طبق اعلام وزیر صمت، ممکن است طی ماههای آینده تولید تندر ۹۰ با قطعات روسی از سر گرفته شود. ماجرا چیست و چرا همکاری با روسیه در این زمینه؟
چهار سالی میشود که صنعت خودروسازی کشورمان دچار تحریم شده و همین عامل باعث شده تا تولید برخی از خودروهای مونتاژی متوقف شود؛ چرا که قطعات آن خودروها از کشورهایی میآمدهاند که هماکنون ما را تحریم کردهاند. یکی از این خودروها تندر 90 است که مدتی میشود به علت نبود قطعات آن خط تولیدش خوابیده است.
به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت، در حال حاضر این وزارتخانه در حال رایزنی با مقامات و شرکتهای خودروسازی روسی است بلکه بتواند قطعات تندر 90 را از این کشور وارد ایران کند. فاطمی امین خاطرنشان کرده که هماکنون گروهی از ایران در حال مذاکره با طرفین روسی هستند و قصد داریم تبادل قطعات را با روسیه راه بیندازیم.
آیا تولید تندر ۹۰ با قطعات روسی عملی میشود؟
فاطمی امین در خصوص اوضاع روسیه در خودروسازی تأکید کرده که این کشور به علت شرایط بحرانی که با اوکراین دارد، با مشکل مواجه شده و در چنین شرایطی اصلا بحث تولید پلتفرم مشترک با روسیه مطرح نیست. وی در ادامه گفت خودروسازی روسیه پس از جنگ این کشور با اوکراین دچار مشکلاتی شده و معلوم نیست اوضاع تا چه زمانی رو به راه شود. وی در نشست خبری که به مناسبت دهه تولید و تجارت برگزار شد اعلام کرد:
در این شرایط مذاکراتی برای خرید قطعات خودرو، به ویژه در خودروهایی که در هر دو کشور تولید میشد نظیر تندر 90 و همچنین فروش قطعات تولید ایران که روسیه نیاز دارد در جریان است.
وزیر صمت همچنان امیدوار است که واردات خودرو به طور کامل آزاد شود و معتقد است که اگر این اتفاق بیفتد، آن وقت شکافی که بین عرضه و تقاضا وجود دارد از بین خواهد رفت. در نتیجه پر شدن این شکاف، سبد محصولات ایرانی پر میشود و قیمتها فروکش خواهد کرد.
به گفته فاطمی امین در حال حاضر سه پلتفرم در کشور وجود دارد که قابلیت توسعه و بهبود را دارند و اینها شامل تارا، شاهین و تندر 90 میشود. در عوض پلتفرم برخی از خودروها نظیر پژو، سمند و پراید به هیچ وجه قابل توسعه نیستند. یکی از مشکلاتی که فعلا وجود دارد این است که قیمت این پلتفرمها بسیار بالا است. فاطمی میگوید:
البته ایران خودرو یک پلتفرم برای خودروهای ارزان قیمت طراحی کرده که به احتمال زیاد تا نیمه سال آینده وارد بازار میشود، ولی به هر حال در این فاصله زمانی باید نیاز بازار برطرف شود و بعدا هم داخلیسازی آنها صورت بگیرد.
شروط واردات خودرو کداماند؟
از همان ابتدای بحث واردات خودرو، وزارت صمت و دولت اعلام کردند که خودروهای وارداتی باید در یک محدوده قیمتی خاص باشند و سقف آن را 20 هزار دلار بیان کردند. به گفته وزیر صمت عمده واردات خودرو در این طرح مربوط به خودروهای زیر 10 هزار دلار است. وی بیان کرد:
اینطور هم نیست که خودروها بیکیفیت باشند. خودروهای برند و استاندارد زیر ۱۰ هزار دلار حتی در اروپا هم وجود دارد، چون این تقاضا در جهان وجود دارد. شرکت واردکننده نیز باید با شرکت خارجی قرارداد داشته باشد تا نقش واسطهگری نداشته باشد.
وی همچنین خاطرنشان ساخته که مشخص نیست خودرو از کدام کشورها وارد شود و این موضوع کاملا وابسته به بخش خصوصی است و آنها در این باره تصمیم میگیرند. البته یکی از شروط مهمی که درباره واردات خودرو مطرح شده این است که خودروهای خارجی حتما باید خدمات پس از فروش در ایران داشته باشند. شرط دیگر این است که واردات خودرو باعث شود تا فناوری ساخت آن نیز به صنعت خودروسازی ما راه یابد و شرط نهایی این که واردات خودروهای دست دوم نیز ممنوع است.
وزیر صمت در این نشست درباره ممنوعیت واردات 5 کالای اساسی به کشور صحبت کرد و خاطرنشان کرد که در حال حاضر واردات حدود 2300 قلم کالا ممنوع است و همچنان این ممنوعیت ادامه دارد. البته گفته میشود که فاطمی امین در خصوص لغو این ممنوعیتها با دولت رایزنی کرده و این موضوع در دست بررسی است. یکی از این پنج کالا خودرو است که همچنان واردات آن در هالهای از ابهام بوده و اجرایی نشده است.
یکی از مسائل مهم دیگر که در بازار داخلی به وجود آمده مسئله آزادسازی خودروهای دپو شده از گمرک است. به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت طبق قانون، واردکنندگان میتوانند کالا را بدون ثبت سفارش وارد گمرک کنند، اما نمیتوانند آنها را ترخیص کنند. این اتفاق هماکنون برای خودرو نیز افتاده و فعلا برنامهای برای ترخیص آنها وجود ندارد. به گفته وی پس از این که وضعیت واردات خودرو به صورت دقیق و شفاف روشن شد، درباره آزادسازی خودروهای دپو شده تصمیمگیری خواهد شد.
پایین بودن تعرفه واردات خودروهای اقتصادی
از جمله موضوعهای مهمی که همزمان با بحث واردات خودروی خارجی مطرح شد، تعرفه واردات بود. همانطور که میدانیم همواره سازمان امور گمرکی تعرفههای بالایی برای خودروهای خارجی از واردکنندگان دریافت میکند و فاطمی امین در این خصوص نیز توضیحاتی ارائه داده است. وی بیان کرد:
تعرفه واردات خودرو اقتصادی خیلی پایین در نظر گرفته شده تا هزینههای واردات به مردم منتقل نشود، عرضه و تقاضا و هم نزدیک شود و افرادی که توان مالی کمتری دارند بتوانند خودرو تهیه کنند. اما رقم دقیق آن بعد از ابلاغ آیین نامه اعلام خواهد شد.
یکی دیگر از موضوعهایی که مورد بحث قرار گرفت، میزان صادرات در بهار سال جاری بود. به گفته وزیر صمت، بهار امسال نسبت به بهار سال پیش صادرات 40 درصد رشد داشته و تراز تجاری به میزان 600 میلیون دلار مثبت بوده است. از طرفی در سال 1400 نیز در مقایسه با سال 1399 صادرات رشد 40 درصدی را تجربه کرده است.
از دیگر مباحث مهم پیرامون صادرات، قرارداد 25 ساله چین و ایران است. فاطمی امین در این خصوص توضیح میدهد که خیلی از پروژههای معدنی در حال حاضر با فایننسهای چین در قرارداد 5 ساله انجام میشود. موضوع واگذاری سهام خودروسازان نیز به این ترتیب خواهد بود که هم اصلاح ساختاری و هم اصلاح مدیریتی انجام خواهد شد و اقداماتی را در این خصوص آغاز کردهایم.
چرا عرضه خودرو در بورس متوقف شد؟
مدتی پیش بود که وزیر صمت به صورت شبانه عرضه دو خودرو را در بورس کالا متوقف کرد. در این خصوص شائبههای زیادی ایجاد شد تا این که فاطمی امین در این خصوص توضیحاتی ارائه داد. بخشی از این توضیحات در ادامه خواهد آمد:
از یک ماه و نیم قبل با بورس کالا مذاکراتی در این باره صورت گرفته بود، اما روال را جلو بردند. نامه یک روز قبل به بورس کالا در مورد توقف عرضه خودرو نیز در واقع یک اتمام حجت بود. بورس کالا برای عرضه کالاهای بینام و نشان (برند) مثل فولاد است من با عرضه خودرو در بورس مخالف نیستم، اگر چه این کار حرفهای نیست. در مورد عرضه خودرو در بورس کالا رانت وجود داشت و کسانی که رانت آنها از بین رفت فضای رسانهای را معکوس کردند.
ماجرای صادرات روغن موتور چیست؟
طی روزها و هفتههای اخیر در بازار خودرو وضعیت روغن موتور به شدت افتضاح بوده است. وزیر صنعت، معدن و تجارت پیرامون این مسئله پارهای توضیحات داده است. به گفته وی چهار مورد از تولیدکنندگان روغن موتور در کشور وجود دارند که متاسفانه عرضه مناسبی در بازار نداشتهاند. آنها عمده محصولات خود را صادر میکنند.
فاطمی امین در ادامه بیان داشته که با این تولیدکنندگان جلسههای زیادی برگزار شده و با توجه به این که باز هم کار خود را کردهاند، یک پرونده تعزیراتی برای یکی از این شرکتها تشکیل شده است. از دیگر مباحثی که به آن پرداخته شد، بحث اتصال سامانه گمرک به سامانه جامع تجارت است. وزیر صمت در این باره خاطرنشان کرده:
سامانه جامع تجارت پیشرفت کرده، اما گمرک با پیمانکار مشکلی دارد و به همین دلیل هنوز ارتباط بین سامانه گمرک با سامانه تجارت انجام نشده که در این خصوص وزارت اقتصاد باید مذاکراتی را با پیمانکار انجام و مشکل را حل کند.