اگر قصد خرید پی سی را داشته باشید، احتمالا باید از بین حافظه SSD یا هارد HDD یکی را انتخاب کنید. بنابراین در این متن به معرفی هریک از این دو نوع حافظه پرداخته و آنها را با هم مقایسه خواهیم کرد.
اگر قصد خرید یک کامپیوتر گیمینگ را داشته باشید، باید مطمئن شوید مناسبترین قطعات را برای سیستم خود انتخاب میکنید. یکی از فاکتورهای مهم در عملکرد یک کامپیوتر گیمینگ، حافظه دستگاه است. در این بخش، دو گزینه مهم پیش روی افراد قرار دارد. نخستین گزینه حافظه SSD و دیگری هارد HDD است.
حافظههای SSD سرعت بسیاری بیشتری را در مقایسه با هاردهای HDD ارائه میدهند. با این وجود، این حافظهها ظرفیت بسیار کمتری داشته و عموما بسیار گرانتر از هاردهای HDD هستند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیقتر تکنولوژی هاردهای HDD و حافظههای SSD بپردازیم و تفاوتهای آنها را توضیح دهیم. پس از مطالعه این متن احتمالا قادر خواهید بود مزایا و معایب هریک از آنها را تشخیص دهید و در نهایت، با آگاهی بیشتری به انتخاب هریک از آنها بپردازید.
هارد درایو چیست؟
درون درایوهای سخت (HDD) یک دیسک قرار گرفته و یک بازوی محرک به طور پیوسته بر روی سطح این دیسک رفت و آمد میکند. عملکرد هارد دیسکها بسیار شبیه به یک گرامافون است؛ چرا که در هر دوی آنها شاهد چرخش دیسک با سرعت دورانی ثابت و خواندن اطلاعات روی آن توسط سر بازوی محرک هستیم.
البته تفاوت هارد دیسک و دستگاههای پخش موزیک آنالوگ هم در این است که در هارد دیسک، اطلاعات با استفاده از تعاملات مغناطیسی خوانده میشوند؛ اما در دستگاههای آنالوگ، یک سوزن نوک تیز درون برآمدگیها و فرورفتگیهای دیسک قرار گرفته و دادهها را دریافت میکند.
هارد دیسک همچنین قادر است علاوه بر خواندن، به نوشتن اطلاعات بر روی دیسک هم بپردازد. بعلاوه، خواندن اطلاعات روی دیسک به ترتیب انجام نمیشود.
البته هارد درایوها لزوما یک دیسک یا یک بازوی محرک برای خواندن و نوشتن اطلاعات ندارند و در هارد دیسکهای با ظرفیتهای بالاتر شاهد استفاده از تعداد بیشتری دیسک و بازو هستیم.
اکثر هارد دیسکهای تجاری بازار در اندازههای 2.5 اینچی یا 3.5 اینچی به بازار عرضه میشوند و از طریق یک اتصال SATA به کامپیوتر متصل میشوند. این هاردها همچنین سیستم تغذیه جداگانهای را نیاز دارند.
SSD چیست؟
مکانیزم عملکرد حافظههای SSD کاملا متفاوت با هارد دیسکهاست. این درایوها برای ذخیره اطلاعات از چیپهای مخصوصی استفاده میکنند. در حافظههای SSD خبری از دیسکهای چرخان و بازوی متحرک نیست و مکانیزم عملکرد تنها بر پایه حرکت الکترونهاست!
علیرغم مکانیزم عملکرد متفاوت SSD با HDD، برخی از این حافظهها همچنان در ابعاد 2.5 اینچی به بازار عرضه شده و توسط کابل SATA به سیستم متصل میشوند. این دسته SSD ها همچنین به کابل جداگانهای برای تامین برق نیاز دارند.
حافظههای SSD در انواع مختلفی به بازار عرضه شدهاند که در ادامه به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
انواع حافظههای SSD
به طور کلی حافظههای SSD سه دسته متفاوت دارند:
- حافظههای NVMe؛
- حافظههای M.2؛
- حافظههای SATA.
سادهترین و ارزانقیمتترین نمونه از حافظههای SSD، حافظههای 2.5 اینچی SATA هستند که شباهت ظاهری بسیاری به هارد دیسکها دارند.
از سوی دیگر، دسته دیگری از حافظههای SSD درون جعبه عرضه نشده و مستقیما به مادربرد متصل میشوند. در این دسته از حافظهها نیز شاهد حضور سه نوع mSATA، M.2 SATA و M.2 NVMe هستیم که هریک توسط پینهای مختلفی به مادربرد متصل میشوند.
حافظههای M.2 NVMe برای انتقال دادهها از اتصال PCIe با پهنای بالا استفاده میکنند؛ در حالی که SSD های mSATA و M.2 SATA همچنان از اتصال کندتر SATA برای انتقال دادهها بهره میبرند.
در کنار این نوع حافظهها، دسته دیگری تحت نام SSD های PCIe هم وجود دارد که به جای سوکتهای اختصاصی M.2 مستقیما در درگاههای PCIe کامپیوتر قرار میگیرند. بد نیست بدانید که درگاه PCIe برای اتصال کارت گرافیک به سیستم به کار میرود.
مقایسه حافظه SSD با هارد HDD
استحکام
اگر ملاک شما برای خرید یک حافظه استحکام و مقاومت است، قطعا باید SSD ها را انتخاب کنید! چرا که این حافظهها فاقد هرگونه عضو متحرک هستند و به همین جهت قادر به تحمل انواع و اقسام ضربهها و فشارها خواهند بود.
از طرف دیگر وارد شدن کوچکترین ضربهای به هارد دیسکها ممکن است باعث آسیب رسیدن به بازوی محرک یا موتور چرخاننده دیسک شود. در صورتی که هریک از این اجزای هارد دیسک آسیب ببینند، درایو به طور کامل غیرقابل استفاده میشود و تنها با استفاده از روشهای پیشرفته و گرانقیمت میتوان برخی اطلاعات آنها را بازیابی کرد.
ذخیره بلندمدت اطلاعات
اگر به دنبال ذخیره اطلاعات برای مدتی طولانی هستید، بهتر است درایوهای HDD را انتخاب کنید. این حافظهها ارزان قیمتتر هستند و میتوان با صرف هزینهای منطقی این حافظهها را در ظرفیتهای بالا تهیه کرد. از سوی دیگر، ذخیره اطلاعات بر روی یک دیسک سخت، در مقایسه با ذخیره اطلاعات به صورت بارهای الکتریکی بر روی سلولهای یک حافظه فلش (مکانیزم ذخیره اطلاعات بر روی SSD ها) امنیت بیشتری دارد.
البته این مقایسه با فرض ذخیره اطلاعات برای زمانی بسیار طولانی نظیر یک یا چندین دهه انجام شده است. بنابراین برای نگهداری اطلاعات به مدت زمان کمتر از این، تفاوت چندانی میان حافظههای SSD و درایوهای HDD نیست .
سرعت
در بخش سرعت، حافظههای SSD برنده بی چون و چرای نبرد به شمار میروند. حتی درایوهای سخت با سرعت چرخش 7200 دور بر دقیقه نیز در برابر حافظههای SSD حرفی برای گفتن ندارند. باید در نظر داشت که سریعترین هارد دیسکها، حتی در صورت چرخش با بالاترین سرعت نیز قادر نیستند به نرخ خواندن 500 مگابایت بر ثانیه SSD های SATA برسند. همان طور که در بخشهای بالاتر اشاره شد، حافظههای SATA کندترین نوع از حافظههای SSD به شمار میروند! در حال حاضر برخی از حافظههای SSD رده بالای بازار قادرند به نرخ خواندن 7000 مگابایت بر ثانیه دست پیدا کنند.
علاوه بر این چون حافظههای SSD برای خواندن یا نوشتن اطلاعات به هیچگونه بازو یا محرک فیزیکی نیاز ندارند، عملکرد آنها در انجام فرآیندهای تصادفی هم بسیار سریعتر از HDD هاست. این بخش از عملکرد SSD ها مهمترین حسن آنها نسبت به HDD ها به شمار میرود؛ چرا که تقریبا در تمام موارد، حافظه کامپیوتر در حال انجام فرامین تصادفی است.
رابط
در این متن، عبارت SATA را زیاد شنیدهاید. بنابراین بد نیست بدانید که تمامی اتصالاتی که از طریق این درگاه انجام شود، حداکثر سرعت انتقال داده شش گیگابیت بر ثانیه خواهند داشت. البته این عدد برای اتصال SATA III خواهد بود و اتصالات SATA II و SATA I به ترتیب حداکثر سرعت 3 و 1.5 گیگابیت بر ثانیه را ارائه میکنند. این سرعتها البته برای کاربری روزانه کاملا کافیست.
از طرف دیگر SSD های M.2 NVMe میتوانند با استفاده از درگاههای PCIe سرعت بسیار بالاتری داشته باشند. البته سرعت درگاههای PCIe نیز نامحدود نیست. با این حال، حداکثر نرخ انتقال اطلاعات از این درگاهها بسیار بیشتر از SATA است. در حال حاضر حداکثر نرخ انتقال اطلاعات برای اتصالات درگاه PCIe 3.0 برابر با چهار گیگابایت بر ثانیه و برای اتصالات PCIe 4.0 برابر با 8 گیگابایت بر ثانیه است. از طرف دیگر، درگاه PCIe 5.0 که به تازگی معرفی شده است هم قادر به پشتیبانی از حداکثر نرخ 16 گیگابایت بر ثانیه است.
اندازه و وزن
در بخش اندازه و وزن نیز حافظههای SSD به یک برتری قاطع دست پیدا میکنند! اس اس دی ها فاقد دیسکهای بزرگ فلزی هستند و خبری از قطعات متحرک در آنها نیست. به همین جهت این حافظهها در مقایسه با HDD ها بسیار کوچکتر هستند. در حال حاضر میتوان در بازار حافظههایی SSD را پیدا کرد که اندازهای نزدیک به یک بند انگشت دارند.
پرکاربردترین نوع حافظههای M.2 SSD که میتوان در بازار پیدا کرد، حافظههای نوع M.2 2280 است که بسیار کوچکتر و سبکتر از اس اس دیهای 2.5 اینچی است.
البته در صورتی که قصد خرید یک PC داشته باشید و حافظه خود را درون کیس قرار دهید، شاید اندازه آنها چندان مهم نباشد. با این وجود اگر به دنبال خرید و اسمبل یک مینی PC یا ارتقای حافظه لپ تاپ خود باشید، قطعا اندازه کوچکتر حافظههای اس اس دی اهمیت بسیار بیشتری پیدا خواهد کرد. از طرف دیگر، حافظههای M.2 مستقیما به مادربرد وصل میشوند. بنابراین نیازی نیست نگران اتصالات و کابلهای اضافی مرتبط با اتصال SATA داخل کیس یا لپ تاپتان باشید.
قیمت
با اینکه در اکثر موارد بالا حافظه SSD عملکردی بسیار بهتری از هارد HDD داشت، اما اگر قیمت را ملاک برتری این دو نوع حافظه بدانیم، HDD ها برنده میدان خواهند بود!
در حال حاضر در ازای پرداخت 150 دلار میتوانید یک هارد دیسک هشت ترابایتی را خریداری کنید. این در حالیست که یک حافظه SSD با ظرفیت یک ترابایت و اتصال PCIe نیز همین قیمت را دارد. با این حال با برقراری توازن میان قیمت هریک از انواع حافظههای معرفی شده و سرعت آنها میتوان خرید مناسبی داشت. به عنوان مثال اگر در کنار محدودیت مالی، فضای محدودی هم در اختیار دارید و میتوانید تنها یک درایو را انتخاب کنید، ترجیحا یک درایو اس اس دی با ظرفیت متوسط و سرعت معمولی را انتخاب کنید. حافظههای M.2 NVMe گزینههای مناسبی به شمار میروند.
البته در صورتی که محدودیت فضا نداشته باشید، استفاده همزمان از حافظههای SSD و HDD گزینهای ایدهآل است. به این ترتیب میتوانید برای سیستم عامل و اپلیکیشنهای جدید خود از حافظه اس اس دی استفاده کرده و فایلهای حجیم خود را بر روی HDD ذخیره کنید. دقت کنید که حافظههای HDD بیشتر برای فایلها و اپلیکیشنهاییست که نیاز به سرعت چندان بالایی ندارند. بنابراین اگر قصد دارید بر روی PC خود بازی نصب کنید، حتما حافظه SSD را برای این کار انتخاب کنید.