هویتزر خودکشش چرخدار 2S22 Bogdana محصولی از صنایع نظامی اوکراین است که به تازگی هنگام اجرای آتش علیه ارتش روسیه رویت شد.
هفتاد و سومین روز از تجاوز همه جانبه ارتش روسیه به اوکراین میگذرد و طی این مدت مدافعان علاوه بر به کار گیری آن چه که در زرادخانههای خود داشتند، شمار بسیار زیادی سلاح از کشورهای حامی خود دریافت کرده و البته برخی جنگ افزارهای بومی خود که رسما وارد خدمت نشده بودند را نیز بر حسب نیاز به میدان نبرد آوردند؛ مثلا با استفاده از سامانه دفاع ساحلی نپتون که تنها یک پیش نمونه از آن را در خدمت داشتند، تا امروز 2 کشتی روسی را هدف قرار دادند.
سلاح جدیدی که سر از جنگ در آورد هویتزر خودکشش 2S22 Bogdana است که به آن Bohdana نیز میگویند. این سامانه تماما اوکراینی از سال 2015 تا 2018 توسط صنایع سنگین کراماتورسک طراحی و تولید آن به کمپانی KhTZ سپرده شد. بوگدانا نخستین بار سال 2018 طی رژه روز استقلال کییف به نمایش در آمده و از سال 2020 وارد مراحل کار آزمایی میدانی شد. نخستین آزمایشهای شلیک نیز در سال 2021 صورت گرفت و تا امروز خبری از ورود به خدمت آن نبود.
با این حال به تازگی کلیپی کوتاه از فعالیت این سامانه علیه نیروهای روسی منتشر شده که نشان میدهد بوهدانا به خدمت ارتش اوکران در آمده و در عملیاتها شرکت دارد. هویتزر مذکور که از نوع خودکشش با شاسی چرخدار است، از توپی با کالیبر 155 میلیمتری استفاده میکند که استاندارد هویتزرهای غربی محسوب و نخستین توپ 155 میلیمتری بود که اوکراین در تاریخ خود به خدمت گرفت. پیش از آن هویتزرهای کالیبر متوسط اوکراین همگی کالیبر 152 میلیمتری بودند.
شاسی کشنده 2S22 کامیون چرخدار 6×6 (شش چرخ متحرک) مدل کراز 6322 با موتور دیزل 420 اسب بخاری است. این موضوع سبب میشود بوگدانا تحرک و چالاکی بالایی داشته و پس از شلیک سریعا جابجا شود تا هدف آتش ضد آتشبار قرار نگیرد. همچنین 80 کیلومتر بر ساعت سرعت دارد با 1 بار سوختگیری 1200 کیلومتر را میپیماید. شیب 54 درجه را بالا رفته و از مانع 0.7 متری، گودال 1 متری، رودخانه 1.2 متری و مسیر نامتوازن با شیب یک طرفه 27 درجه گذر میکند.
وزن کلی این سامانه 28 تن است و کابین آن که 5 خدمه را درون خود جای میدهد، دارای زره است و از خدمه در برابر گلوله و ترکش محافظت میکند. هنگام آماده شدن برای شلیک، یک سینی با دو بازویی هیدرولیک به منظور حفظ پایداری و اجرای با ثبات آتش از پشت سامانه باز و روی زمین مستقر میشود تا هنگام شلیک، لگد را مهار و خودرو از جای خود تکان نخورد. 2 درب نیز در طرفین نیز باز و به شکل پایه در میآیند تا خدمه به ذخیره گلوله و خرج پرتاب دسترسی یابند.
با توجه به شیشه دو جداره، احتمالا کابین تحت فشار است و ضمن داشتن تصفیه هوا، دارای حفاظت NBC برای عملیات در محیطهای آلوده به مواد رادیواکتیو، شیمیایی و بیولوژیکی نیز باشد. زیرا اوکراین این سامانه را برای مقابله با روسیه که کاربر تسلیحات مذکور است طراحی نمود. به دلیل هوای بسیار سرد آن ناحیه، به احتمال بسیار زیاد خودرو سیستم تهویه مطبوع در کنار سیستم اعلام و اطفا حریق نیز دارد. داشتن سیستم تنظیم فشار باد لاستیک نیز دور از انتظار نیست.
توپ 155 میلیمتری 2S22 Bogdana طولی برابر با 8.06 متر دارد و از 12 دسامبر 2021 تا 24 ژانویه 2022 (یک ماه پیش از حمله روسیه)، طی مدت 45 روز 450 گلوله طی آزمایشها شلیک کرد. اوکراین پیش از این گلوله 155 میلیمتری نداشت و آنها را از کمپانیهای ترکیه و چک خریداری نمود. طی آزمایشها برد آتش برای گلوله عادی 30، برای گلولههای دوربرد 42 و برای گلولههای دارای موتور راکتی 60 کیلومتر بود که آن را به یکی از دوربردترین سامانهها تبدیل میکند.
نواخت آتش نیز تا 8 گلوله در دقیقه است که البته این کار فشار وارده به توپ را افزایش داده و به همین دلیل برای مدت طولانی با این آهنگ شلیک صورت نمیگیرد. نرخ آتش پیوسته برای بوگدانا 4 تا 6 گلوله در دقیقه است که البته شلیک 4 گلوله در دقیقه فشار کمتری وارد کرده و برای مدت بسیار طولانی میتوان دشمن را با این سرعت شلیک زیر آتش گرفت. خودرو 20 گلوله همراه خود دارد و پس از شلیک بایستی توسط خودروی پشتیبانی بارگذاری مجدد شود.
گلوله گذاری توپ پس از هر شلیک به صورت نیمه خودکار به کمک سیستم همیار بارگذاری صورت میگیرد. علاوه بر این 2S22 Bogdana یک کامپیوتر کنترل آتش پیشرفته نیز دارد که نمایشگر آن در کابین اصلی بوده و اطلاعات هدف را دریافت و پس از موقعیت یابی خود و هدف، نقطه مناسب برای شلیک، جهت و زاویه توپ را مشخص میکند تا نشانه روی انجام شود. یک کامپیوتر دیگر مسئول پایش وضعیت توپ و اعمال تنظیمات آن است که در عقب خودرو قرار دارد.
در حال حاضر اوکراین بیش از 20 عراده هویتزر 152 میلیمتری دانا از جمهوری چک دریافت کرده است. همچین قرار است 12 عراده هویتزر سزار 6×6 از فرانسه تحویل بگیرد و آلمان و هلند نیز به ترتیب 7 و 6 هویتزر PzH 2000 برایش میفرستند. بلژیک، ایتالیا، نروژ و احتمالا آمریکا قصد ارسال هویتزرهای M109 را برای اوکراین دارند و بریتانیا نیز میخواهد 20 عراده AS90 به کییف اهدا کند. تمامی هویتزرهای عنوان شده خودکشش و به جز دانا همگی 155 میلیمتری هستند.
آمریکا، استرالیا و کانادا 100 هویتزر کششی 155 میلیمتری M777 برای اوکراین فرستادند که 90 ارسالی آمریکا تحویل شده و نخستین تصویر از آنها نیز منتشر شد. با این تفاسیر استاندارد هویتزرهای اوکراین از کالیبر 152 میلیمتری شرقی به 155 استاندارد ناتو تغییر میکند که البته پروسهای است که این کشور خود با توسعه 2S22 Bogdana آن را به منظور عضویت در ناتو آغاز کرده بود. در ادامه نگاهی به تصاویر منتشر شده از بوگدانا در میدان نبرد اوکراین خواهیم داشت.