زمستان گذشته، آتشفشانی در جزایر تونگا با قدرتی 500 برابر بمب هستهای هیروشیما فوران کرد. شدت فوران آتشفشان تونگا چنان زیاد بود که از فضا هم ثبت شد و حالا، ناسا ویدیوی آن را منتشر کرده است.
اقیانوس آرام در تاریخ 15 ژانویه امسال (25 دی)، با فوران آتشفشان «هونگا هاآپای» واقع در تونگا، به خود لرزید. موج انفجاری این واقعه، محرک ایجاد سونامی در سواحل کارائیب، استرالیا، نیوزیلند، ژاپن و ساحل غربی آمریکای شمالی و جنوبی شد.
تونگا کشوری متشکل از 169 جزیره با جمعیتی حدود 105 هزار نفر است و این، بدترین فاجعه طبیعی دیده شده توسط آنها بود. بر اساس برآورد ناسا، فوران آتشفشان هونگا هاآپای نیرویی معادل 10 مگاتن TNT آزاد کرد؛ چیزی که به آسیب زیرساختهای ارتباطی تونگا و قطع دسترسی مردم به دنیای خارج انجامید. فرودگاههای این کشور، با خاکستر پوشیده و تمام پروازهای ورودی و خروجی، لغو شدند. این بزرگترین انفجار قرن بیستویکم، طبق آمار رسمی سه قربانی هم گرفت.
فیلم کوتاهی که با تجهیزات ABI نصب شده روی ماهواره NOAA GOES-West ضبط شد، فوران آتشفشان تونگا را با جزئیات کامل از فضا نشان میدهد. دلیل آمادگی ناسا برای شکار این صحنه، ظهور نشانههای هشدار در هونگا هاآپای از چند هفته قبل بود.
در این ویدیو، یک ابر قارچمانند را میبینیم که در اثر نیروی انفجار، بزرگ و کروی میشود. ستونی از خاکستر، در یک آن به آسمان پرتاب شده و آتشفشان نهفته زیر آب، سطح اقیانوس را برش میدهد و بالا میآید.
شوک جوّی ناشی از این انفجار، ابرها و آبهای اقیانوسی را پراکنده میکند و در فاصله کوتاهی، یک سونامی از همه طرف ایجاد میشود.
این رویداد، بحثی را درباره میزان آمادگی سامانههای هشدار سونامی برای وقایع مشابه در آینده آغاز کرد. پس از سونامی سال 2004 هند، دیگر کسی درباره اهمیت وجود چنین سیستمهای هشداری تردید ندارد؛ فاجعهای که جان 225 هزار نفر را در 12 کشور دنیا گرفت.
در همین ارتباط، متخصص سونامی «اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده» میگوید: سیستمهای هشدار فعلی در آمریکا، کارآمد نیستند و نیاز مبرم به ارتقای سختافزاری و نرمافزاری دارند.