موشک اتمی شیطان 2 روسیه تا چه حد مرگبار است؟

روسیه اخیرا در مراسمی با حضور ولادیمیر پوتین از موشک اتمی شیطان 2 رونمایی کرد. اما این موشک تا چه حد مرگبار و قدرتمند است؟

برخی کارشناسان نظامی معتقدند موشک اتمی شیطان 2 روسیه گرچه بسیار قدرتمند است اما سطوح تهدید موجود را تغییر نداده است. این موشک بالستیک قاره‌پیما جدید که قادر به حمل کلاهک‌های هسته‌ای به سراسر جهان است اخیرا به طور موفقیت‌آمیز توسط روسیه آزمایش شده است، اما پنتاگون گفته که موشک شیطان 2 تهدیدی برای آمریکا و متحدانش محسوب نمی‌شود.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در یک سخنرانی تلویزیونی بعد از پرتاب موشک در روز چهارشنبه 20 آپریل به این مسئله که موشک RS-28 Sarmat که ناتو آن را شیطان 2 نامیده، در هیچ جای جهان مشابهی ندارد و قادر است دشمنان کشورش را وادار کند پیش از تهدید روسیه یک بار دیگر فکر کنند. اما موشک اتمی شیطان 2 واقعا چقدر به تهدید اتمی فعلی روسیه می‌افزاید؟

موشک هسته‌ای شیطان دو

این موشک اولین بار در سال 2018 و طی یک سخنرانی توسط پوتین به عنوان نسل جدیدی از فناوری موشکی هسته‌ای با 116 فوت (35.3 متر) طول و 220 تن (200 متریک تن) وزن معرفی شد.

روسیه کار روی موشک سارمات که می‌تواند تا 15 کلاهک هسته‌ای سبک را در آرایه‌ای به نام MIRV (Multiple Independently Targetable Re-Entry Vehicles) حمل کند از اوایل دهه 2000 آغاز کرد.

به نقل از مرکز کنترل تسلیحات و عدم اشاعه، MIRVها نوعی موشک هستند که اولین بار در دهه 1960 میلادی طراحی و ساخته شدند و به یک موشک بالستیک قاره پیما (ICBM) اجازه می‌دهند چندین کلاهک را برای هدف قرار دادن چند موقعیت مختلف حمل کند.

موشک Sarmat جانشینی برای موشک بالستیک قار‌ه‌پیما کنونی روسیه، R-36 یا Voevoda است که ناتو به آن لقب شیطان را داده است و می‌تواند به 10 کلاهک سبک‌تر بدل شود.

علاوه بر این، موشک جدید دارای برد تخمینی بین 6200 تا 11180 مایل (10 هزار تا 18 هزار کیلومتر) است که بر اساس اطلاعات مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل ایالات متحده (CSIS) نسبت به برد Voevoda، بین 6340 تا 9940 مایل (10200 تا 16000 کیلومتر) بهبود یافته است.

روسیه درباره آزمایش روز چهارشنبه گفته که موشک Sarmat از پایگاه فضایی پلستسک پرتاب شده و کلاهک‌های تمرینی آن به اهداف تعیین شده در محدود آزمایش موشکی کورا در شبه جزیره کامچاتکا در نزدیکی سیبری اصابت کرده است.

پوتین بعد از انجام موفقیت‌آمیز آزمایش گفته که این موشک قادر است بر همه ابزارهای مدرن دفاع ضد موشکی غلبه کند و همچنین تاکید کرده که که قطعات آن کاملا در داخل روسیه ساخته می‌شوند و این کار تولید انبوه موشک را بسیار ساده‌تر می‌کند تا نیروی موشکی استراتژیک روسیه زودتر از آن بهره‌مند شود.

شیطان 2 چقدر برای غربی‌ها خطرناک است؟

اما با وجود همه اظهارنظرهای خطرناک پوتین، جان کربی سخنگوی پنتاگون روز چهارشنبه در بیانیه‌ای گفت که پرتاب آزمایشی موشک جدید «تهدیدی برای ایالات متحده یا متحدانش محسوب نمی‌شود». کربی افزود:

روسیه مطابق پیمان کاهش دوجانبه تسلیحات هسته‌ای میان روسیه و آمریکا موسوم به New START، درباره آزمایش جدید خود به آمریکا اطلاع داده بود و این یک آزمایش روتین و عادی است که جای هیچ تعجبی ندارد.

در مقایسه با موشک‌های مبتنی بر سیلو، این موشک به تنهایی بسیار مهیب به نظر می‌رسد. بنابر گزارش CSIS، موشک اتمی جدید روسیه می‌تواند تا حداکثر محموله‌ای با بازدهی تقریبا 50 مگاتن مواد منفجره را پرتاب کند که در مقایسه با Minuteman III متعلق به ایالات متحده و محموله نهایتا 1.425 مگاتنی‌اش به مراتب بیشتر است.

ظرفیت مافوق‌ صوت ادعایی موشک توسط روسیه نیز به همان اندازه نگران‌کننده است به این معنا که موشک جدید می‌تواند برخی کلاهک‌ها را با سرعتی بیش از 5 ماخ (3836 مایل بر ساعت) به سمت اهداف پرتاب کند.

در حال حاضر روسیه و چین هر دو موشک‌های مافوق صوت خاص خود را دارند و از سال 2010 ایالات متحده هم 17 آزمایش در زمینه موشک‌های مافوق صوت انجام داده که البته 10 مورد از آن‌ها شکست خورده است.

آخرین آزمایش موشک هایپرسونیک آمریکا مربوط به موشک لاکهید مارتین بود که مفهوم «سلاح تنفس هوای مافوق صوت» (HAWC) را توسعه داد و در اواسط مارس 2022 آزمایش شد.

در انجام این آزمایش، لاکهید مارتین و آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی (DARPA) نمونه اولیه موشک را از یک هواپیمای حامل پرتاب کردند و سپس در بیانیه‌ای اعلام شد که این موشک توانسته به ارتفاعی بیش از 19812 متر برسد و بیش از 300 مایل دریایی (555.6 کیلومتر) را طی کند. البته موشک جدید آمریکا هنوز عملیاتی نشده و در دسترس نیروهای ارتش این کشور نیست.

با وجود همه این‌ها، بازدهی و سرعت بیشتر موشک به این معنا نیست که روسیه مزیت خاصی نسبت به دیگر کشورها یافته است چراکه دیگر موشک‌های بالستیک قاره‌پیما برای مثال UGM-133 Trident II D5 ایالات متحده در زیردریایی‌ها فعال هستند و همان کارکرد MIRV را دارند که می‌تواند تا هشت کلاهک را در فاصله‌ای بین 1240 تا 7460 مایل (2 تا 12 هزار کیلومتر) از هر نقطه‌ای از جهان شلیک کند.

همچنین مالکوم چمبرز، معاون مدیر کل اندیشکده دفاعی بریتانیا از موسسه خدمات متحد سلطنتی (RUSI) در ارزیابی تهدید موشک اتمی شیطان 2 روسیه می‌گوید که روسیه همین حالا هم با بهره‌مندی از بزرگترین زرادخانه هسته‌ای جهان، «پتانسیل تخریب‌گری بالایی دارد» و با وجود اینکه موشک جدید قدرت تخریبی فراتر از هر موشک دیگری دارد، تغییری در تهدید هسته‌ای بالقوه از طرف روسیه ایجاد نکرده است.

جولیان لوئیس رئیس کمیسیون اطلاعات و امنیت پارلمان بریتانیا نیز در گفتگویی با تلگراف گفته:

روسیه و کشورهای هسته‌ای غربی از وقتی که در حدود 60 سال پیش به بمب‌افکن‌های استراتژیک هسته‌ای و سپس موشک‌های بالستیک قاره‌پیما دست یافتند، توانایی نابودی یکدیگر را داشته‌اند. افزودن موشک جدید توسط پوتین به توانایی‌های نظامی روسیه، قابلیت کشش بیش از حدی را که از قبل وجود داشت تغییر نمی‌دهد و تفاوتی هم در کارکرد زیردریایی‌های بازدارنده هسته‌ای ترایدنت ما ایجاد نمی‌کند.

به گزارش انجمن کنترل تسلیحات آمریکا از مجموع 13080 کلاهک هسته‌ای موجود در جهان، روسیه 6257 کلاهک، آمریکا 5550 کلاهک و چین نیز 350 کلاهک را به عنوان سه کشور با بیشترین کلاهک های هسته ای در اختیار دارند.

به نقل از رسانه Defense News، آمریکا در برنامه توسعه و ارتقای موشک‌های بالستیک قاره پیمای خود،‌ قصد دارد از سال 2029، LGM-35A Sentinel به ارزش 100 میلیارد دلار را جانشین Minuteman III کند که حالا قدمتی بیش از 5 دهه دارد.