مطالعات جدید نشان میدهند که کووید 19 خطر ابتلا به اختلالات مغزی را افزایش میدهد. محققان معتقدند نابود شدن مغز، یکی از عوارض بیماری کرونا در بلندمدت خواهد بود!
مطالعهای که این هفته در مجله Lancet Psychiatry منتشر شد حاکی از آن است که خطر ابتلا به برخی اختلالات مغزی تا دو سال پس از ابتلا به کروناویروس افزایش پیدا میکند. این مطالعه، اطلاعات جدیدی را درباره جنبههای عصبی و روانپزشکی ابتلا به ویروس کرونا در طولانیمدت در اختیار ما قرار میدهد.
تجزیه و تحلیل مذکور توسط محققان دانشگاه آکسفورد انجام شده و آنها این تحقیق را با استفاده از دادههای سوابق سلامت بیش از یک میلیون نفر در سراسر جهان انجام دادند. این تحقیق نشان داد که بسیاری از اختلالات روانپزشکی رایج پس از ابتلا به کرونا در عرض چند ماه به حالت عادی بازگشته است، اما ریسک مشکلات مغزی شدید در این افراد همچنان وجود دارد. خطر ابتلا به زوال عقل، صرع، روانپریشی و نقص شناختی یا مه مغزی تا دو سال پس از ابتلا به کووید 19 وجود دارد. به نظر میرسد بزرگسالان در معرض خطر خاصی از مه مغزی هستند که این امر در برخی از افرادی که از کرونا نجات پیدا کردند، رایج شده است.
پل هریسون، استاد روانپزشکی دانشگاه آکسفورد و نویسنده ارشد این مطالعه میگوید یافتههای این پژوهش، ترکیبی از اخبار خوب و بد بود. از جمله جنبههای اطمینانبخش و خوب این تحقیق، رفع سریع علائمی مثل افسردگی و اضطراب پس از ابتلا به کرونا بودند. هریسون اظهار کرد از این که عواقب روانپزشکی با چه سرعتی فروکش کردهاند شگفتزده شدم و خیالم راحت شد.
آسیبهای مغز بعد از ابتلا به کرونا
با این حالف دیوید پوترینو، مدیر نوآوری توانبخشی در سیستم سلامت مانت ساینای نیویورک که از اوایل همه گیری کرونا در حال مطالعه آثار ماندگار این ویروس روی بدن انسان بود، اظهار کرد که این پژوهش نتایج بسیار نگرانکنندهای را نشان داد. به گفته پوترینو، این مطالعه به ما امکان داد ظهور عواقب مهم عصبی و روانپزشکی را در افرادی که مبتلا به ویروس کرونا بودند، بسیار بیشتر از افرادی که مبتلا نبودند مشاهده کنیم. از آنجایی که این مطالعه فقط روی آثار عصبی و روانپزشکی ویروس کرونا متمرکز بود، نویسندگان مطالعه تاکید کردند که این یک تحقیق جامع درباره کووید طولانیمدت نیست.
پوترینو گفت این یک فرض غیر علمی است که بگوییم همه افراد در گروه مورد مطالعه مدتها به ویروس کرونا مبتلا شدهاند، اما این مطالعه، آثار ابتلای طولانیمدت به کووید 19 را نشان میدهد. طبق برآوردهای اخیر دولت آمریکا، بین 7 تا 23 میلیون نفر در ایالات متحده به مدت طولانی به کووید 19 مبتلا شدند و انتظار میرود این اعداد با تبدیل شدن کروناویروس به یک بیماری همهگیر بومی یا endemic افزایش پیدا کند.
این مطالعه توسط ماکسیم تاکت، محقق ارشد دانشگاه آکسفورد رهبری شد. او در استفاده از دادههای بزرگ برای روشن کردن اختلالات روانپزشکی تخصص دارد. محققان تقریبا 1.3 میلیون بیمار مبتلا به کروناویروس را در بین تاریخ 20 ژانویه 2020 تا 13 آوریل 2022 با تعداد یکسانی از بیمارانی که در طول این همه گیری، بیماریهای تنفسی دیگری داشتند، مطابقت دادند و مقایسه کردند. این دادهها توسط شبکه پرونده الکترونیک سلامت TriNetX ارائه شده و عمدتا مختص به ایالات متحده آمریکا است، اما دادههایی از استرالیا، بریتانیا، اسپانیا، بلغارستان، هند، مالزی و تایوان نیز در آن وجود دارد.
گروه مورد مطالعه شامل 185 هزار کودک و 242 هزار سالمند بود که نشان داد خطرها با توجه به سن متفاوت است و افراد 65 سال به بالا بیشتر از همه در معرض خطر آثار پایدار عصبی و روانپزشکی قرار دارند. برای افراد بین 18 تا 64 سال، خطری مثل مه مغزی افزایش قابل توجهی داشت و 6.4 درصد افرادی که به کرونا مبتلا شدند دچار این ضایعه شدهاند، در حالی که این رقم برای گروه دیگر، یعنی کسانی که به کرونا مبتلا نبودند 5.5 درصد بوده است.
کودکان، شش ماه پس از عفونت و ابتلا به کووید 19 در معرض افزایش خطر اختلالات خلقی نبودند، اما آنها همچنان در معرض خطر مه مغزی، بی خوابی، سکته مغزی و صرع بودند. هیچیک از این آثار برای کودکان دائمی نبود، اما در مورد صرع که البته بسیار نادر است، خطر بیشتری وجود داشت.
این مطالعه نشان داد که 4.5 درصد از افراد مسن دو سال پس از ابتلا دچار زوال عقل شدند، در حالی که این میزان در گروه دیگر 3.3 درصد بود. به گفته محققان، افزایش 1.2 درصدی تعداد کسانی که دچار زوال شدند در مبتلایان به کرونا نسبت به افرادی که به کرونا مبتلا نشدند، به شدت نگرانکننده است.
این دادهها چقدر قابل اعتماد هستند؟
اتکای این مطالعه به مجموعهای از دادههای سلامت الکترونیکی شناسایی نشده، احتیاطها و شک و تردیدهایی را به خصوص با توجه به زمان پر فراز و نشیب این بیماری همهگیری به وجود آورد. ممکن است بسیاری از بیماران از طریق سیستمهای بهداشتی مختلف و غیر از شبکه TriNetX به دنبال مراقبت و درمان باشند و ردیابی پیامدهای طولانیمدت بیماری آنها میتواند خیلی سخت باشد. هارلان کرومهولز، دانشمند دانشگاه Yale میگوید من شخصا قضاوت درباره اعتبار دادهها یا نتیجهگیریها را غیر ممکن میدانم. منبع دادهها در هالهای از ابهام قرار دارد و منابع با توافقهای قانونی، مخفی نگاه داشته میشوند. کرومهولز یک منبع آنلاین را توسعه داده که بیماران میتوانند در این بستر، دادههای سلامتی خود را وارد کنند.
ماکسیم تاکت، محقق ارشد دانشگاه آکسفورد اظهار کرده محققان از روشهای مختلفی برای ارزیابی دادهها استفاده کردند و اطمینان یافتند که تمام چیزهایی که قبلا در مورد این پاندمی شناخته شده بود، از جمله کاهش نرخ مرگ و میر در طول موج اومیکرون را منعکس میکنند. وی افزود اعتبار دادهها بیشتر از اعتبار تشخیص بیماری نیست. در واقع اگر پزشکان مرتکب اشتباه میشوند، ما نیز همان اشتباهات را خواهیم کرد.
این مطالعه به دنبال تحقیقات قبلی از همین گروه است که در سال گذشته گزارش داده بود یک سوم بیماران مبتلا به کووید 19 شش ماه پس از عفونت دچار اختلالات خلقی، سکته مغزی یا زوال عقل شدهاند. آنها هشدار میدهند که مقایسه کامل بین آثار انواع اخیر کرونا از جمله سویه اومیکرون و زیرمجموعههای آن که در حال حاضر باعث ایجاد عفونت میشوند با آنهایی که یک سال پیش یا بیشتر شایع بودند، غیر ممکن است. حتی اگر اومیکرون با ایجاد علائم فوری، شدت کمتری داشته باشد، اما پیامدهای عصبی و روانی طولانیمدت آنها مشابه سویه دلتا به نظر میرسد. این موضوع نشان میدهد فشار بر سیستمهای مراقبت بهداشت جهانی حتی با انواعی که شدت کمتری دارند نیز ادامه پیدا میکند.
هانا دیویس، یکی از بنیانگذاران گروه تحقیقاتی که به مطالعه بیماری کووید طولانیمدت میپردازد، اظهار کرده که این یافتهها میتوانند معنادار باشند. اینها بر خلاف این ادعا هستند که اومیکرون نوع خفیفتری از کووید 19 است و این موضوع پایه و اساس علمی ندارد. در واقع وقتی درباره عواقب طولانیمدتی صحبت میکنیم که میتوانند روی زندگی مردم تاثیر بگذارند، شدت عفونت اولیه هیچ اهمیتی ندارد.
در هر صورت این اطلاعات نشان میدهند که باید در این رابطه تحقیقات بیشتری انجام شود تا بتوانیم متوجه شویم که بیماریهای عصبی و آسیبهای مغز بعد از ابتلا به ویروس کرونا چگونه و به چه علت به وجود میآیند و راه پیشگیری یا درمان این ضایعات چه خواهد بود.