میانه الماس، فاز مرموزی از آب ایجاد کنند که یخ سوپریونیک یا همان یخ داغ نام دارد.
از جمله خاصیت‌های این ماده این است که رسانای برق محسوب می‌شود و حالتی نیمه جامد-نیمه مایع دارد و شکل آن کریستال خاصی است. چنین یخی در محیط آزمایشگاه درست شده، اما گفتنی است که در مرکز سیاره نپتون یا اورانوس که در منظومه شمسی قرار دارند نیز تحت فشار و شرایط خاصی سوپریونیک وجود دارد.
2. کشف سلول‌های زمان در مغز انسان
گروهی از محققان که در حال مطالعه و بررسی موردی مبتلایان به بیماری صرع بوده‌اند موفق به شناسایی سلول‌هایی در مغز انسان شده‌اند که به آنها اجازه می‌دهد در زمان به یاد آوردن خاطرات خود، توالی زمانی صحیح رویدادها را رعایت کنند.
دانشمندان نام این سلول‌ها را سلول زمان گذاشته‌اند و این گونه بیان کرده‌اند که این سلول‌ها اطلاعات زمانی را نشان می‌دهند. به عبارت دیگر این یاخته‌های ریزنقش نورون‌هایی هستند که در منطقه هیپوکامپ مغز، وظیفه حافظه و دیگر فعالیت‌های ذهنی را بر عهده دارند.
3. کشف جلبکی با سه جنسیت در ژاپن
یکی از عجیب ترین یافته‌های دانشمندان در سال 1400، پیدا کردن جلبکی در رودخانه با داشتن سه جنسیت بود. محققان دانشگاه توکیوی ژاپن جلبکی را در یکی از رودخانه‌ها کشف کردند که علاوه بر نر و ماده بودن، یک جنسیت دیگر هم دارد.
نام این جلبک Pleodorina starrii است و همان‌طور که گفتیم علاوه بر این که هم نر و ماده است، یک ژنوتایپ دیگر هم دارد که می‌تواند در آنِ واحد سلول نر و ماده را با هم تولید کند. در واقع جنسیت سوم این جلبک مرموز می‌تواند همزمان با نر و ماده خود نیز جفت گیری کند.
4. رصد نور پشت یک سیاهچاله برای اولین بار
سیاهچاله‌ها از جمله پر رمز و رازترین اجرام کیهانی هستند و به علت جرم چگال و پرگرانشی که در مرکز آنها وجود دارد، توسط نور هم قابل مشاهده نخواهند بود. اخترشناسان اکنون موفق شده‌اند برای نخستین بار نور پشت یک سیاهچاله را مشاهده کنند و این موضوع می‌تواند نظریه آلبرت انیشتین را درباره رفتار سیاهچاله‌ها تأیید کند.
تماشای نور پشت یک سیاهچاله بسیار عجیب است. دانشمندان ستاره شناس به کمک ابزارهای قوی و تلسکوپ‌های غول پیکر و مجهز توانسته‌اند فوران اشعه ایکس در پشت یک سیاهچاله که در فاصله 800 میلیون سال نوری با ما قرار دارد را رصد کنند.
5. رصد نخستین سیاره خارج از کهکشان راه شیری
از دیگر رخدادهای مهم و جذاب دنیای نجوم و کیهان شناسی، کشف اولین سیاره در خارج از کهکشان راه شیری است. دانشمندان موفق شده‌اند با استفاده از رصدخانه پرتو ایکس چاندرا که از سازه‌های متعلق به ناسا است و با بهره‌مندی از تلسکوپ قوی XMV نیوتن از آژانس فضایی اروپا سیاره‌ای را در فاصله 28 میلیون سال نوری از زمین رصد کنند.
6. تولد نارس ترین نوزاد دنیا در 21 هفتگی
از جمله اتفاقات عجیبی که در دنیای پزشکی رخ داده و در کتاب رکوردهای گینس نیز ثبت شده، تولد کرتیس زب کیت مینز در هفته بیست و یکم بارداری مادرش است. وزن این نوزاد در بدو ورود به دنیا تنها 420 گرم بوده که هم وزن یک توپ فوتبال است.
متوسط وزن یک نوزاد معمولی در هنگام تولد، حدود 3 کیلوگرم است و با این حساب وزن کرتیس کوچک، 7 برابر کمتر از یک نوزاد عادی است. گفتنی است که وی زنده مانده و پس از گذراندن 3 ماه از زندگی‌اش را در ونتیلاتور و حدود 9 ماه در بیمارستان به خانه خود رفته است.
7. زنده نگه داشتن مغز انسان در آزمایشگاه
یکی از خواسته‌های انسان این است که بتواند روزی پیوند مغز را به درستی انجام دهد. دانشمندان در راستای تحقق این هدف تلاش‌های بسیاری انجام داده و موفق شده‌اند که تکه‌ای از بافت کورتکس مغز انسان را جدا و به مدت 12 ساعت زنده نگه دارند.
فرآیند نوینی که محققان دانشگاه کوپنهاگ برای زنده نگه داشتن این تکه از مغز طی کردند جالب توجه است. آنها ابتدا سعی کردند مغز را سرد نگه دارند و سپس آن را در معرض اکسیژن قرار دادند تا زنده بماند. مرحله بعدی به این صورت است که تکه کورتکس مغز را در مخلوطی از یون‌ها و مواد معدنی شناور گذاشتند تا محیطی شبیه مغز تداعی شود. بدین ترتیب برای نصف روز موفق شدند تا مغز بیمار را سالم نگه دارند.
8. کشف ژن تأثیرگذار در بیماری کبد چرب توسط محقق ایرانی
یکی از مهمترین اکتشافات سال گذشته که برای ما ایرانی‌ها نیز افتخارآمیز بود، کشف ژن تأثیرگذار در بیماری کبد چرب روی بیماران غیر الکلی است. آریا مانی استاد پزشکی و ژنتیک ژنی دانشگاه ییل به همراه تیم تحت سرپرستی‌اش توانستند این ژن موثر را پیدا کنند.
دانشمندان متوجه شدند که ژن Dyrk1b پس از هر جهش منجر به اختلال سندروم متابولیک می‌شود که می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر ناراحتی‌های قلبی و عروقی و دیابت را افزایش دهد.
9. کشف فسیل هزارپای غول پیکر
فسیل ها از جمله شگفتی‌های هزاران و میلیون‌ها سال پیش هستند و محققان می‌توانند از روی پیکر آنها پی به اطلاعات زیادی ببرند. پژوهشگران به تازگی با بررسی یک فسیل 326 میلیون ساله متوجه شدند که هزارپایی به اندازه یک خودرو با وزن 50 کیلوگرم در شمال انگلستان زندگی می‌کرد.
منبع تغذیه این هزارپای غول پیکر به گفته محققان گیاهان بوده و از طرفی آنها گمان می‌کنند که این موجود خطرناک نیز بوده، چرا که در دسته جانداران مهاجم قلمداد می‌شود و سایر بی‌مهرگان و و دوزیست‌های کوچک را شکار می‌کرده است. آن‌طور که دانشمندان تخمین زده‌اند، قدمت این فسیل مربوط به عصر کربنی فر می‌شود؛ یعنی 100 میلیون سال قبل از وجود دایناسورها.
10. کشف عضله ای جدید در فک انسان
پس از سال‌ها کاوش و جستجو در بدن انسان، محققان دانشگاه بازل سوئیس به تازگی دریافته‌اند که یک لایه از ماهیچه اضافی در فک انسان وجود دارد که از قضا نقش عمده و مهمی در جویدن غذا ایفا می‌کند. این عضله پشت گونه‌ها پنهان شده است. گفتنی است که متخصصان پیش‌تر گمان می‌کردند که عضله فک یک بخش سطحی و یک بخش عمیق دارد.
پژوهشگران هنگامی که سرهای اهدایی از سوی بیمارستان را مورد ارزیابی دقیق‌تر قرار دادند متوجه شدند که یک لایه عمیق‌تر وجود دارد و آن را قسمت کورونوئیدی عضله فک نامیده‌اند. این عضله هنگام جویدن قابل لمس است.
11. 40 کوینتیلیون سیاهچاله در جهان قابل مشاهده
همان‌طور که می‌دانید، سیاهچاله‌ها حاصل فروپاشی و متلاشی شدن ستاره‌های غول پیکر با جرم و گرانش زیاد هستند. دانشمندان به تازگی موفق به شناسایی 40 کوینتیلیون سیاهچاله ستاره وار در جهان شده‌اند. (40,000,000,000,000,000,000) این سیاهچاله‌ها در پایان حیات ستاره‌هایی که جرم بیش از حدی دارند تشکیل می‌شوند.
اکنون محققان دانشکده بین‌المللی مطالعات پیشرفته (SISSA) ایتالیا توانسته‌اند به کمک یک روش محاسباتی جدید تخمین بزنند که چه تعداد از این سیاهچاله‌ها وجود دارد.
12. طولانی ترین صاعقه جهان در آمریکا
صاعقه از رعد و برق جدا است، چرا که رعد و برق حاصل برهم‌کنش بارهای الکتریکی بین ابرها است، اما صاعقه بارهای الکتریکی را مستقیما به زمین ارسال می‌کند و می‌تواند خطرناک باشد. محققان سازمان جهانی هواشناسی اعلام کرده‌اند که در سال 2020 صاعقه‌ای در مسافت 769 کیلومتری و در آسمان سه ایالت می سی سی پی، لوئیزیانا و تگزاس مشاهده و ثبت شده است.
همچنین در همین سال صاعقه دیگری در اروگوئه و آرژانتین ثبت شده که گفته می‌شود با رکورد 17.1 ثانیه تمامی رکوردهای قبلی را شکسته است.
13. شناسایی سویه امیکرون توسط سلول های ایمنی بدن
گفته می‌شود که برخی از سلول‌های بدن در درازمدت می‌توانند در برابر ابتلای به ویروس کرونا مقاومت خوبی از خود نشان بدهند. محققان اخیرا دریافته‌اند که این سلول‌ها می‌توانند سویه امیکرون را شناسایی کنند. این پژوهش توسط دانشمندان دانشگاه کیپ تاون در آفریقای جنوبی انجام شده است.
آنها در این آزمایش واکنش سلول‌های تی را در افرادی که قبلا مبتلا به سویه‌های دیگر کرونا شده یا واکسن تزریق کرده بودند، مورد بررسی قرار دادند. گروه آماری این گروه از محققان شامل 40 فرد با تزریق یک یا دو دوز واکسن جانسون اند جانسون، 15 نفر که دو دوز واکسن ام آر ان ای و 15 فرد واکسینه نشده می‌شد. نتیجه این پژوهش این بود که 70 تا 80 درصد از سلول‌های تی در برابر پروتئین اسپایک متعلق به سویه امیکرون، واکنش خود را حفظ کرده بودند.
14. بزرگترین کهکشان جهان
سال 1400 برای اخترشناسان و کیهان شناسان سالی سرشار از شگفتی بود. آنها موفق شدند برای اولین بار بزرگترین کهکشان جهان را پیدا کنند. اندازه این کهکشان 153.77 بار بزرگتر از راه شیری است و محققان آن را آلسیونس نامگذاری کرده‌اند. فاصله این کهکشان تا زمین ما حدود 3 میلیارد سال نوری است و طول آن 16.3 میلیون سال نوری خواهد بود. یعنی برای این که این کهکشان را بپیماییم، باید 16.3 میلیون سال نوری در حرکت باشیم.
15. بزرگترین باکتری جهان به اندازه مگس
باکتری‌ها بسیار کوچک هستند و شاید با چشم نیز دیده نشوند. در واقع اندازه یک باکتری بین یک تا 5 میکرومتر است. به تازگی گونه‌ای از باکتری شناسایی شده که به اندازه یک مگس بوده و متوسط طول آن 9 هزار میکرومتر است. از طرفی بزرگترین نوع این باکتری 2 سانتی‌متر خواهد بود.
به طور دقیق‌تر بخواهیم بگوییم این باکتری گاهی از مگس‌های معمولی هم بزرگتر است. گفتنی است که پژوهشگران حدود یک دهه پیش موفق شدند تا ارگانیسم مذکور را روی برگ‌های پوسیده در مرداب دریای کارائیب مشاهده کنند. مطالعات ژنتیکی دانشمندان نشان می‌دهد که ژنوم این باکتری دارای 11 میلیون پایه و حدود 11 هزار ژن است که بزرگتر از ژنوم باکتری‌های دیگر محسوب می‌شود.
16. استقرار تلسکوپ فضایی جیمز وب
شاید بتوان گفت مهمترین رویداد نجومی و علمی در سال گذشته، پرتاب تلسکوپ غول پیکر جیمز وب به نقطه لاگرانژ است. وظیفه این سازه عظیم، تماشای آغاز خلقت و پرده برداشتن از اسرار هستی است. این تلسکوپ به نوعی جایگزین مجهزتر و پیشرفته‌تری برای برای هابل محسوب می‌شود.
میزان بودجه تخصیص داده شده به این تلسکوپ ده میلیارد دلار بوده و پس از این که به فضا پرتاب شد حدود دو الی سه ماه طول کشید تا آرایه‌های خود را به طور کامل باز کند و آماده رصد شود. جیمز وب پس از پرتاب حدود یک ماه در سفر بود تا در نقطه لاگرانژ مستقر شود و بتواند اولین پیمایش خود را انجام دهد.
17. شناسایی 50 ژن موثر در تعیین رنگ چشم
محققان بین‌المللی در یک کارگروه مشترک با دیگر دانشمندان جهان توانستند 50 ژن تأثیرگذار در تعیین رنگ چشم را شناسایی کنند. جامعه آماری آنها برای تعیین این تعداد ژن، 195 هزار نفر از اروپا و آسیا بوده است. تا پیش از این پژوهش دانشمندان تصور می‌کردند تنها دو ژن در تعیین رنگ چشم دخالت دارند. گفتنی است که این 50 ژن قبلا کشف شده بودند، اما مانند امروز طبقه‌بندی نشده بودند.
18. درمان طبیعی ایدز در زن آرژانتینی
مهمترین دستاوردها و وقایع علمی
بیماری ایدز یکی از خطرناک‌ترین بیماری‌هایی است که در یک قرن اخیر، مردم را دچار خود کرده است. تاکنون درمان‌هایی برای این بیماری پیدا شده، اما به طور قطعی و تضمینی جواب نمی‌دهند. تا به امروز در اتفاقی نادر و عجیب دو نفر موفق شده‌اند بدون درمان پزشکی و تحت نظر بودن و به طور خود به خودی از شر این بیماری منحوس خلاص شوند.
زن آرژانتینی دومین فردی است که بدون مصرف دارو و درمان پزشکی موفق به شکست ایدز شده است. به گفته محققان این زن که به بیمار اسپرانزا مشهور شده در سال 2013 مبتلا به ایدز شده و از سال 2017 محققان دی ان ای او را برای ردیابی نشانه‌های ویروسی بررسی کردند.
این خانم خوش شانس در سال 2020 فرزند خود را به دنیا آورد و پس از انجام آزمایش‌هایی روی جفت وی مشخص شد که دیگر ویروس اچ آی وی در بدنش وجود ندارد.
19. درمان ایدز با پیوند خون بند ناف
مهمترین دستاوردها و وقایع علمی
از دیگر شگفتی‌های جالب دنیای علم و پزشکی درمان زنی از نژاد مختلط بود که ایدز داشت. این خانم مبتلا به اچ آی وی با کمک خون بند ناف یک نوزاد تازه متولد شده به درمان پاسخ داد و اکنون حدود 14 ماه است که بدن او عاری از هرگونه ویروسی است.
جالب اینجاست که این برای اولین بار در تاریخ پزشکی است که از خون بند ناف در درمان بیماری استفاده می‌شود. یکی دیگر از مشکلات این فرد لوسمی حاد میلوئیدی بود که همزمان برای دریافت خون بند ناف از خون یکی دیگر از بستگان خود نیز استفاده کرد.
20. پیوند اعضای مهندسی شده خوک به بدن انسان
پیوند قلب خوک به انسان می‌تواند یکی از قسمت‌های جذاب دنیای پزشکی باشد. پزشکان دانشگاه مریلند برای اولین بار توانستند قلب یک خوک را به لحاظ ژنتیکی دستکاری و اصلاح کنند تا بتوانند آن را درون بدن یک انسان قرار دهند.
فردی که این قلب را دریافت کرد، دیوید بنت 57 ساله بود و وی قلب خوکی را دریافت کرد که قند موجود در آن با اصلاح ژنتیکی از بین رفته بود. در واقع اگر این قند وجود داشته باشد بدن بیمار در همان روزهای اولیه عضو پیوندی را پس می‌زند. لازم به ذکر است که آقای بنت دو ماه بعد فوت کرد.
پس از اعلام موفقیت آمیز بودن این پیوند، دانشمندان و پزشکان به این فکر افتادند که کلیه‌های یک خوک را به بیماری که دچار مرگ مغزی شده پیوند بزنند. آنها پس از پیوند کلیه اعلام کردند که همه چیز موفقیت‌آمیز بوده است. محققان دانشگاه آلاباما تأکید کردند که کلیه‌های جدید قابلیت‌های یک کلیه معمولی را انجام می‌دادند.
این کلیه‌ها عمل فیلتر خون را به طور طبیعی انجام دادند و حتی می‌توانستند ادرار به وجود بیاورند. طبق آنچه گزارش شده کلیه‌ها حدود 3 روز دوام آوردند.
نظر شما درباره مهمترین دستاوردها و وقایع علمی 1400 چیست؟
