در ادامه این مطلب جذاب به بررسی بزرگترین تصویر فضایی از تلسکوپ جیمز وب میپردازیم و جزئیات آن را به طور مفصل توضیح میدهیم.
تلسکوپ جیمز وب همچنان با غافلگیریهای متعدد از راه می رسد. اخیراً بزرگترین تصویر فضایی از تلسکوپ جیمز وب با جزئیات فوق العاده منتشر شد. این تصویر سرشار از کهکشانهای جذاب و دوردست است. در ادامه مطلب به بررسی جزئیات این تصویر خواهیم پرداخت.
جزئیات بزرگترین تصویر فضایی از تلسکوپ جیمز وب
اخیراً دانشمندان بین المللی عضو پروژه بررسیهای علمی انتشار زودهنگام تکامل کیهانی (CEERS)، تصویر موزائیکی و تمام رنگی را ارائه کردند که از دادههای جیمز وب به دست آمده است. این تصویر رکورد شکن به نام Epoch 1، قسمت کوچکی از آسمان در نزدیکی دسته صورت فلکی دب اکبر را نشان میدهد.
در حال حاضر نگاهی به Epoch 1، دانشمندان را بسیار علاقمند به نوشتن مقالات مختلف درباره کهکشانها کرده است. به عنوان مثال رئیس پروژه CEERS (استیون فینکلشتاین) ماه گذشته مقالهای را در مورد کهکشانی که احتمالاً تنها ۲۹۰ میلیون سال پس از بیگ بنگ وجود داشته است، منتشر کرد. او این کهکشان را میسی (Maisie) به نام دختر خودش نامید.
نقطه قرمز پیکسلی در تصویر زیر ممکن است، همان کهکشانی باشد که فقط چند صد میلیون سال پس از بیگ بنگ به وجود آمده است. این کهکشان میسی نام دارد و مقیاس آن حدود ۳۲۶۰ سال نوری (۱ کیلوپارسک) است.
گفته میشود که تصویر اصلی و کامل Epoch 1 حجم و کیفیت بالایی دارد و فضای بسیار بزرگی را پوشش میدهد. ربکا لارسون در توییتر گفت:
من در طول هفته گذشته زمان زیادی را برای گشتن در این تصویر صرف کردم. من ۶ عدد از کهکشانهای مورد علاقهام را از این تصویر انتخاب کردم.
برای این که شدت بزرگی این تصویر را بهتر درک کنید به این نکته توجه کنید که این تصویر منطقهای ۸ برابر بزرگتر از اولین تصویر میدان عمیقی که از جیمز وب منتشر شد را پوشش میدهد. تصویر قبلی در تاریخ ۱۱ ژوئیه منتشر شده بود و بسیار عظیم به نظر میرسید.
موزائیک اوج این تصویر جدید شامل ۶۹۰ فریم جداگانه است که با دوربین مادون قرمز نزدیک جیمز وب گرفته شده است و بر اساس مشاهداتی که قرار است در ماه دسامبر انجام شود، ساخته خواهد شد. گروه پروژه CEERS در بیانیهای مطبوعاتی اعلام کردند:
تصویر Epoch 1 کمتر از نیمی از کل منطقه بررسی ما در آسمان را پوشش میدهد. در حال حاضر این تصاویر منجر به اکتشافات جدید و غیر منتظره کهکشانها شدهاند.
تصویر Epoch 1 با کیفیت اصلی برای دانلود در این لینک قرار گرفته است. اما گروه تحقیقاتی به شدت پیشنهاد میکند که برای باز کردن این تصویر از لپ تاپ یا کامپیوتر استفاده کنید و آن را در تلفن همراه خود باز نکنید؛ زیرا حجم زیاد آن ممکن است باعث ایجاد مشکل در گوشی شما شود!
طبق گفته گروه CEERS، شش نکته اصلی در این تصویر وجود دارد. تصویر زیر از Epoch 1 را مشاهده میکنید که در قسمت پایین آن نمای نزدیک از برخی قسمتهای مهم وجود دارد.
اولین نکته، کهکشان مارپیچی در بالا سمت چپ تصویر است که انتقال به سرخ آن z= 0/16 است. انتقال به سرخ اساساً روشی است ک ستاره شناسان از آن برای سنجش میزان فاصله یک شیء در مکان و زمان انجام میدهند.
انتقال به سرخ (با z نشان داده میشود) در واقع به این موضوع اشاره دارد که یک جسم نورانی هر چه قدر از دید ما دورتر میشود، نوری که از آن ساطع میشود قرمز و قرمزتر میشود. در نهایت به ناحیه فروسرخ طیف الکترومغناطیسی میافتد و برای چشم انسان نامرئی میشود.
اما خوشبختانه تلسکوپ فضایی جیمز وب میتواند آنها را مشاهده کند. به طور خلاصه، انتقال به سرخ بیشتر به معنای فاصله دورتر یک جسم از زمین است.
نکته دوم این تصویر، یک کهکشان درخشان با انتقال به سرخ z= 0/05 است که در مرکز آن قرار دارد. در این قسمت چندین کهکشان کوچکتر نیز قرار دارند که وقتی با جیمز وب مشاهده میشوند، قوس مانند به نظر میرسند.
ربکا لارسون (دانشجوی دکترای نجوم و عضو گروه CEERS) برای این قسمت از تصویر نام جالبی انتخاب کرد و آن را به شخصیت زرد رنگ پکمن تشبیه کرد.
نکته سوم این تصویر، در سمت راست آن قرار دارد و در واقع یک سیستم تعاملی از کهکشانها در انتقال به سرخ z=1/4 است. فینکلشتاین به آن لقب کراکن فضایی را داد. لارسون در توییتی گفت که این قسمت از تصویر به طرز عجیبی به هیولای دریایی ترسناک باستانی شباهت دارد.
نکته چهارم این تصویر، یک جفت کهکشان مارپیچی است. در نسخه بزرگ شده آن در پایین تصویر یک فلش سفید وجود دارد که به یک ابرنواختر در این بخش اشاره میکند. انتقال به سرخ این بخش از تصویر z= 0/7 است.
ماه گذشته گروه CEERS مقالهای به خصوص درباره این پدیدهها (بخش چهارم) منتشر کرد. زیرا تلسکوپ فضایی جیمز وب اطلاعات جدید بیشتری را در مقایسه با هابل به ما میدهد.
نکته پنجم تصویر، یک کهکشان مارپیچی دیگر با انتقال به سرخ z= 0/ است. در نهایت نکته ششم، یک کهکشان با انتقال به سرخ z= 0/63 است. همچنین یک گروه کهکشانی قرمز در پس زمینه آن با انتقال به سرخ z= 1/85 قرار دارد. لارسون درباره این منظره شلوغ گفت که سعی کرد آن را «به هم ریختگی فضای داغ» بنامد؛ اما مطبوعات با او مخالفت کردند.
گروه CEERS در توییتی گفت که برای اولین بار ساختار دقیق هزاران کهکشان را آشکار کردهاند و برای مثال به این جفت ادغام شده (با انتقال به سرخ z= 1/5) اشاره کرد که میتوانید تصویر آن را در زیر مشاهده کنید.
در سمت چپ تصویر هابل از این کهکشان را مشاهده می کنید؛ اما در سمت راست تصویر جدید جیمز وب از این جفت قابل مشاهده است.
همچنین گروه CEERS کهکشان میسی را در تصویر زیر بزرگ نمایی کردهاند. اگر فینکلشتاین و همکارانش در مورد این کهکشان که معتقد هستند ۲۹۰ میلیون سال نوری پس از بیگ بنگ وجود داشته است، درست بگویند؛ بنابراین انتقال به سرخ خاص آن z= 14 خواهد بود.
علاوه بر این اگر حرف آنها درست باشد، اساساً اثبات میشود که کهکشانها خیلی زودتر از آن چیزی که ستاره شناسان تصور میکردند، در کیهان شکل گرفتهاند. تصویر زیر کهکشان میسی را نشان میدهد.
با این حال به این علت که از آغاز کار جیمز وب، کهکشانهای زیادی در فاصلههای بسیار دور کشف شدهاند، دانشمندان از امیدها و حدسهای کاذب دوری میکنند. به عنوان مثال مقالهای که در اوایل ماه جاری توسط گروه CEERS منتشر شد به احتمال خطا در هنگام بررسی قلمروهایی با انتقال به سرخ بالا تاکید کرد.
پدیدههای کیهانی نامرتبط میتوانند در دادهها و نتایج خطا ایجاد کنند. با این وجود در نظر داشته باشید که دوران نجومی که در آن به سر میبریم بسیار هیجان انگیز و جالب است. لارسون در پایان توییتهایش گفت:
امیدوارم شما هم مثل من از تلسکوپ جیمز وب و دادههای آن الهام گرفته باشید و هیجان زده باشید. من بسیار خوش شانس هستم که میتوانم آنها را با شما به اشتراک بگذارم و امیدوارم که کهکشانهای مورد علاقه خود را در میان این تصاویر پیدا کنید!