یک رادیو تلسکوپ پیشرفته به زودی آسمان شب را در جستجوی سیگنال تمدنهای فرازمینی اسکن خواهد کرد. این سازه غول پیکر، قدرت پردازش خود را از مغز مصنوعی میگیرد.
آرایه کیلومتر مربعی یا SKA شبکهای از رادیو تلسکوپ های پیشرفته با 197 دیش و 130 هزار آنتن است که در آفریقای جنوبی و استرالیا مستقر خواهد شد. این سازه به گونهای طراحی شده تا آن دسته از سیگنالهایی را که برای سایر تلسکوپها قابل شناسایی نیستند، دریافت کند؛ چه سیگنالهای رادیویی طبیعی و چه متعلق به فرازمینیها!
روند ساخت و ساز، از سال گذشته شروع شد و قرار است SKA در سال 2025، آغاز به کار کند. امید میرود تا پایان دهه جاری، شواهدی از تمدنهای بیگانه هم بیاید.
این بزرگترین تلسکوپ دنیا با یک مغز مصنوعی ساخت انگلستان کنترل میشود و محققان در حال آمادهسازی نرم افزار مورد نیاز برای راهاندازی آن هستند. البته مقیاس کار چنان بزرگ است که کار سازندگان آن را سخت میکند.
به گفتهی دکتر کریس پیرسون، مدیر گروه اخترشناسی در موسسه RAL Space:
درباره 600 پتابایت (600 میلیون گیگابایت) اطلاعات دریافتی از SKA در هر سال صحبت میکنیم؛ پس پیمایش، پردازش و انتقال این حجم از دادهها یک مشکل بزرگ است.
با بودجه 1.7 میلیارد پوندی، SKA یکی از بزرگترین پروژههای علمی در قرن 21 و مکمل سایر تلسکوپهای نسل جدید است که در سالهای آینده، راهاندازی میشوند.
حساسیت بالا و رزولوشن ارتقایافتهی آن در کنار سیستم پردازشی پیشرفته، به اخترشناسان امکان خواهد داد تا مرزهای شناخته شدهی فیزیک نجومی را جابهجا کنند.
از دادههای جمعآوری شده میتوان برای پاسخ به پرسشهای بنیادین استفاده کرد؛ از جمله اینکه چگونه ستارگان شروع به درخشش کردند؟ یا انرژی تاریک دقیقا چیست؟
زیستشناسان نجومی هم میتوانند از تکنولوژی پیشرفته این رادیو تلسکوپ برای کشف آمینو اسید در سیارکها و سیارات دور کمک بگیرند؛ چیزی که سنگ بنای حیات است.
دولت انگلستان به عنوان بزرگترین حامی پروژه SKA، وعدهی تقبل 15 درصدی کل هزینه آن را طی سالهای 2021 تا 2030 داده است. در همین راستا، به تازگی هم 15 میلیون پوند برای پیشبرد پروژه، اهدا کرد.
انتظار میرود نخستین نمونه از مغز مصنوعی SKA در سال 2024 آمادهی کار شود؛ ولی محققان از همین حالا به فکر تقویت آنتنها و دیشهای رادیویی آن هستند.