یکی از نکات جالبی که در اسناد منتشر شده از تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST) وجود دارد، استفاده آن از جاوا اسکریپت برای مخابره با زمین است.
آیا میدانستید جاوا اسکریپت، یک زبان برنامهنویسی که هم توسعهدهندگان وب و هم کاربران عاشق شکایت کردن از آن هستند، در تصاویری که تلسکوپ فضایی جیمز وب به زمین ارسال کرده، نقش داشته است؟ البته این بدان معنا نیست که وبسایت ناسا از جاوا اسکریپت استفاده میکند. در واقع خود تلسکوپ جیمز وب که بیشک یکی از بزرگترین دستاوردهای بشر است، عموماً با استفاده از فایلهای JavaScript کنترل میشود. و آن بر مبنای یک کیت نرم افزاری متعلق به سال ۲۰۰۲ است.
بیشتر بخوانید: این تکنیک مهندسی، خالق اصلی عکسهای تلسکوپ فضایی جیمز وب است
بر اساس یک کتابچه PDF که مربوط به ISIM تلسکوپ جیمز وب است، نرم افزار این ISIM توسط یک پردازنده SP انجام میشود که اسکریپتهای نوشته شده به زبان جاوا اسکریپت را برای انجام، اجرا میکند. به صورت همزمان ۱۰ کد توسط این پردازنده اجرا میشود.
این کتابچه با عنوان «تلسکوپ فضایی جیمز وب: به حداکثر رساندن بهرهوری و به حد اقل رساندن سیستمهای زمینی» توسط ایلانا داشفسکی و ویکی بالزانو، از اساتید موسسه علوم تلسکوپ فضایی نوشته شده که این فرآیند را با جزئیات کامل شرح میدهد. ولی ما در اینجا نسخه ساده شده آن را در اختیار شما قرار میدهیم که فهمپذیرتر است.
تلسکوپ جیمز وب دارای مجموعهای از این اسکریپتهای از پیش نوشته شده برای انجام وظایفی خاص است و دانشمندان اینجا روی کره زمین میتوانند آن را برای انجام همان وظایف فرا بخوانند. وقتی آنها انجام میشود، این اسکریپتها توسط یک برنامه به نام پردازنده اسکریپت تفسیر خواهد شد که بر اساس آنچه دیگر برنامهها و سیستمها نیاز دارند یا اسکریپت آن را میخواهد، دسترسی پیدا میکند. در واقع تلسکوپ JWST مرورگر وب را اجرا نمیکند که کنترلهای جاوا اسکریپت مستقیماً ابزار مادون قرمز میانی را کنترل کنند. این بیشتر شبیه یک مدیر است که فهرستی از وظایف (در اینجا روی زبان جاوا اسکریپت) برای اجرا و واگذاری به تیم خود دارد.
جاوا اسکریت اهمیت بسیار زیادی دارد. ISIM مجموعهای از ابزارهایی هستند که عکسها را از طریق تلسکوپ دریافت کرده و اسکریپتها این فرآیند را کنترل میکنند. ناسا آن را «قلب تلسکوپ فضایی جیمز وب» مینامد.
کمی عجیب به نظر میرسد که چنین دستاورد علمی بزرگی از یک فناوری قدیمی استفاده کند. زبانی که این اسکریپتها با آن نوشته شدهاند، دقیقاً “Nombas ScriptEase 5.00e” نام دارد. جدیدترین نسخه این زبان در ژانویه سال ۲۰۰۳، یعنی دو دهه پیش منتشر شده است. شاید عجیب به نظر برسد که چنین قطعه مهمی با یک زبان برنامهنویسی قدیمی کنترل میشوند، اما به خاطر داشته باشید که شروع کار پروژه توسعه و ساخت تلسکوپ جیمز وب به سال ۱۹۸۹ بازمیگردد. وقتی ناسا شروع به ساخت عملی این تلسکوپ در سال ۲۰۰۴ کرد، این زبان برنامهنویسی بسیار مدرن بود و فقط ۲ سال از انتشار آن گذشته بود. بنابراین پروژههایی مثل JWST که سالیان سال طول میکشد تا به بهرهبرداری برسند، بدیهی است که در زمان راه اندازی فناوری قدیمی خواهند داشت.
در این اسناد همچنین به فضای ذخیرهسازی ۶۸ گیگابایتی SSD تلسکوپ جیمز وب اشاره شده که فضای حقیقی بین ۵۸.۸ تا ۶۵ گیگابایت از دادههای علمی ثبت شده را در خودش جای میدهد. بله شاید جالب به نظر برسد که فضای ذخیرهسازی پیشرفتهترین سازه ساخت بشر که با آن به دنبال کشف دلایل پیدایش کیهان هستیم، حافظهای هم اندازه با مک بوک ایر ۲۰۰۸ اپل دارد!
بیشتر بخوانید: عکس های تلسکوپ فضایی جیمز وب کجا ذخیره میشوند؟
البته در اینجا روی بحث ما حافظه داخلی نیست، بلکه این سوال در ذهن ما شکل گرفته که چرا تلسکوپ جیمز وب از جاوا اسکریپت استفاده میکند؟ بیشک زمانی که مهندسان این پروژه در حال انتخاب فناوری توسعه تلسکوپ بودند مثل حالا گزینههای زیادی برای انتخاب وجود نداشت. ناسا میگوید این فناوری انجام کارها را برای پرسنل آسودهتر کرده و دید، کنترل و انعطافپذیری بیشتری روی عملیاتهای تلسکوپ میدهد. علاوه بر این به مهندسان ناسا اجازه خواهد داد به راحتی اسکریپتها را تغییر دهند؛ زیرا آنها در گذر زمان ممکن است متوجه اشکالات و مواردی در اسکریپتها شوند.
ناسا با مجموعهای از فایلها سر و کار دارد که در یک قالب قابل خواندن برای انسان نوشته شده است تا در صورت نیاز آنها را تغییر دهند. فقط کافیست یک ویرایشگر متنی را اجرا کرده و آزمایشهایی که روی زمین انجام میدهند را به صورت اسکریپت روی تلسکوپ بارگذاری کنند تا آنها را اجرا کند. این به مراتب آسانتر از وقتی است که از برنامههایی با کدهای مخفی استفاده شود تا در صورت نیاز به ایجاد تغییر، شما مجبور به کامپایل کردن آنها شوید.
بیشتر بخوانید: تسلکوپ فضایی جیمز وب به دنبال جوانترین سیاره فراخورشیدی خواهد بود
در این اسناد جدید همچنین آمده است که خود پردازنده اسکریپت نیز با زبان برنامهنویسی ++C نوشته شده است. این زبانی است که اگر بخواهید برای یک سفینه فضایی کدنویسی کنید، باید از آن استفاده کنید. و ظاهراً همهی این کدها و اسکریپتها جواب هم داده است. عکسهای شگفت انگیزی که جیمز وب از جهان هستی گرفته، نشان میدهد این پروژه با موفقیت همراه بوده است.
بنابراین دفعه بعدی که خواستید از سرعت پایین وب گلایه کنید، به خاطر داشته باشید که ناسا دقیقاً از اسکریپتهای همان برای مخابره با پیشرفتهترین تلسکوپ فضایی ساخته شده دست بشر و خلق تصاویری شگفتانگیز از قدیمیترین ستارگان جهان هستی از همان استفاده کرده است.