هلند قصد دارد پیرو حمایت تسلیحاتی خود از اوکراین، هویتزرهای خودکشش زرهی PzH 2000 را برایشان ارسال کند که در ادامه نگاهی به آن خواهیم داشت.
در حال حاضر توپخانه به یکی از اصلیترین تسلیحات مورد استفاده در جنگ اوکراین بدل شده و طرفی که قدرت آتش بالاتر و انعطاف عملیاتی بیشتری داشته باشد، برگ برنده در دستان اوست. کشورهای پشتیبان اوکراین نیز با بررسی این نبرد که اکنون ماه دوم آن به اتمام میرسد، به این نتیجه رسیدند که بایستی توپخانههای بیشتری برای اوکراین بفرستند تا با ایجاد آتش پشتیبانی از نیروهای مدافع، بتوانند نیروهای متجاوز را عقب رانده و خاک خود را باز پس گیرند.
هلند میخواهد هویتزر خودکشش و زرهی PzH 2000 برای اوکراینیها ارسال کند. این هویتزر که در اصل Panzerhaubitze 2000 به معنی هویتزر زرهی 2000 نام دارد، توسط دو کمپانی آلمانی کراوس مافی وگمن و راین متال طراحی و توسعه یافته است. هر یک از آنها 5 میلیون دلار قیمت دارد و تاکنون 385 عراده از آن تولید شده که در اختیار 8 کشور هستند. این هویتزر سابقه عملیات در افغانستان علیه طالبان و القاعده را در کارنامه خود دارد و بسیار خوش درخشید.
این توپخانه یکی از برترین هویتزرهای خودکشش در کلاس خود است و از سال 1998 وارد خدمت در ارتش آلمان شد. هلند نیز نخستین سفارش خود را در سال 2004 تحویل گرفت و در حال حاضر 57 عراده در اختیار دارد که تا سال 2021 دست کم 18 عراده در خدمت فعال و مابقی در حالت ذخیره بودند. حال این کشور قصد دارد شمار نامشخصی از آنها را برای اوکراینیها ارسال کند. تخمین زده میشود هلند بتواند حداکثر 18 تا 21 عراده PzH 2000 برای اوکراین بفرستد.
این هویتزر به منظور حفاظت از سرنشینان و مقاومت بالا در میدان نبرد، دارای شاسی زرهی است تا در مقابل گلولههای سنگین و ترکش بقاپذیری بالایی داشته و بتواند در نزدیکی درگیریها و خط مقدم نیز اقدام به پشتیبانی از نیروها و اجرای آتش کند. زره اصلی هویتزر ماژولار است که امکان تعمیر و تعویض آن به آسانی در میدان نبرد وجود دارد. همچنین میتوان به آن زره مضاعف نظیر زره واکنشی نیز افزود تا در مقابل پرتابههای ضد زره نظیر RPG مقاومت بیشتری داشته باشد.
هویتزر دارای سیستم اعلام حریق و آتش خاموش کن خودکار است تا در صورت بروز کوچکترین آتش سوزی در فضای داخلی، سریعا آن را خاموش کند. حفاظت NBC و تصفیه هوا برای کابین نیز دیگر قابلیتهای آن هستند تا در محیطهای آلوده به مواد رادیواکتیو، شیمیایی و بیولوژیکی نیز عملیات کند. شاسی دارای چندین پنجره انفجار است تا در صورتی که مهمات درون خودرو منفجر یا پرتابهای به زره نفوذ کرد، انفجار از طریق آنها خارج و کمترین آسیب به خدمه برسد.
سلاح اصلی PzH 2000 توپ 155 میلیمتری L52 با لولهای 8 متری است که توسط راین متال ساخته شده و میتواند با نرخ آتش پیوسته 10 و حداکثر 13 گلوله در دقیقه شلیک کند. البته در حالت پیوسته و اضطراری نیز قادر به شلیک 3 گلوله در 8.4 ثانیه است. آهنگ شلیک بالای این هویتزر مدیون گلوله گذار خودکار دیجیتال آن است که به صورت کامپیوتری کنترل شده و میتوان به آن دستور داد چه نوع گلولهای را از خزانه (خشاب) با گنجاش 60 گلوله، درون توپ قرار دهد.
سامانه همچنین فیوز گلوله را تنظیم و به آن دستور میدهد در ارتفاع یا پس از برخورد به هدف یا پس از نفوذ به آن منفجر شود. تمامی فرایند گلوله گذاری و تنظیم فیوز به صورت دستی نیز قابل انجام است که در این حالت خدمه به 5 نفر افزایش مییابد. اما در حالت خودکار ضمن امکان انجام ماموریت با 3 و حتی 2 خدمه، سرعت نیز بالاتر رفته و در صورت هدف قرار گرفتن این خودروی بزرگ که 11.7 متر طول، 3.6 متر پهنا و 3.1 متر ارتفاع دارد، تلفات جانی کمتر است.
تمامی مهمات 155 میلیمتری استاندارد ناتو قابلیت شلیک از این توپ را دارند و میتوان گلوله هدایت ماهوارهای M982 اکسکالیبور و VULCANO 155، گلولههای هدایت لیزری M712 کوپرهد، گلوله هدایت فروسرخ Bonus و 155 SMArt را نیز با آن شلیک کرد. برد آتش این توپ نیز بسته به نوع گلوله آن دارد و حداکثر به بیش از 70 کیلومتر میرسد که مربوط به گلولههای دارای پیشران راکتی است. گلولههای فاقد پیشران راکتی نیز تا برد 50 کیلومتر شلیک میشوند.
برجک توپ الکتریکی بوده و قابلیت چرخش 360 درجه به طرفین را دارد. البته میتوان در صورت بروز مشکل آن را به صورت دستی نیز چرخاند. لوله توپ از زاویه منفی 2.5 تا مثبت 65 درجه در محور عمود حرکت میکند. سامانه کنترل و هدایت آتش PzH 2000 این قابلیت را دارد که اطلاعات و موقعیت هدف را به صورت کاملا خودکار و بدون کمک کاربر انسانی، توسط سیستم پیوند داده (دیتا لینک) از نیروهای خودی دریافت، گلوله متناسب با هدف را در توپ بارگذاری و با تنظیم زاویه و جهت لوله، شلیک را انجام دهد.
هویتزر یک رادار آرایه فازی پشت توپ دارد که سرعت دهانه گلوله را اندازه گرفته و به کامپیوتر کنترل بالستیک میدهد. کامپیوتر نیز با استفاده از سیستم هدایت ماهوارهای GPS و سامانه هدایت داخلی (اینرسایی: INS) موقعیت توپ را تنظیم میکند. این کامپیوتر بخشی از سامانه کنترل و هدایت آتش است که در کل سیستم مدیریت آتش نامیده میشود. کامپیوتر میتواند تا 6 گلوله را به طور پیوسته در مسیر مختلف شلیک کند تا همزمان با یکدیگر به یک هدف برخورد کنند.
علاوه بر حالت خودکار، امکان اجرای آتش در حالت دستی و نیمه خودکار نیز وجود دارد. از دیگر تجهیزات الکترونیکی PzH 2000 میتوان به سنسور باد و جوی، سیستم عیب یاب، پایشگر سیستم و وضعیت توپ، برجک الکترواپتیکال پانورامیک با دید 360 درجه موجود بالای برجک اشاره کرد که پذیرای دوربین تلوزیونی، تصویرساز فروسرخ جهت دید در شب، مه، دود و غبار، فاصلهیاب و نشانهگذار لیزری و همچنین سامانه دید آتش مستقیم در شب و روز تا برد 2 کیلومتر است.
یک موتور دیزل سوپر شارژ 8 سیلندر مدل MTU 881 Ka-500 با توان هزار اسب بخاری وظیفه تامین نیروی محرکه این زرهپوش 55 تنی را دارد و به آن امکان حرکت با بیشینه سرعت 70 کیلومتر بر ساعت را در جاده و 45 کیلومتر بر ساعت در مسیر ناهموار و همچنین امکان پیمایش مسافت 420 کیلومتری با یک بار سوختگیری را میدهد. این موتور ماژولار بوده و امکان تعمیر و تعویض آن حتی در خط مقدم و زیر آتش دشمن نیز به سرعت در عین سادگی امکان پذیر است.
موتور توسط کمپانی آلمانی MTU ساخته شده و نسبت 18.2 اسب بخار به ازای هر تن را فراهم میکند که سبب چابکی و توان تحرک بالا میشود و PzH 2000 را قادر میسازد روی هر سطح همواره و ناهموار با چالاکی بالا حرکت کند. گیربکس و سیستم تعلیق آن نیز اتوماتیک بوده و 4 دنده به جلو و 2 دنده به عقب دارد و فنربندی آن نیز از نوع پیچشی است. کفشکهای زنجیر نیز پلاستیکی هستند تا تعویضشان آسان باشد و هنگام حرکت روی آسفالت، آن را تخریب نکند.
هویتزر میتواند از مانع با ارتفاع 1.1 متر بالا رفته، از گودال 3 متری عبور، شیب 54 درجه را بالا رود و در مسیر نامتوازن با شیب 27 درجه گذر کند. همچنین امکان گذر از رودخانه با عمق 1.5 متر را دارد که در صورت آمادهسازی و نصب ادوات لازم نظیر اسنورکل برای تامین هوای مورد نیاز موتور دیزلی که از نوع درون سوز محسوب میشود، میتواند از آبهای عمیقتر نیز بدون مشکل عبور کند. برجک پایدار شده است و روی سطح ناهمواره نیز بدون مشکل شلیک میکند.
علاوه بر این یک ژنراتور 8 هزار وات نیز دارد که در حالت ایستا برق مور نیاز سامانههای الکترونیکی، تهویه مطبوع شامل سیستم سرمایش و گرمایش و همچنین موتورهای الکتریکی که برجک را چرخانده و لوله توپ را بالا و پایین میبرند را تامین میکند. در این حالت گرمای تولیدی موتور و اثر حرارتی و صوتی خودرو بسیار کم است که سبب افزایش بقاپذیری و سختتر شدن کشف آن میشود. همچنین مصرف سوخت به شدت کاهش مییابد و آلاینده کمتری تولید میشود.
علاوه بر این به منظور افزایش پنهانکاری، هویتزر یک پوشش استتار چندطیفی موسوم به MMT دارد که پس از کشیده شدن روی آن، نه تنها کشف خودرو را برای سامانههای اپتیکی و همچنین چشم انسان بسیار سخت میکند، بلکه سبب کاهش اثر حرارتی، صوتی و حتی راداری میشود. این پوشش برای اجرای کمین و مخفی شدن خودروها و همچنین زمانی که نزدیکی خط مقدم حضور دارند بسیار کاربردی است و با کاهش احتمال هدف قرار گرفتن، بقاپذیری را افزایش میدهد.
هویتزر PzH 2000 برای دفاع از خود یک تیربار 7.62 میلیمتری MG3 با هزار گلوله دارد که چندمنظوره بوده و امکان درگیری با نفرات پیاده، خودروهای سبک و هواگردها به خصوص پهپاد را دارد. سمت چپ و راست لوله توپ نیز 8 پرتابگر نارنجک 76 میلیمتری است که با ایجاد پرده دود، ضمن مخفی کردن تحرکات هویتزر و نیروهای خودی، مانع از قفل لیزری موشک و یا هدفگیری چشمی راکت ضد زره میشود. همچنین به خدمه امکان ترک پنهانی خودرو را میدهد.
این هویتزر توسط یک خودروی حامل مهمات همراهی میشود و پس از اتمام 60 گلوله، 2 خدمه گلوله گذار میتوانند کمتر از 11 دقیقه 60 گلوله دیگر درون خزانه که به منظور افزایش امنیت خدمه در انتهای شاسی است را قرار داده و اطلاعات هر گلوله را ثبت کنند. همانطور که پیشتر اشاره شد نیز خزانه همچون شاسی دارای چند پنجره انفجار است تا در صورت منفجر شدن مهمات، انرژی و موج آن از طریق پنجرههای مذکور خارج شده و در محیط بسته کابین نماند.
از PzH 2000 به عنوان پیشرفتهترین هویتزر خودکشش زرهی یاد میشود که البته دلایل زیادی برای تایید این ادعا وجود دارد. سیستمهای الکترونیکی و تجهیزات پیشرفته، نواخت آتش بالا با سیستم مدیریت آتش مدرن، قابلیت شلیک هر نوع گلوله 155 میلیمتری، زره و موتور ماژولار، پوشش استتاری چند طیفی و قابلیتهای دیگر که به آنها اشاره شد مهر تاییدی برای برتری PzH 2000 نسبت به دیگر رقبای خود نظیر AS-90 انگلیسی و K9 تندر از کره جنوبی است.
این هویتزرها میتوانند به سرعت مستقر شده و پس از شلیک تنها ظرف مدت 15 ثانیه آماده حرکت شوند. بدینترتیب پیش از آن که دشمن فرصت اجرای آتش ضد آتشبار علیه آنها را داشته باشد، ناحیه را ترک کردهاند. به خدمت گیری این تسلیحات فوق سنگین توسط نیروهای اوکراینی توان توپخانهای آنها را به شدت افزایش میدهد و در ترکیب با گلولههای هدایتی اکسکالیبور که از آمریکا دریافت و به زودی کانادا نیز تحویل میگیرند، ضربات سهمگینی بر روسها وارد میکنند.