جمهوری چک راکت اندازهای RM-70 را در اختیار اوکراین گذاشت + ویدئو

راکت انداز RM-70 از دیگر تسلیحات سنگینی است که چک به عنوان یکی از اعضای ناتو در اختیار اوکراین قرار داد؛ در ادامه نگاهی به آن خواهیم داشت.

گرچه اوایل جنگ تمرکز بر ارسال تسلیحات انفرادی نظیر موشک‌های ضد تانک و ضد هوایی بود تا با آن نیروهای متجاوز را سرکوب و عقب برانند، امروزه غربی‌ها تسلیحات سنگین به ویژه توپخانه و راکت انداز نیز برای اوکراین ارسال می‌کنند تا بخش‌هایی از خاک کشورشان که در اشغال روسیه است را زیر آتش سنگین گرفته و با در هم شکستن مواضع روس‌ها و پشتیبانی از پیشروی نیروهای خودی، آن مناطق را آزاد سازند. در این روزهای جنگ توپخانه بسیار با اهمیت است.

یکی از تسلیحات سنگینی که تقریبا از یک ماه پیش در اختیار اوکراینی‌ها قرار گرفت، 20 عراده راکت انداز RM-70 ساخت جمهوری چک است که پراگ آن‌ها را اهدا کرد. تا به اینجای کار چک از دیگر کشورهای غربی سریع‌تر عمل کرده و نخستین کشوری بودند که هویتزرهای خودکشش و راکت انداز چندتایی در اختیار اوکراین گذاشتند. پس از آن که چک 20 هویتزر خودکشش دانا و راکت اندازهای RM-70 را به اوکراین فرستاد،‌ کشورهای غربی دیگر نیز تصمیمی مشابه گرفتند.

بعد از چک، کشورهای فرانسه و نروژ به ترتیب هویتزرهای خودکشش سزار و M109A3GN را به اوکراین تحویل دادند. آمریکا بیش از صد هویتزر کششی M777 تحویل داد و به تازگی قصد دارد سامانه‌های راکت انداز چندتایی M142 هیمارس را برای اوکراینی‌ها بفرستد. بریتانیا و آلمان نیز در صدد ارسال هویتزرهای خودکشش AS 90 و PzH 2000 و همچنین راکت اندازهای چندتایی M270 MLRS هستند. چک همچنین نخستین کشوری بود که به اوکراین هلیکوپتر داد.

آر اِم 70 که به آن توپخانه راکتی نیز می‌گویند، نسخه‌ای سنگین‌تر و مدرن‌تر از راکت انداز BM-21 گراد ساخت روسیه در زمان شوروی است. چک اسلواکی سابق اواخر دهه 1960 آن را توسعه داد و از 1972 به عنوان جایگزین RM-51 وارد خدمت کرد. شناسه آن در ناتو M1972 است و از 1971 تا 1989 شمار 1200 عراده برای 22 کشور تولید شد. از این بین چک، آلمان و بلغارستان آن را بازنشسته کرده و 19 کشور دیگر نظیر اوکراین، اسلواکی و لهستان همچنان کاربرش هستند.

متمایزترین تفاوتی که RM-70 با گراد دارد در نوع خودروی کشنده است. در حالی که سامانه روسی روی کشنده 6 چرخ متحرک روسی اورال 375D سوار است، نسخه چک اسلواکیایی آن توسط کشنده 8 چرخ متحرک بومی آن‌ها به نام تاترا T813 کولوس حمل می‌شود. T813 کشنده جدیدتری است و ضمن داشتن اعتمادپذیری بالاتر، موتور قوی‌تر، توان تحرک بسیار بالاتر و سرعت بیشتری نسبت به کشنده روسی، با یک بار سوخت‌ گیری مسافت طولانی‌تری می‌پیماید.

این کشنده یک موتور دیزل 12 سیلندر از نوع V12 مدل T-930-3 با 270 اسب بخار قدرت در 2700 دور در دقیقه دارد. جعبه دنده دو دامنه 5 سرعتی و اوردرایو آن 20 دنده برای حرکت به جلو و 5 دنده برای حرکت به عقب دارد و به خودرو امکان حرکت با بیشینه سرعت 85 کیلومتر بر ساعت را می‌دهد. برد آن با ذخیره 400 لیتری سوخت نیز 800 کیلومتر می‌باشد که به لطف موتور کم مصرف و سیستم اوردرایو (گیربکس ثانویه) است که مصرف سوخت را 30 درصد کاهش داد.

این خودرو به لطف چرخدار بودن تحرک و چابکی بالایی داشته و از شیب 54 درجه بالا می‌رود. از گودال 1.6 متری و آب به عمق 1.4 متر نیز رد می‌شود. از دیوار به ارتفاع 0.6 متر و موانع 0.4 متری نیز بدون مشکل گذر می‌کند. به منظور حفظ چالاکی روی سطوح مختلف، خودرو دارای سیستم تنظیم فشار باد تایر است و بسته به شرایط، باد لاستیک را تغییر می‌دهد. کنترل این سیستم از درون کابین به کمک کنترلگرهای الکترونیکی صورت می‌گیرد و نیازی به پیاده شدن نیست.

کابین کشنده RM-70 زرهی است و از 4 خدمه در برابر گلوله و ترکش محافظت می‌کند. شیشه‌ها نیز دارای زره هستند که در مواقع نیاز پایین می‌آید. بالای کابین یک تیربار 7.62 میلی‌متری جهت دفاع از خود نصب می‌شود. کابین علاوه بر دو درب طرفین، دارای یک درب دیگر روی سقف برای خروج اضطراری و همچنین دسترسی به تیربار است. جلوی کابین نیز امکان نصب یک خیش (تیغه) به منظور افزایش پایداری هنگام شلیک و همچنین پاکسازی معبر از موانع وجود دارد.

علاوه بر این می‌توان یک وینچ 22 تنی نیز به خودرو افزود تا خود یا خودروهای دیگر را بکشد. کابین تحت فشار بوده و به سیستم تهویه مطبوع، تصفیه هوا و حفاظت NBC به منظور انجام عملیات در محیط‌‌ آلوده به مواد رادیواکتیو، شیمیایی و بیولوژیکی مجهز است. خدمه برای انجام کلیه امور جهت انجام عملیات، از استقرار و نشانه روی پرتابگر، شلیک و نهایتا آماده شدن خودرو برای حرکت، نیازی به پیاده شدن نداشته و تمام مراحل فرایند را از درون کابین انجام می‌دهند.

پرتابگر RM-70 همچون گراد 40 لوله پرتاب برای شلیک راکت‌های 122 میلی‌متری دارد که در قالب 10 ستون و 4 ردیف چیده شده‌ و هر کدام یک راکت آماده شلیک درون خود دارد. این پرتابگر تا 125 درجه به چپ و 70 درجه به راست چرخیده و از زاویه 0 تا مثبت 55 درجه در راستای قائم حرکت می‌کند. علاوه بر این به لطف قوی‌تر و همچنین طویل‌تر بودن کشنده، 40 راکت مضاعف دیگر پشت کابین خدمه حمل می‌شود تا پس از شلیک مجددا درون پرتابگر بارگذاری شوند.

این 40 راکت روی یک بستر متحرک سوارند که پس از خالی شدن پرتابگر، خدمه آن را چرخانده تا پشت پرتابگر به سمت راکت‌ها و هر یک از لوله‌ها هم راستا با یکی از راکت‌ها قرار گیرد. سپس بستر متحرک همه راکت‌ها را به صورت همزمان به درون هر 40 لوله‌‌ی پرتابگر هل می‌دهد. انجام این کار کمتر از 1 دقیقه زمان نیاز دارد. البته می‌توان لوله‌ها را به صورت دستی نیز بارگذاری کرد در این حالت 10 تا 15 دقیقه طول می‌کشد؛ گراد فاقد گلوله گذار برقی مشابه RM-70 است.

زمان آماده شدن سامانه برای استقرار به منظور شلیک 2.5 دقیقه است و پس از اجرای آتش، به 3 دقیقه زمان نیاز دارد تا آماده حرکت مجدد شود. کنترل پرتابگر از داخل کابین صورت می‌گیرد و خدمه نیازی به پیاده شدن از خودرو جهت تنظیم زاویه و جهت آن و شلیک ندارند. همچنین همچنین می‌توان بخش کنترل کننده الکترونیکی از راه دور را با یک سیم تا 64 متر از محل خودرو دور کرد تا در صورت هدف قرار گرفتن سامانه توسط دشمن، کسی کشته یا مجروح نشود.

پرتابگر هر نوع راکت 122 میلی‌متری را شلیک می‌کند. از مهمات قابل شلیک می‌توان به راکت‌های 122 میلی‌متری 9M22 و نمونه سنگین‌تر اما کم بردتر 9M28 اشاره کرد که غیرهدایتی بوده و سرجنگی به شدت انفجاری ترکش زا دارند؛ بردشان نیز به ترتیب 20 و 15 کیلومتر است. راکت‌های JROF و JROF-K با برد 40 کیلومتر، راکت‌ خوشه‌ای ضد تانک Trnovnik با برد 17.5 کیلومتر که 63 بمبچه با سرجنگی به شدت انفجاری و ضد تانک دارد نیز دیگر انواع قابل شلیک هستند.

دیگر راکت‌های قابل شلیک عبارت‌اند از کاس و Krizhna-R که به ترتیب حاوی 5 مین ضد نفر و 4 مین ضد تانک بوده و هر دو تا 19.5 کیلومتر برد دارند. این دو راکت چک اسلواکیایی برای متوقف کردن پیشروی دشمن هستند و با شلیک به طرف آن‌ها و جلوتر از آن‌ها، یک میدان مین درست می‌کند. البته به منظور برطرف کردن خطر برای غیرنظامیان، هر مین مکانیزم خودتخریبی داشته و بین 16 تا 24 ساعت پس از فرود روی زمین خود به خود منفجر می‌شود تا اثری از آن نماند.

این راکت انداز می‌تواند راکت‌های خود را به صورت تکی یا چند عددی همزمان در بازه زمانی بین 18 تا 22 ثانیه شلیک کرده و منطقه‌ای به مساحت 3 هکتار (30 هزار متر مربع) را زیر آتش بگیرد. این راکت‌ها در انواع مختلف از جمله با سرجنگی به شدت انفجاری و ترکش‌زا، مین گذار، آتش افروز و… هستند. فیوزشان نیز قابل تنظیم است که در هوا یا پس از برخورد به هدف منفجر شوند. RM-70 می‌تواند پس از شلیک سریعا منطقه را ترک کرده تا هدف آتش ضد آتشبار قرار نگیرد.

وزن این خودرو در حالت بارگذاری شده به همراه 40 راکت مضاعف 25.3 تن است که با نصب تیغه فولادی جلوی کابین به 26.4 تن افزایش می‌یابد. در این دو حالت نسبت نیرو به وزن برابر با 10.7 و 10.23 اسب بخار در ازای هر تن است. طول کلی سامانه 8.75 متر، ارتفاعش 2.7 و عرض خودرو نیز 2.5 متر است. این خودرو درون خود 4 اسلحه تهاجمی vz. 58 و یک راکت انداز RPG-7 برای خدمه دارد که در صورت نیاز به ترک خودرو یا درگیری با دشمن، از خود دفاع کنند.

نمونه‌های دیگری نیز از این خودرو ساخته شده که RM-70/85 نسخه‌ای با کشنده 8 چرخ متحرک تاترا T815 و کابین غیرزرهی است. RM-70/85M نیز نسخه ارتقا یافته آن است که به سستم هدایتی و کنترل آتش جدید مجهز شد. و اما مهم‌ترین ارتقایی که این سامانه دریافت کرد با نام RM-70 ماژولار (Modular) شناخته می‌شود که پرتابگر دستخوش یک تغییر اساسی شد. البته ارتقای مذکور توسط اسلواکی با همکاری کمپانی دفاعی آلمانی دیل (Diehel) انجام گردید.

در این نسخه پرتابگر می‌تواند پذیرای یک غلاف شامل 28 راکت 122 میلی‌متری یا همچون M270 و M142 آمریکایی یک غلاف کاملا مشابه با ظرفیت 6 راکت 227 میلی‌متری بپذیرد. سیستم ناوبری و کامپیوتر کنترل آتش این نسخه نیز بروز شده است و یک جرثقیل هیدرولیکی جایگزین آن 40 راکت مضاعف شده که با استفاده از آن غلاف استفاده شده را از پرتابگر خارج و غلاف جدید را مجددا بارگذاری می‌کند. تعداد خدمه 3 نفر و کابل 64 متری کنترل همچنان حفظ شده است.

دیگر مشخصات RM-70 ماژولار مشابه RM-70 است. ماژولار می‌تواند مهمات M270 MLRS و M142 هیمارس را شلیک کند که شامل راکت‌های هدایتی با برد 90 و موشک‌های بالستیک با برد 310 کیلومتر و در آینده راکت‌های هدایتی با برد 150 کیلومتر می‌شود. اسلواکی 26 عراده از مجموع 30 راکت اندازهای قدیمی RM-70 خود را توسط کمپانی دفاعی بومی KONŠTRUKTA با همکاری Diehl BGT به نسخه ماژولار ارتقا داد که از 2005 وارد خدمت در ارتش این کشور شدند.

و اما کمپانی اکسکالیبور آرمی (Excalibur Army) مستقر در شهر پراگ پایتخت جمهوری چک، در سال 2015 ارتقایی به نام RM-70 Vampire معرفی کرد. نسخه ومپایر (Vampire: به معنی خون آشام) روی کشنده 8 چرخ متحرک تاترا T-815-7 سوار شده که مجددا شاسی زرهی با تجهیزات مشابه RM-70 نظیر زره NBC، تصفیه هوا و… دارد. سیم کشی در این مدل جدید است و مجددا خدمه هیچ نیازی به ترک خودرو برای استقرار، نشانه روی، شلیک و سپس حرکت ندارند.

کابین جدید قابلیت افزودن زره مضاعف نیز دارد و در برابر انفجار مین نیز از خدمه محافظت می‌کند. موتور دیزلی کشنده جدید 8 سیلندر و مدل T3C ساخت خود تاترا است که 362 اسب بخار توان دارد و در ترکیب با سیستم انتقال قدت و جعبه دنده برقی جدید، سبب افزایش تحرک و چالاکی خودرو در مقایسه با مدل پایه می‌شود. سرعت با موتور جدید تا 90 کیلومتر بر ساعت است و به لطف کم مصرف‌تر بودن، به آن اجازه می‌دهد با یک بار سوختگیری 1100 کیلومتر را بپیماید.

در این نسخه طول خودرو به 9.97 متر و ارتفاع و پهنا نیز به 2.89 متر افزایش یافتند. همچنین وزن آن با 40 راکت درون لوله و 40 راکت مضاعف همراه و خیش به 28.89 تن رسیده است. البته وزن خالی خودرو 18 تن است که امکان حمل و نقل هوایی آن با هواپیماهای ترابری تاکتیکی نظیر C-130 و An-12 را میسر می‌سازد. دیگر متعلقات نسخه پایه RM-70 نظیر خیش، وینچ، سیستم تنظیم فشار باد لاستیک و… نیز در ومپایر موجود هستند و تعداد خدمه 3 نفر است.

این سامانه نیز کامپیوتر کنترل آتش جدید و پیشرفته مجهز به کامپیوتر بالستیک دارد. همچنین در کنار سیستم هدایت داخلی (اینرسایی) جدید، به سیستم مکان یاب و هدایت ماهواره‌ای GPS و سیستم فرماندهی و کنترل (C2) نیز مجهز است. این کامپیوتر کنترل آتش پس از دریافت موقعیت هدف، نشانه روی را انجام می‌دهد. یک نکته دیگر درباره نسخه ومپایبر سیستم گلوله گذار خودکار آن است که 40 راکت ذخیره را در زمانی کمتر از نسخه پایه، طی 30 ثانیه بارگذاری می‌کند.

این مدل نمونه‌ای به نام Vampire 4D دارد که دو کابینه بوده و 4 درب دارد تا دو سرنشین در جلو و دو سرنشین دیگر عقب بنشینند. نسخه M1 نیز روی کامیون کشنده T815-VPR 9M سوار است که چالاکی بیشتری دارد؛ برای مثال می‌تواند از گودال 2 متری نیز گذر کند. این نسخه یک دوربین دید در شب به منظور دید در تاریکی مطلق و از بین مه، دود و غبار دارد. مدل MT نیز 2 تا 3 خدمه داشته و نسبت به نمونه‌های دیگر کوچکتر و سبکتر است و 1200 کیلومتر را می‌پیماید.

نمونه‌هایی تحویلی به اوکراین نسخه RM-70 هستند که از موجودی در انبار ارتش چک تامین شدند. زیرا این کشور سامانه مذکور را در سال 2011 بازنشسته کرد. اوکراینی‌ها با کمک این راکت انداز می‌توانند مراکز، ادوات، تجهیزات و پایگاه‌های روسی را زیر آتش گرفته و با کمک رادارهای ضد آتشبار و پهپادهایی که از آمریکا و دیگر متحدانشان دریافت کردند، آتشبارهای پدافند هوایی، توپخانه‌ای و راکتی ارتش روسیه را پیدا کرده و با شلیک شمار زیادی راکت آن‌ها را سرکوب کنند.

چک علاوه بر 20 سامانه راکت انداز RM-70 و بالای 20 عراده هویتزر خودکشش 152 میلی‌متری دانا، تانک‌های T-72 و خودروهای رزمی پیاده نظام مدل BMP-1 را نیز در کنار هلیکوپترهای تهاجمی میل Mi-24 به اوکراین اهدا کرد. همچنین تجهیزات و ادوات اوکراینی به خصوص تانک‌های آن‌ها که در نبرد آسیب دیده‌اند را برایشان تعمیر می‌کند. از زمان شروع تجاوز نظامی روسیه به اوکراین که 105 روز پیش آغاز شد، پراگ تا به امروز 181.5 میلیون دلار کمک به اوکراین کرده است.