توت عنخ آمون

باستان شناس انگلیسی و کاشف مقبره توت عنخ آمون، دزد از آب درآمد!

شواهد جدید نشان می‌دهند که «هاوارد کارتـر» باستان شناس انگلیسی و کاشف مقبره توت عنخ آمون، به گنجینه‌های موجود در این مقبره دستبرد زده است.

گزارشات اخیر حاکی از آن‌اند که هاوارد کارتر، باستان‌شناس معتبر انگلیسی که در سال 1922 مقبره توت عنخ آمون (شاه توت) را در مصر کشف کرد، یک دزد گنجینه بوده است. در صدمین سالگرد حمایت مالی لرد کارناروون از پروژه‌های اکتشافی باستان شناس هاوارد کارتر، و متعاقب آن کشف مقبره پسر پادشاه، ثابت شد که او یک جنایتکار بوده است. کارتر 10 سال را صرف حفاری مقبره پادشاه توت کرد که مملو از تخت‌های طلایی، ارابه‌ها و هزاران شیء ارزشمند بود.

توت عنخ آمون یازدهمین فرعون مصر باستان از دودمان هجدهم یا پادشاهی نو بود. او از نامدارترین فراعنه مصر باستان محسوب می‌شود و به او «شاه توت» نیز می‌گویند. آرامگاه توت عنخ آمون در تاریخ ۴ نوامبر ۱۹۲۲ در دره پادشاهان به‌صورت تقریبا دست‌نخورده یافت شد. از مقبره او به عنوان یکی از مهم‌ترین یافته‌های باستان‌شناسی در سده بیستم میلادی یاد می‌شود. پس از کشف اشیای شگفت‌انگیز در مقبره توت عنخ آمون، او در قرن بیستم تبدیل به مشهورترین فرعون مصر شد.

توت عنخ آمون

در آرامگاه سنگی او سه تابوت یافت شد که یکی از آن‌ها جنسی از طلا داشت و حاوی بدن مومیایی شده توت‌ عنخ آمون بود. این جسد برای سه هزار سال کاملاً سالم حفظ شده بود. توت‌ عنخ آمون در مقایسه با دیگر فراعنه بزرگ مصر باستان ثروت عظیمی نداشت، اما آنچه گنج او را متمایز کرده است دست نخورده بودن آن است. اثاث قبر در مقبره او در تمامی این سال‌ها از هر دزدی به دور مانده و این در حالی است که آرامگاه‌های سایر فراعنه بزرگ مصر باستان هزاران بار در طول تاریخ مورد سرقت دزدان قرار گرفته‌‌اند. اما این دست نخورده بودن همیشگی نبود و کارتر بالاخره به مقبره این فرعون نیز دستبرد زد.

کارتر قایق‌هایی از گنجینه‌های باستانی موجود در مقبره توت عنخ آمون را از طریق رودخانه نیل به موزه مصر قاهره ارسال کرد. با این حال، همه گنجینه‌ها به قاهره نرسیدند! نامه‌ای که قبلاً منتشر نشده بود نشان می‌دهد که حفاری کارتر روی یک خط مشی «ده برای آن‌ها و یکی برای من» چه معنایی می‌دهد! هوارد کارتر تابوت مومیایی شده پادشاه توت عنخ آمون را در دره پادشاهان نزدیک اقصر مصر در سال 1922 یا 1923 باز کرد.

کارتر در سال 1922 کاوش‌هایی را انجام داد که کمکی مهم‌ به مصر شناسی محسوب می‌شدند. کاوش‌های او به کشف آرامگاه دست نخورده و مملو از گنج پسر فرعون، توتانخامن، منجر شد. گزارشی در مجله گاردین توضیح می‌دهد که کارتر قبل از اینکه خزانه رسما باز شود به گنجینه‌ها دست یافته بود. اکنون، نامه‌ای که توسط یکی از اعضای تیمش (سر آلن گاردینر) نوشته شده است، ثابت می‌کند که هاوارد کارتر یک دزد مصنوعات بوده است.

طلسم whm amulet که توسط کارتر به سر گاردینر داده شد

توت عنخ آمون

سر آلن گاردینر یک فیلولوژیست معتبر انگلیسی و عضو افتخاری کالج آکسفورد، انگلستان بود. هنگامی که هاوارد کارتر برای اولین بار مقبره دست‌نخورده توت عنخ آمون را در نوامبر 1922 کشف کرد، برای مشاوره و ترجمه آثار به گاردینر نامه‌ای نوشت و از او کمک خواست. طبق کتابی در مورد هاوارد کارتر، گاردینر نه تنها کتیبه‌های باستانی را رمزگشایی و ترجمه کرد، بلکه او در طول مشکلات حقوقی 1924-1925 خود با وزارت آثار باستانی مصر در مورد دسترسی به مقبره بخشی از حفاری شده به کارتر مشاوره داد.

در سال 1934، گاردینر نامه‌ای را که قبلاً منتشر نشده بود، برای کارتر فرستاد که در آن رمزگشایی از کتیبه‌های باستانی و آثار موجود در مقبره 3300 ساله را ارائه کرده بود. مقاله گاردینر توضیح می‌دهد که به عنوان تشکر، کارتر برای گاردینر یک «طلسم whm» فرستاد که که به عنوان هدیه به مردگان در مصر باستان استفاده می‌شد.

کارتر به گاردینر اطمینان داد که این طلسم از مقبره پادشاه توت به سرقت نرفته است. گاردینر سخنان کارتر را در مورد خواستگاه اصلی طلسم باور نکرد و این طلسم را به مدیر بریتانیایی وقت موزه مصر در قاهره نشان داد. در نهایت مشخص شده که این شی‌ء در واقع از داخل مقبره بیرون آمده و با دیگر نمونه‌های کشف‌شده از آرامگاه توت عنخ آمون همخوانی دارد و همه از یک قالب ساخته شده بودند.

توت عنخ آمون

بنابراین طلسم بی شک از مقبره پادشاه توت دزدیده شده است. باب بریر، مصر شناس برجسته در دانشگاه لانگ آیلند، نامه‌های رد و بدل شده را در کتاب خود که به زودی منتشر خواهد شد، گردآوری کرده است. عنوان این کتاب «توت‌ عنخ آمون و مقبره‌ای که جهان را تغییر داد» خواهد بود.

این کتاب داستان رکس انگلباخ، مدیر بریتانیایی موزه مصر در قاهره در آن زمان را روایت می‌کند که به دزدی کارتر مشکوک بود، اما نتوانست آن را ثابت کند. انگلباخ بود که به گاردینر اطلاع داد که اشیا کارتر مشابه اجسام ساخته شده در مقبره توت هستند. این برخلاف آن چیزی بود که کارتر به گاردینر گفته بود و انگلباخ به این نتیجه رسید که برخی گنجینه‌ها طی حفاری‌ها به دست کارتر به سرقت رفته‌اند.

گاردینر که خشمگین شده بود به کارتر نامه‌ای نوشت و گفت: «بی‌شک طلسمی که به من نشان دادی از مقبره توت عنخ آمون دزدیده شده است.» شاید برای منحرف کردن یک حادثه بین المللی، و شاید به دلیل وجود دوستی میان آن‌ها، گاردینر از هوارد کارتر محافظت کرد و به رکس انگلباخ نگفت که این کارتر بود که طلسم دزدیده شده را به او داده است.

توت عنخ آمون

با این حال، گاردینر نارضایتی خود را از این رابطه به کارتر ابراز کرد و گفت: «از اینکه در چنین موقعیت ناخوشایندی قرار گرفته‌ام عمیقا متأسفم.» گاردینر همچنین اصرار داشت که این طلسم به قاهره بازگردانده شود. نویسنده باب بریر می‌گوید ظن دیرینه حمله به مقبره‌ها در مصر مبنی بر اینکه کارتر از آنجا سرقت کرده، اکنون بی‌تردید است و هیچ ظنی در مورد آن وجود ندارد.

مقامات مصری پس از بررسی مقبره شماره ۴ که کارتر و تیم از آن برای نگهداری آثار باستانی استفاده می‌کردند، یک سرِ چوبی از توت‌ عنخ آمون را کشف کردند که در یک جعبه بسته بندی شده بود. اما هرگز هیچ اشاره‌ای به این سر چوبی در سوابق کارتر از اکتشافات مقبره و در کتاب توصیف محتوای مقبره نشده بود. البته کارتر زیر بار نتایج این بررسی نرفت و ادعا کرد که سر را از یکی از گذرگاه‌های خرابه مصر پیدا کرده است.

بریر در کتاب جدید خود می‌نویسد که رکس انگلباخ و مصری‌ها در آن زمان نتوانستند سوء ظن خود را ثابت کنند. با این حال، اشیاء باستانی دیگری بعداً در بازار آثار باستانی مصر فروخته شدند که به وضوح مشخص بود از مقبره شاه توت عنخ آمون بیرون آمده بودند. آن‌ها فقط می‌توانستند از طریق یک نفر به بازار راه پیدا کرده باشند: هوارد کارتر.

هاوارد کارتر و پادشاه توت عنخ آمون به هم مرتبط هستند و کارتر دلیل اصلی کشف مقبره اوست، اما اکنون نامه‌های تاریخی و قدیمی نشان می‌دهد که کارتر یک دزد آثار باستانی نیز بوده است. گنجینه‌های دزدیده شده بدون شک به مصر بازگردانده خواهند شد؛ زیرا با قطعیت می‌توان آن‌ها را به مقبره توت عنخ آمون نسبت داد.