غار گلیمگوش کرمانشاه

اسرار 40 هزار ساله غار گلیمگوش کرمانشاه فاش شد

باستان شناسان به تازگی از اسرار 40 هزار ساله غار گلیمگوش کرمانشاه پرده برداشته‌اند. در این مطلب نگاهی به کشفیات این غار می‌اندازیم.

ایران ما یکی از غنی ترین کشورهایی است که به لحاظ آثار باستان شناسی و تاریخی سرآمد است. به تازگی یکی از باستان شناسان دوران پارینه سنگی موفق به کشف مهمی شده است. این کشفیات مهم در غار گلیمگوش کرمانشاه یافت شده و از قدمت بالایی برخوردار است.

اسرار 40 هزار ساله غار گلیمگوش کرمانشاه

حدود یک دهه پیش و در جریان بررسی‌های باستان شناسی که سامان حیدری گوران انجام می‌داد، غار گلیمگوش کشف شد و از آن زمان به بعد این منطقه مورد کاوش دیگر باستان شناسان قرار گرفت. به گفته این باستان شناس خبره، شواهد باستان شناسی و بررسی‌های اولیه‌ای که از این غار انجام شده نشان می‌دهد که غار گلیمگوش محل زندگی انسان‌های اولیه بوده است. وی در ادامه گفته است:

غار گلیمگوش در یکی از دره‌های فرعی در دره بزرگ ناودرون کرمانشاه و در فاصله کمی از محوطه و پناهگاه باوه یوان (محل زندگی انسان‌های نئاندرتال) در روستای دارشادمان قرار دارد.

غار گلیمگوش کرمانشاه

لازم به ذکر است که غار گلیمگوش دارای عمقی 140 متری است و ارتفاع دهانه آن 30 متر خواهد بود و بزرگترین غار مسکونی است که از دوران پارینه سنگی مشاهده شده است. به گفته حیدری گوران، شوربختانه حین بررسی‌های اولیه این غار متوجه شده‌ایم که جای جای آن توسط حفاران غیر مجاز حفاری شده، چرا که خیال می‌کرده‌اند قرار است با گنجی عظیم مواجه شوند. پس از مشاهده این تخریب‌ها و حفاری‌های غیر مجاز طرح نجات بخشی این غار به میراث فرهنگی کرمانشاه ارائه شده است. وی در ادامه افزود:

سال ۱۳۹۶ این طرح مورد تصویب قرار گرفت و کار گمانه‌زنی علمی را در غار گیلمگوش آغاز کردم و در این راستا دو متر از رسوبات داخل غار حفر شد که چهار لایه باستانی در آن شناسایی شد. طبق آزمایش‌های رادیو کربن برای سن‌سنجی این لایه‌ها مشخص شد که لایه تحتانی آن حدود ۴۰ تا ۴۳ هزار سال، لایه بعدی حدود ۳۵ هزار سال، لایه دیگر ۳۲ هزار سال و در نهایت لایه بالایی آن حدود شش هزار سال (دوره مس و سنگ) قدمت دارد.

همان‌طور که اشاره کردیم در این غار کشفیات مهمی انجام شده که از نظر تاریخی و باستان شناسی اهمیت به‌سزایی دارند. حیدری گوران توضیح می‌دهد که در حین این کاوش، تعداد قابل توجهی دست‌افزار سنگی، استخوان و زغال چوب کشف شده که نتایج بررسی‌های به عمل آمده در این کاوش‌ها در ماه‌های اخیر در قالب مقالات علمی منتشر شده است.

از جمله جالب‌ترین کشفیات این غار می‌توان به یک قطعه استخوان از بال یک زاغ اشاره کرد. گوران بیان می‌کند که این استخوان مربوط به حدود 35 هزار سال پیش است. همچنین طبق آخرین بررسی‌های به عمل آمده مشخص شده که بال‌های این زاغ سلاخی شده بودند. این نشان می‌دهد که انسان‌های اولیه بال‌های این زاغ را از بدنشان جدا و از پرهای آنها استفاده می‌کرده‌اند. گوران اشاره می‌کند که:

به نظر می‌رسد که پرهای زاغ دو نوع کاربرد داشته است؛ یا برای ساخت تیروکمان از آن استفاده می‌کرده‌اند یا این که پرها را برای زیبایی و تزیین پوشش خود به‌کار می‌برده‌اند.

سامان حیدری

یکی دیگر از کشفیات مهم این غار پیدا شدن درفشی استخوانی است که نشان می‌دهد انسان‌های اولیه در آن زمان از این ابزار برای دوخت و دوز استفاده می‌کرده‌اند. بنابراین انسان‌های دوران پارینه سنگی به کارهایی نظیر ساخت لباس و چادر مشغول بوده‌اند. زغال نیز از دیگر آثار کشف شده این غار بوده است. سامان حیدری در این خصوص می‌افزاید:

در بررسی‌های ما مشخص شد که این زغال‌ها مربوط به دو گونه درخت وحشی ون (پسته وحشی) و ارژن (نوعی درخت بادام کوهی) بوده که این درختان هنوز هم در منطقه زاگرس وجود دارند، اما در سال‌های اخیر به شدت مورد تخریب قرار گرفته اند، در حالی که قدمت بسیار طولانی دارند و باید از آنها پاسداری کرد.

به گفته گوران، دست‌افزارهای سنگی که در غار گلیمگوش کشف شده مربوط به 41 هزار سال پیش است و به دوره هوموساپینس بر می‌گردد. در این دوره نئاندرتال‌ها نیز زندگی می‌کرده‌اند و به احتمال زیاد با یکدیگر برخورد نیز داشته‌اند. به عقیده این باستان شناس باید امروزه به مردمان محلی مناطق مختلف گوشزد شود تا از میراث فرهنگی و تاریخی کشور به خوبی محافظت شود. گوران در پایان می‌گوید:

در حاشیه کاوش‌های خود در گفت‌وگوهایی که با اهالی روستاهای اطراف از جمله مردم روستای دارشادمان داشتیم، آنها را از اهمیت مسائل باستان شناسی آگاه کردیم و آنها هم از صحبت‌های ما استقبال کردند و مقرر شد تا حافظان این محوطه باستانی ارزشمند باشند.