از عرش به فرش؛ مروری بر تاریخچه سقوط‌ های شدید قیمت بیت کوین

بیت کوین از زمان تولد، 5 مرتبه بعد رشدهای نجومی درگیر اصلاح قیمتی گسترده شده است. اکنون به بررسی سقوط های شدید قیمت بیت کوین می‌پردازیم.

قیمت هیچ دارایی به طور یکنواخت و پیوسته رشد نمی‌کند و اصلاح قیمت و کف‌سازی بخشی جدایی‌ناپذیر است. منظور از کف‌سازی، ثبت یک حداقل قیمت برای یک دارایی مشخص است، به طوری که دیگر رقمی پایین‌تر از آن را لمس نکند. به عنوان نمونه اکنون می‌دانیم قیمت بیت کوین احتمالا هنوز به کف نرسیده و ممکن است ریزش بیشتری در راه باشد، هر چند عده زیادی در سوی دیگر عقیده دارند BTC در حال کف‌سازی همین حوالی 20,000 دلار است. این در حالی است که حدود 8 ماه قبل سقوط‌ قیمت بیت کوین به حوالی کنونی، سقف 68,000 دلار برای نخستین رمز ارز دنیا به ثبت رسید.

از آن جایی که در روندهای صعودی قبلی میزان رشد بیت کوین نجومی و فضایی بوده، با شروع روند نزولی، اصلاح قیمت نیز با شدتی زیاد صورت گرفته است. به عنوان نمونه باید به آخرین اصلاح مارکت در سال 2022 اشاره کرد که یکی از شدیدترین‌ها در طول تاریخ کریپتو بود؛ قیمت هر واحد BTC هشت ماه پیش 68,000 بود، اما اکنون حدود 20,000 دلار خرید و فروش می‌شود.

ژوئن 2022 (خرداد – تیر ۱۴۰۱)، بدترین ماه برای بیت کوین از سپتامبر 2011 (شهریور ۱۳۹۰) بود، چرا که قیمت بیت کوین 40 درصد سقوط کرد. سه ماهه دوم سال میلادی جاری نیز طی 11 سال اخیر بی‌سابقه بود و بدترین عملکرد بیت کوین طی یک ربع سال به ثبت رسید. طبق تصویر زیر، در طول این بازه زمانی BTC حدود 56 درصد افت کرد.

اما نباید فراموش کرد بازار خرسی و فشار فروشی که بیت کوین از 8 ماه قبل درگیر آن شده، اولین نیست و احتمالا آخرین نیز نخواهد بود. از زمان راه‌اندازی شبکه بلاک چین نخستین ارز دیجیتال رمزنگاری شده دنیا، 5 مرتبه شاهد سقوط قیمت بیت کوین بعد از رشد‌های نجومی بوده‌ایم. در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت.

اولین سقوط قیمت شدید بیت کوین ؛ از 32 تا 0.01 دلار

در آوریل 2011 (فروردین ۱۳۹۰) برای نخستین مرتبه مرز روانی 1 دلار شکسته شد و بیت کوین توانست به بالای این مقاومت مهم برسد. بعد از آن، نخستین رالی صعودی BTC شروع شد که طی آن قیمت پادشاه رمز ارزها، 8 ژوئن 2011 (۱۸ خرداد ۱۳۹۰) سقف 32 دلار را به ثبت رساند. اما خوشحالی خریداران در قیمت‌های پایین‌تر زیاد طول نکشید؛ سقوط قیمت بیت کوین ارزش هر واحد آن را فقط طی چند روز به 0.01 دلار رساند!

در تاریخچه کریپتو، هر مرتبه اصلاح قیمت گسترده به یک بهانه شروع شده است. شروع نخستین بازار نزولی به خاطر فشار فروش بسیار سنگین ناشی از ترس سرمایه‌گذاران بعد از هک بزرگ صرافی Mt. Gox بود. این صرافی ژاپنی در آن زمان بالای 70 درصد حجم مبادلات BTC را در اختیار داشت. به خاطر وجود یک رخنه امنیتی در این پلتفرم، چیزی حدود 850,000 واحد بیت کوین به سرقت رفت! با در نظر گرفتن قیمت 20,000 دلاری هر BTC در حال حاضر، ارزش دارایی سرقت شده حدود 17 میلیارد دلار بوده است!

طی این سقوط‌ قیمت بیت کوین که فقط چند روز طول کشید، پادشاه رمز ارزها 99 درصد ارزش خود را از دست داد. BTC تا مدت‌ها درجا زد، اما کمتر از دو سال بعد و در فوریه 2013 (بهمن ۱۳۹۱) موفق به ثبت یک سقف تاریخی جدید بالاتر از 32 دلار شد.

این تنها جزئیاتی است که درباره نخستین بازار نزولی بیت کوین در اختیار داریم، چرا که در آن زمان ابزارهای ردیابی قدرتمند کنونی نظیر کوین مارکت کپ یا کوین گکو وجود نداشتند. چارت قیمت مربوط به قبل سال 2013 چندان دقیق نیست.

گفتنی است بعد از نخستین اصلاح گسترده بازار بیت کوین، لمس سقف قیمت قبلی حدود 20 ماه زمان برد.

دومین ریزش قیمت شدید BTC ؛ از 1,000 تا 170 دلار

نیمه‌‌های آوریل 2013 (فروردین ۱۳۹۲) بیت کوین مرز روانی 100 دلار را رد کرد. در نوامبر 2013 (آبان ۱۳۹۲) مرز بسیار مهم 1,000 دلار نیز لمس شد. بعد لمس این قیمت، BTC خیلی زود وارد یک روند نزولی گسترده شد. یک ماه بعد ارزش هر واحد به 700 دلار رسید. همانطور که گفتیم اصلاح قیمت همیشه به خاطر اتفاقی خاص شروع شده است. این مرتبه، شروع اصلاح و سقوط قیمت بیت کوین به خاطر اعلام ممنوعیت موسسات مالی چین از پردازش تراکنش‌های BTC توسط بانک مرکزی این کشور در اواخر سال 2013 بود.

این ارز دیجیتال طی دو سال بعد به افت شدید ادامه داد و در آوریل 2014 (فروردین ۱۳۹۳) به 360 دلار و در ژانویه 2015 (دی ۱۳۹۳) به 170 دلار رسید.

یکی دیگر از دلایل ادامه‌دار شدن زمستان کریپتو در دومین سری اصلاح قیمت، توقف برداشت بیت کوین توسط صرافی هک شده Mt. Gox در فوریه 2014 (بهمن ۱۳۹۲) بود. این پلتفرم خیلی زود تمام معاملات را به حالت تعلیق درآورد و در نهایت در توکیو و آمریکا اعلام ورشکستگی کرد.

برخی مقامات مالی بزرگ نیز در مورد بیت کوین یک سری نگرانی مطرح کردند. همچنین کمیسیون معاملات آتی کالای ایالات متحده ادعا کرد که در اواخر سال 2014 (آبان ۱۳۹۳) برای دست‌کاری قیمت بیت کوین قدرت کافی داشت!

احساسات عمومی درباره BTC تا آگوست 2015 (مرداد ۱۳۹۴)، یعنی وقتی که روند معکوس بلندمدت شروع شد، عمدتا منفی بود؛ با شروع یک بازار صعودی قوی، بیت کوین موفق شد در ژانویه 2017 (دی ۱۳۹۵) به قیمت 1,000 دلار برگردد.

گفتنی است بعد از دومین سقوط قیمت شدید بیت کوین لمس سقف قیمت قبلی حدود 37 ماه زمان برد. در تاریخچه رمز ارزها، این طولانی‌ترین زمان بازگشت و لمس مجدد سقف قیمت قبلی بوده است.

سومین سقوط قیمت شدید بیت کوین ؛ از 20,000 تا 3,200 دلار

بعد رسیدن مجدد به قیمت 1,000 دلار در ژانویه 2017 (دی ۱۳۹۵)، روند صعودی ادامه پیدا کرد و ارزش هر واحد بیت کوین را تا انتهای 2017 (آبان ۱۳۹۶) به 20,000 دلار رساند. البته همانند سقف قیمت قبلی در 1,000 دلار، BTC در این سقف تاریخی نیز دوام زیادی نداشت؛ با سقوط بیت کوین طی چند ماه بالای 60 درصد ارزش آن از دست رفت.

سال 2018 خیلی زود لقب «زمستان کریپتو» گرفت، چرا که بازار بیت کوین و در کل رمز ارزها همینطوری کوچک‌تر می‌شد. این ریزش تا دسامبر 2018 (آذر ۱۳۹۷) و لمس کف 3,200 دلار ادامه داشت.

اما این مرتبه دلیل سقوط بیت کوین چه بود؟ یکی از علت‌ها بروز مشکل در صرافی ژاپنی Coincheck بود. در ژانویه 2018 (دی ۱۳۹۶)، وقوع یک هک بزرگ در پلتفرم این صرافی سبب سرقت نزدیک به 530 میلیون دلار ارز دیجیتال NEM (XEM) شد. بازار خرسی وقتی قوت گرفت که دو غول دنیای تکنولوژی، فیس بوک و گوگل، تبلیغات عرضه‌های اولیه سکه (ICO) و سپس کل تبلیغات مربوط به توکن‌های رمز ارزی را به ترتیب در مارس 2018 (اسفند ۱۳۹۶) و ژوئن 2018 (خرداد ۱۳۹۷) ممنوع اعلام کردند.

بد نیست بدانید 2017 سال انفجار پروژه‌های کریپتویی بود، چرا که به لطف ظهور اکوسیستم اتریوم در سال 2015، امکان ساخت رمز ارز و در کل پلتفرم‌های غیر متمرکز مبتنی بر بلاک چین بسیار راحت و کم‌هزینه شده بود. این اتفاق سبب گسترش شدید بازار ارزهای دیجیتال شد. در نتیجه آن، حساسیت دولت‌ها برانگیخته شد و کشورهای متعددی تصمیم به ممنوعیت یا در بهترین حالت قانون‌گذاری این حوزه گرفتند. به عنوان مثال کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) درخواست‌ها برای ثبت ETFهای بیت کوین را رد کرد. گفتنی است یک ETF (صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله) بیت کوین اجازه می‌دهد این رمز ارز به طور غیر مستقیم در دل بازارهای بورس قابل معامله باشد.

گفتنی است بعد از سومین اصلاح گسترده بازار بیت کوین، لمس سقف قیمت قبلی حدود 36 ماه زمان برد.

چهارمین ریزش قیمت شدید BTC ؛ از 63,000 تا 29,000 دلار

احساسات نزولی تا سال 2020 بر بازار ارزهای دیجیتال مسلط بود، اما در ادامه، نه تنها مقاومت مهم 20,000 دلار به عنوان سقف قیمت قبلی لمس و سپس رد شد، بلکه بیت کوین تا حوالی 63,000 دلار صعود کرد. این سقف قیمت جدید برای بیت کوین در آوریل 2021 (فروردین ۱۴۰۰) به ثبت رسید.

سال 2021 برای نخستین رمز ارز دنیا خاطره‌انگیز بود، چرا که موفق شد برای نخستین مرتبه به ارزش بازاری فراتر از 1 تریلیون دلار دست پیدا کند، و این موفقیتی بسیار بزرگ بود. با این حال در همین سال، دست به دست هم دادن چند اتفاق سبب سقوط قیمت بیت کوین شد. مدتی کوتاه بعد رسیدن به 63,000 دلار، قیمت BTC با اندکی کاهش مواجه شد و طی سه ماه ارزش هر واحد به 29,000 دلار رسید.

یک روایت رسانه‌ای رو به رشد درباره مشکلات استخراج بیت کوین برای محیط زیست، موج شدید انتقادات از سوی افراد، سازمان‌ها و دولت‌ها را سبب شد، اما این بخش کوچک قضیه بود. شروع بازار خرسی وقتی بود که ایلان ماسک، ثروتمندترین فرد دنیا و مدیر عامل شرکت خودروسازی تسلا، حدود دو ماه بعد قبول بیت کوین به عنوان یک روش پرداخت در این شرکت، به بهانه مشکلات نخستین رمز ارز برای محیط زیست این روش پرداخت را لغو کرد. نکته جالب اینجاست که سه ماه بعد سقوط قیمت شدید بیت کوین ایلان ماسک در یک مصاحبه مدعی شد 50 درصد مزارع استخراج BTC با استفاده از انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر کار می‌کنند!

اما تاثیر این اقدام ایلان ماسک در مقایسه با تصمیم‌های جدید دولت چین درباره بازار کریپتو ناچیز بود. در همان بهار سال ۱۴۰۰، دولت چین سنگین‌ترین ممنوعیت‌ها و تحریم‌ها را علیه رمز ارزها اعمال کرد؛ خرید، فروش و مبادله رمز ارزها ممنوع و دستور اخراج تمام ماینرها صادر شد! این در حالی بود که تا آن زمان بالای 60 درصد ماینرهای بیت کوین در چین مستقر بودند!

اما با وجود اقدامات دولت چین بازار خرسی خیلی طولانی نشد؛ افراد دست به نقد جا مانده از روند صعودی چهارم، خیلی سریع شروع به خرید و انباشت بیت کوین کردند و از طرفی بعد مدتی فرار، فعالیت مخفیانه ماینرها در چین مجددا آغاز شد. اکنون می‌بینیم با وجود سخت‌گیری‌های شدید دولت چین، این کشور از نظر هش ریت شبکه BTC در رتبه دوم قرار دارد.

تا انتهای ماه جولای 2021 (مرداد ۱۴۰۰)، روند صعودی دوباره شروع شد و پادشاه رمز ارزها در نوامبر 2021 (آبان ۱۴۰۰) به قیمت 68,000 دلار رسید، سقفی که تا امروز مجددا لمس نشده است.

گفتنی است بعد از چهارمین اصلاح گسترده بازار بیت کوین، لمس سقف قیمت قبلی حدود 6 ماه زمان برد.

پنجمین سقوط قیمت شدید بیت کوین ؛ از 20,000 تا 3,200 دلار

در حالی که منتظر بیت کوین 70,000 دلاری و سپس 100,000 دلاری بودیم، بازار کریپتو یک روند نزولی جدید را از نوامبر 2021 (آبان ۱۴۰۰) آغاز کرد. طی سال 2022، بدترین رکوردهای نزولی در تاریخچه بیت کوین به ثبت رسید! در ماه ژوئن 2022 (خرداد ۱۴۰۱) قیمت BTC برای اولین مرتبه از سال 2020، تحت تاثیر ترس شدید، به زیر 20,000 دلار برگشت.

بیت کوین می‌توانست در سطوح بالاتری نسبت به 20,000 دلار کنونی تقلا کند و رنج بزند، اما وقوع چند مشکل آن را به زیر کشید. علاوه بر بحران اقتصادی که گریبان‌گیر کل دنیا از جمله آمریکا شده و افزایش نرخ تورم و بهره بانکی را در کشورهای مختلف در پی داشته است، یکی از دلایل ادامه‌دار شدن سقوط شدید قیمت بیت کوین بحران استیبل کوین الگوریتمی UST بود.

در اردیبهشت سال جاری، استیبل کوین الگوریتمی UST که توانسته بود با کسب مارکت کپ حدود 18 میلیارد دلار خود را از نظر این معیار به رتبه چهارم برترین رمز ارزهای پایدار برساند، تعادل قیمتش با دلار آمریکا را از دست داد؛ یک استیبل کوین باید همیشه قیمتی ثابت داشته باشد (مثلا در رابطه با UST همیشه یک دلار آمریکا خرید و فروش شود)، اما بروز مشکل در شبکه بلاک چین آن، ترا (Terra)، سبب شد این قانون زیر پا گذاشته شود. در ادامه لونا (LUNA) به عنوان ارز دیجیتال اصلی شبکه ترا و یکی از برترین رمز ارزهای بازار نیز سقوط کرد و با ریزشی 99.99 درصدی از حوالی 100 دلار به 0.00004 دلار رسید! ضربه‌ی این اتفاق در سرتاسر مارکت کریپتوکارنسی احساس شد.

نتیجه‌گیری؛ وضعیت در ادامه چه خواهد شد؟

طی بازارهای نزولی قبلی، بیت کوین هر مرتبه بالای 80 درصد نسبت به سقف قیمتش سقوط کرده است. اما میزان ریزش آن تا اینجا نسبت به سقف 68,000 دلاری حدود 70 درصد بوده است. البته، این تنها یکی از فاکتورهای متعددی است که نشان‌ می‌دهند قیمت بیت کوین هنوز به کف نرسیده و احتمالا ریزش بیشتری در راه است.

یکی از تاثیرگذارترین رویدادها در رشد قیمت BTC از زمان ظهور آن، رویداد هاوینگ بوده است که طی آن پاداش ماینرها به نصف کاهش پیدا می‌کند و عرضه بیت کوین به شدت کم می‌شود. بر اساس آخرین ارزیابی‌ها، قیمت بیت کوین پس از هاوینگ بعدی احتمالا ۴۰۰ درصد رشد خواهد کرد.

افسر ارشد امنیت شرکت کوین شیرز نیز به تازگی مدعی شده بیت کوین تا ۲۴ ماه دیگر سقف قیمت جدید ثبت می‌کند. البته او نیز انتظار دارد تا قبل ثبت سقف تاریخی جدیدی، درد و رنج بیشتری در انتظار بازار ارز دیجیتال باشد.