نوعی از میکروب های دریایی که روی یک ورقه عظیم سنگی در عمق آبهای خلیج فارس زندگی میکنند، میتوانند حاوی سرنخهایی از حیات در سیارات دیگر باشند.
محققان دانشگاه ایالتی آریزونا، مطالعهای را در منطقهای موسوم به افیولیت سمائل (Samail Ophiolite) واقع در سواحل عمان، برای بررسی میکروب های دریایی خلیج فارس ترتیب دادند.
لوح سنگی عظیم این ناحیه به عنوان بخشی از پوسته اقیانوسی، از سنگهای آتشفشانی و فرامافیک گوشته فوقانی زمین ساخته شده است. این سنگها، فرآیند ژئولوژیکی خاصی را از خود بروز میدهند که «سرپانتینی شدن» نام دارد. به موجب آن، آب با سنگها نوعی واکنش میدهد و گاز هیدروژن تولید میکند که توسط میکروارگانیسمها، اکسیده میشود.
بر اساس توضیحات آلتا هاولز، محقق ارشد این پروژه که در مرکز تحقیقات ایمز ناسا هم فعالیت میکند:
تصور میشود که فرآیندهایی مانند سرپانتینی شدن در نقاط دیگر کیهان هم به وقوع بپیوندند. حتی شواهدی از وجود آن در اروپا (قمر مشتری) و انسلادوس (قمر زحل) یافت شده است.
اعضای این تیم تحقیقاتی، در حال برسی میکروارگانیسمهایی موسوم به متانوژن هستند که با اکسیده کردن گاز هیدروژن در حضور دیاکسید کربن، متان تولید میکنند. این میکروب های دریایی، نمایانگر فرم سادهای از حیات هستند که احتمالا در دوران جوانی زمین شکل گرفته است.
بنابراین، مطالعه روی تنوع زیستی اکوسیستمها در مناطق وقوع سرپانتینی شدن، شاید به دانشمندان درک بهتری از احتمال شکلگیری حیات در سیارات دیگر بدهد. این میتواند مقدمه تولید تجهیزات لازم برای کشف چنین اَشکالی از حیات در اقیانوسهای فرازمینی هم باشد.
نتایج اولیه این مطالعه در خلیج فارس، حاکی از آن است که شاید در تمام اکوسیستمهای تحت وقوع سرپانتینی شدن، متانوژنها به وفور یافت نشوند و در عوض، ارگانیسمهای کاهنده سولفات در آن نواحی غالب باشند؛ هر چند که این موجودات زنده، متان تولید نمیکنند.
به گفتهی محققان، همین بینش تاثیر بسزایی در خلق تجهیزات مناسب برای کشف حیات فرازمینی دارد. همچنین دانشمندان دریافتند که متانوژنهای موجود در محیطهای سرپانتینی شدهی سیال، به نسبت متانوژنهای کشف شده در رسوبات دریایی و آب شیرین، به انرژی بیشتری نیاز دارند. این میتواند ناشی از pH بالای سیالهای سرپانتینی شده یا دسترسی پایین به دیاکسید کربن باشد.
بنابر اظهارات اعضای تیم: «نیاز به انرژی، فاکتوری اساسی در تمام اَشکال حیات روی زمین است. اگر ما بتوانیم مدل سادهای بسازیم که تامین انرژی را به عنوان یک پارامتر برای پیشبینی شکلگیری زندگی روی زمین لحاظ کند، میتوانیم چنین مدلهایی را برای کشف حیات در اقیانوسهای سیارات دیگر نیز به کار بگیریم».