بزرگترین، کوچکترین و عجیب ترین کوسه های جهان را بشناسید

کوسه ها جزو شناخته‌شده‌ترین و مخوف‌ترین جانوران آبزی محسوب می‌شوند. در این مطلب به معرفی بزرگترین، کوچکترین و عجیب‌ترین کوسه‌های دنیا می‌پردازیم.

اگر از شما سوال شود که از چه جانورانی بیشتر وحشت دارید، قطعا به نام کوسه هم اشاره خواهید کرد. تصور ما از این جانور، بیش از حد تکراری و کلیشه‌ای است و در فیلم آرواره‌های استیون اسپیلبرگ خلاصه می‌شود. اما باید به اطلاعتان برسانیم که تنوع گسترده‌ای در انواع کوسه وجود دارد. در ادامه به معرفی جالب ترین کوسه های دنیا می‌پردازیم.

بزرگترین کوسه دنیا

بزرگترین کوسه زنده امروزی، یک هیولای آرام و بی‌آزار است که «کوسه نهنگ» نام دارد. طبق گفته صندوق جهانی حیات وحش، این پالیده‌خوارها معمولاً حدود 40 فوت (12.1 متر) طول و حدود 11 تن (9979 کیلوگرم) وزن دارند. آنها زندگی خود را با رژیم غذایی پلانکتونی سپری می‌کنند.

کوسه نهنگ (با نام علمی Rhincodon typus) در آب‌های گرمسیری و معتدل در سراسر جهان یافت می‌شود. این کوسه‌ها مانند پستانداران، زنده‌زا هستند، اما دانشمندان تقریبا هیچ چیز در مورد روش جفت‌گیری یا رفتارهای زایمان آنها نمی‌دانند. اگرچه به گزارش گاردین، محققان در سال 2018 سونوگرافی‌هایی را روی کوسه‌های نهنگ ماده در نزدیکی جزایر گالاپاگوس انجام دادند. ضمنا دانشمندان نمی‌دانند که چرا گاهی اوقات این کوسه‌ها، غواصی‌هایی تا عمق باورنکردنی 6000 فوت (1800 متر) را انجام می‌دهند؛ رفتاری که دانشمندان در همین چند سال گذشته، متوجه آن شده‌اند.

کوچکترین کوسه دنیا

در انتهای مینیمم طیف اندازه، کوسه فانوس کوتوله (با نام علمی Etmopterus perryi) قرار دارد. این کوسه که ساکن اعماق دریاهای کوچک است، تنها حدود 7.9 اینچ (20 سانتی متر) طول دارد. بنا به گزارش موسسه اسمیتسونیان، با توجه به اینکه فانوس کوتوله در اعماق بین 928 تا 1440 فوت (283 تا 439 متر) زیر سطح دریا شنا می‌کند، به ندرت توسط انسان‌ها مشاهده می‌شود. تا به امروز این کوسه، تنها در آب‌های کلمبیا و ونزوئلا دیده شده است.

کوسه فانوس کوتوله دارای شکمی است که با فتوفورها یا نوربر پوشیده شده است – اندام‌های ساطع کننده نور که به کوسه کمک می کند تا در محیط استتار پیدا کند. در آب‌های کم عمق، درخشش ملایم کوسه با نور خورشید ترکیب می‌شود که از سطح اقیانوس به سمت پایین نفوذ می‌کند، در حالی که این درخشش در زمان گردش این جانور در آب‌های عمیق، به جذب طعمه کمک می‌کند.

کوسه‌های فانوسی، زیرگروه عجیبی از جانوران محسوب می‌شوند. یکی از خویشاوندان فانوس کوتوله، سگ‌ماهی افعی (Trigonognathus kabeyai) است که نه تنها شکم روشنی دارد، بلکه از آرواره‌های دندان مانند به شدت وحشتناکی هم بهره‌مند است.

سریع ترین کوسه دنیا

کوسه ماکو باله کوتاه (با نام علمی Isurus oxyrinchus) سریعترین کوسه شناخته شده است. به گفته‌ی اسمیتسونیان، این کوسه مخوف می‌تواند با سرعت 31 مایل در ساعت (50 کیلومتر در ساعت) شنا کند و سرعت استارت‌های کوتاهش به رقم شگفت انگیز 46 مایل در ساعت (74 کیلومتر در ساعت) می‌رسد. ماکوها شکارچیانی هستند که از سرعت خود برای شکار ماهی‌های استخوانی استفاده می‌کنند.

ضمنا آن‌ها استاد پرش‌های بلند هستند و به طور معمول، حداقل 10 فوت (3 متر) از سطح آب جدا می‌شوند. گاهی اوقات این کوسه‌ها توسط ماهیگیران صید می‌شوند و این احتمال وجود دارد که به داخل قایق‌های ماهیگیری بپرند تا از قلاب ماهیگیران خلاص شوند.

لازم به ذکر است که ماکوها قادرند تا 13 فوت (4 متر) طول داشته باشند و در اقیانوس‌های معتدل و گرمسیری در سراسر جهان یافت می‌شوند. اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) ماکو را در دسته‌بندی «در معرض خطر انقراض» طبقه‌بندی کرده است. دلیل این واقعه‌ی غم‌انگیز، صید بی‌رویه این جانور باشکوه است.

پیرترین کوسه دنیا

مسن‌ترین کوسه‌ی جهان، رکورددار مسن‌ترین مهره‌دار جهان هم محسوب می‌شود. مدت‌هاست که کوسه‌های گرینلند بخاطر داشتن طول عمر بسیار زیاد شناخته شده‌اند. تحقیقات انجام شده در سال ۲۰۱۶ بر روی لایه‌های چشم کوسه‌های گرینلند نشان داد که این جانوران بانمک بین ۲۷۲ تا ۵۱۲ سال سن داشتند. علیرغم عدم اطمینان دانشمندان از عدد تخمینی، حتی عددی کوچکتر هم می‌تواند جایزه‌ِی طولانی‌ترین عمر در بین مهره داران را به شایستگی از آن کوسه گرینلند کند.

به گفته سرویس ملی اقیانوس، کوسه‌های گرینلند تنها کوسه‌هایی هستند که می‌توانند در طول سال از سرمای اقیانوس منجمد شمالی جان سالم به در ببرند. آنها متابولیسم بسیار کندی دارند و تنها حدود یک سانتی‌متر در سال رشد می‌کنند. اما وقتی عمر طولانی داشته باشید، تمام این سانتی‌مترها کنار هم جمع می‌شوند و موجود غول پیکری را شکل می‌دهند. این کوسه‌ها در طول عمر طولانی خود به طولی معادل 19.7 فوت (6 متر) می‌رسند.

خانه به دوش ترین کوسه دنیا

کوسه‌نهنگ بیش از حد موفق است. این موجود صلح‌جو، نه تنها رکورد بزرگ‌ترین کوسه را در اختیار دارد، بلکه جایزه‌ی دورترین مسافت مهاجرت را نیز به خانه می‌برد. در سال 2018، محققان در مجله گزارش دادند که یک کوسه‌نهنگ ماده را در پاناما برچسب گذاری کردند. 841 روز بعد، او در نزدیکی درازگودال ماریانا ظاهر شد؛ سفری به طول 12515.7 مایل (20142 کیلومتر).

این طولانی‌ترین سفری است که تا به امروز از یک کوسه‌نهنگ ثبت شده است، اما محققان استدلال کردند که سایر داده‌های ردیابی نشان می‌دهد که سفرهای طولانی برای کوسه‌نهنگ‌ها غیرعادی نیست. به عنوان مثال محققان، سرعت حرکت کوسه‌نهنگ‌ها را در نزدیکی جزیره گالاپاگوس سنجیدند و متوجه شدند که این موجودات دریایی، 41.6 مایل (67 کیلومتر) در روز مسافت طی می‌کنند. به عبارتی کوسه‌نهنگ‌ها می‌توانند هزاران مایل را جهت مهاجرت به منطقه‌ای جدید طی کنند.

عمقی‌ترین کوسه دنیا

کوسه‌ها از سطح اقیانوس تا اعماق دریا قابل مشاهده هستند. عمقی‌ترین کوسه‌ای که تاکنون کشف شده، سگ‌ماهی پرتغالی (با نام علمی Centroscymnus coelolepis) است؛ کوسه‌ای نسبتا کوچک که طول آن به حدود 3 فوت (0.94 متر) می‌رسد. طبق گفته موزه تاریخ طبیعی فلوریدا، این کوسه‌ها متعلق به منطقه‌ی اقیانوسی «دریابن» هستند؛ به این معنی که عملا در کف اقیانوس زندگی می‌کنند و تا عمق 12057 فوتی (3675 متری) دیده شده‌اند.

سگ‌ماهی پرتغالی معمولا سیاه یا قهوه‌ای تیره است و تقریبا 98 دندان دارد که این شکارچیان از آنها برای به دام انداختن ماهی و سرپایان (اختاپوس، هشت‌پا و …) در اعماق دریا استفاده می‌کنند.

عجیب‌الخلقه ترین کوسه دنیا

اکنون باید برایتان مشخص شده باشد که کوسه‌ها، گروه بسیار متنوعی از جانوران هستند و مانند هر خانواده‌ای، در میان اعضای آن‌ها هم تعدادی خویشاوند عجیب و غریب یافت می‌شود. خوک‌ماهی یا کوسه خشن زاویه‌دار (با نام علمی Oxynotus centrina) نوعی کوسه به شمار می‌رود که وقتی از آب بیرون کشیده می‌شود، مانند گراز خرخر می‌کند. کاندیدای دیگر شامل کوسه جیبی (Mollisquama mississippiensis) می‌شود که شبیه به یک نهنگ عنبر مینیاتوری است. باید به کوسه‌ریشوها (خانواده Orectolobidae) هم اشاره کرد که به دلیل استتار خال‌دار و اندام‌های حسی ناهموارشان شبیه قالیچه‌های پرزدار هستند.

اما اگر از ما بپرسید، لقب عجیب ترین کوسه دنیا، باید به «کوسه چین‌دار» داده شود. این فسیل‌های زنده‌ی خجالتی در طول 80 میلیون سال، تغییر چندانی به خود ندیده‌اند. آن‌ها بدن‌های دراز و شبیه مارماهی دارند که می‌تواند تا حدود ۶ فوت (۱.۸ متر) رشد کند و قبل از انقراض دایناسورها، در اعماق اقیانوس‌ها دور می‌زدند و طعمه‌ها را با ۳۰۰ دندان نوک تیزشان به دام می‌انداختند. طبق گزارش‌های منتشر شده، از آنجایی که این موجودات در اعماق تاریک اقیانوس زندگی می‌کنند، به ندرت توسط انسان‌ها دیده شده‌اند؛ موردی که با توجه به ردیف‌های چند تایی دندانی و سرهای مخوف و چماق مانندشان، احتمالا به صلاحمان باشد!