اخیرا یکی از کاوشگرهای ناسا به نمونه برداری سیارکی پرداخته که فاصلهای تا خلق فاجعه و ضرر میلیون دلاری برای ناسا نداشته است.
OSIRIS-REx، اولین فضاپیمای آمریکا با قابلیت جمعآوری نمونههای سیارکی محسوب میشود که حدود یک سال دیگر با نمونههای فضایی به زمین باز خواهد گشت. با این حال فضاپیمای مذکور، فاصلهای با نابودی نداشت و چیزی نمانده بود در سطح سیارک «بِنو» غرق شود. ناسا فاش کرده است که در اکتبر سال 2020 و هنگام جمعآوری نمونه از سیارک بنو، بازوی نمونهبردار فضاپیما، بیش از 30 سانتی متر در لایه سطحی شل و متراکم سیارک فرو رفته است؛ به طوری که انگار هیچ مقاومت سطحی وجود نداشته است. در نهایت با احتراق فوری رانشگرها، فضاپیما از سطح بنو دور شده و از بلعیده شدن گریخته است.
دانته لورتا، پروفسور علوم سیارهای دانشگاه آریزونا فاش کرد: «ذراتی که نمای بیرونی بنو را تشکیل میدهند به قدری شل شده و به آرامی به یکدیگر متصل شدهاند که بیشتر شبیه به یک مایع عمل میکنند تا مادهای جامد». کارشناسان کنترلکنندهی این ماموریت را به پریدن در حوضچهای پر از توپهای پلاستیکی توخالی تشبیه کردهاند.
هنگامی که OSIRIS-REx برای اولین بار به مقصد رسید، سطح سیارک بنو، بیشتر شبیه زمین ناهموار، پر از تخته سنگ و سنگریزه در اندازههای مختلف بود؛ در حالی که در حقیقت با ساحلی سست و لغزنده طرف بودیم. قلوه سنگهایی که در ابتدا سخت به نظر میرسیدند، در واقع دستهای از عناصر سنگی فضایی هستند که به سستی توسط پیوندهای گرانشی و الکترواستاتیکی به هم متصل شدهاند. ذات غیرعادی سطح سیارک به راحتی توضیح میدهد که چرا با وجود شلیک رانشگرها، فضاپیما همچنان در خط غرق شدگی قرار داشت.
دانشمندان دانشگاه آریزونا به سنجش میزان مقاومت حس شده توسط بازوهای روباتیک در هنگام تراشیدن نمونهها پرداختند و ادعا میکنند که معادل فشاری است که فرد «در حین فشردن اهرم قهوهساز فرانسوی» احساس میکند (شدت فشار کم است). با وجود اینکه فضاپیمای OSIRIS-REx تا مرز نابودی پیش رفت، اما در عوض دانشمندان توانستند درسهای مهمی از این قضیه بگیرند.
مهمترین نکته این است که حالا دانشمندان، دید ملموستری نسبت به ماموریتهای سیارکی آینده دارند و بر این اساس میتوانند کاوشگرهای پیشرفتهتری را برای جلوگیری از بلایای سطحی طراحی کنند. نکته مهم دیگر این است که سیارکهای سست عنصری مانند بنو، نوع متفاوتی از تهدید را برای زمین به ارمغان میآورند؛ زیرا در صورت اصابت با جسمی سخت، آسانتر از هم پاشیده و پخش میشوند. درحالی که سیارکهای سنگی جامد، راحتتر منحرف میشوند.
آخرین یافتههای مأموریت OSIRIS-REx در دو مقاله ارائه شده است: «جمعآوری نمونه فضاپیما و حفاری زیرسطحی سیارک بنو (101955)» و «پیوستگی نزدیک به صفر و ماهیت سست عنصر سطح بننو، کشف شده توسط فضاپیما» که در نسخه جولای مجله ساینس به چاپ رسیده است. فضاپیمای OSIRIS-REx در سپتامبر 2016 از روی سفینه «اطلس وی 411» و شهر فلوریدا پرتاب شده بود و در 24 سپتامبر سال آینده با نمونههای جمعآوری شده به زمین باز خواهد گشت. ماموریت اکتشافی دیگری هم در راه است که سیارک «آپوفیس» را هدف قرار میدهد و در واقع جانشین OSIRIS-REx به شمار میرود. پیشبینی میشود که کاوشگر این ماموریت در سال 2029 میلادی به فضا پرتاب شود.