بامداد فردا شهاب باران جباری را از دست ندهید

بامداد فردا پنجشنبه ۳۰ مهر ماه شهاب باران جباری که از بازمانده دنباله دار هالی می باشد ، به اوج خود خواهد رسید و علاقمندان در شرایط مناسب قادر به دیدن حدود ۲۰ شهاب در ساعت می باشند.این در حالی است که به طور متوسط در شب های عادی، در هر ساعت می توانیم ۴ یا ۵ شهاب را در آسمان ببینیم، این موضوع در صورتی است که از شهر دور باشیم و آسمان صاف باشد.

شهاب ها ناشی از ذراتی هستند که در اطراف زمین پراکنده اند و تحت تأثیر گرانش یا جاذبه به سمت زمین می آیند.این ذرات در واکنش با مولوکول های اتمسفر می سوزند و ما آنها را در قالب رد نورانی شهاب می بینیم.زمانی که در مواقع خاصی تعداد شهاب ها به یک باره افزایش می یابد پدیده بارش شهابی رخ می دهد.بارش های شهابی تکرار شونده و سالانه هستند و هرساله در یک تاریخ مشخص به وقوع می پیوندند. بارش شهابی جباری در اواخر مهر ماه هر سال اتفاق می افتد.

علت نامگذاری بارش شهابی جباری این است که همه شهاب ها از صورت فلکی جبار یا شکارچی منشأ می گیرند. این صورت فلکی زمستانی است و در اوایل پاییز در حوالی نیمه شب طلوع کرده و قابل رویت  می شود.دوره بارش شهابی جباری از ۱۰ مهر تا ۱۶ آبان ماه (از ۲ اکتبر تا ۷ نوامبر) به طول می انجامد، و در یک بازه تقریبا یک ماهه بارش های شهابی جباری را می توانیم ببینیم ولی اوج یا پیک بارش در اواخر مهرماه یعنی شب سی ام مهر ماه است.

برای مشاهده بارش های شهابی نیاز به ابزار اپتیکی همچون تلسکوپ، دوربین های دو چشمی، تک چشمی و … نیست.ظهور شهاب ها رندم و اتفاقی است، به این معنا که نمی توان محل دقیق دیده شدن شهاب در آسمان را از قبل مشخص کرد، بنابراین هرچه میدان دید وسیع تری داشته باشیم، شهاب های بیشتری را می توانیم رصد کنیم.

از ابتدای شب بامداد ۲۹ مهرماه، به دلیل وجود ماه و روشنی آسمان، دیدن شهاب ها دشوار است، ولی بعد از غروب ماه( یعنی از بامداد تا طلوع آفتاب)، آسمان تاریک تر می شود و امکان مشاهده بارش های شهابی فراهم خواهد شد.

شهاب های بارش جباری در بسیاری از نقاط  نیمکره شمالی زمین و بخشهایی از نیمکره جنوبی هم دیده می شود و دیدن بارش های شهابی برخلاف پدیده های دیگری همچون خورشید گرفتگی، ماه گرفتگی و…  محدود به نقاط خاصی نیست و از همه پهنه ایران قابل رویت است. همچنین مردم در کشورهایی همچون افغانستان، پاکستان، عراق، ترکیه اروپای شرقی به راحتی می توانند این پدیده را مشاهده کنند.

برای اندازه گیری تعداد شهاب های بارش جباری می توان از پارامتری موسوم به «ZHR » یا «سرعت ساعتی سمت الرأسی»  استفاده کرد و تعداد شهاب های قابل رویت در یک ساعت را تخمین زد.بر اساس سرعت ساعتی سمت الرأسی، این بارش بین ۱۵ تا ۳۰ یا به طور میانگین حدود ۲۰ گزارش شده است. به بیان دیگر انتظار داریم در آسمانی صاف و تاریک در یک ساعت این تعداد شهاب قابل رؤیت باشد.

هر بارش شهابی یک منشا سیارکی یا دنباله داری دارد. بارش شهابی جباری از توده ذرات به جای مانده از دنباله دار هالی نشات می گیرد. دنباله دار هالی هر ۷۶ سال به دور خورشید می چرخد و آخرین عبورش از نزدیکی مدار زمین  در دهه ۶۰ بوده است.

در حال حاضر توده ایجاد کننده بارش شهابی جباری ضعیف شده و تعداد شهاب های آن کاهش یافته است اما در سال ۲۰۶۱ دنباله دار هالی با عبور از نزدیکی مدار زمین توده جدید تری در مدار قرار می دهد و زمین با عبور از میان آن توده با ذرات بیشتری برخورد می کند و شهاب های بیشتری در آن زمان قابل رویت خواهند شد.بنا به همین دلایل در بازه سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ بارش شهابی جباری  فعالیت ضعیفی دارد.