در این مطلب جذاب گجت نیوز به سراغ اساطیر یونان میرویم و این بار به نژاد سیکلوپ ها، غولهای تک چشم میپردازیم. آیا آنها واقعی بودند؟
غولهای تک چشم در اساطیر یونان و روم، یکی از جذابترین موجودات اسرارآمیز در افسانههای قدیمی مدیترانه هستند. سیکلوپ ها نژادی از غولهای منفور بودند که در طول تاریخ به دست سایر شخصیتها به قتل میرسیدند و کور میشدند. اما آیا آنها واقعی بودند؟
بررسی نژاد سیکلوپ ها در اساطیر یونان
بیشتر سیکلوپ ها ناشناس بودند؛ اما در منابع باستانی، یک سیکلوپ به نام پولیفموس توصیف شده است که در جزیرهی سیسیل زندگی میکرد. جزیره سیسیل جمعیت زیادی از موجودات مختلف از جمله سیکلوپ ها را در خود جای میداد.
این نقاشی از جوهان تیشبین مربوط به سال ۱۸۰۲ و تصویری از سیکلوپ پولیفموس در اساطیر یونانی است.
واژه سیکلوپ در واقع به معنای چشم دایرهای یا چشم گرد است. به نظر میرسد که پیدایش غولهای تک چشم پیچیدهتر از نحوه توصیف آنها در اسطورهها است. یکی از بزرگترین چالشهای مربوط به اساطیر یونان باستان، پیدا کردن شواهد از سلیکوپها و منشأ واقعی آنها است.
داستانهای باستانی در مورد سیکلوپ
هیچ مدرک قانع کنندهای از واقعی بودن افسانههای سیکلوپها وجود ندارد. اما داستانهای مشهور درباره سیکلوپها، مردم مدیترانه باستان را بسیار مجذوب خود میکرد. این داستانهای تخیلی به یکی از معروفترین انواع داستانها در جهان تبدیل شدند.
دو توصیف برجسته از سیکلوپها مربوط به هومر و هزیود است. توصیفهای این دو نویسنده از سیکلوپ بر متون بعد از خود تاثیر گذاشت. نویسنده یونان باستان، هزیود بین قرن هفتم و هشتم قبل از میلاد درباره سیکلوپ اینگونه نوشت:
و دوباره او (گایا یا زمین) در اورانوس (آسمان)، سلیکوپها را آشکار ساخت. برونتس و استروپس که از نظر روحی سرسخت بودند و آرژس که به زئوس رعد و برق داد و صاعقه را ساخت. آنها در همه چیز مانند خدایان بودند؛ اما فقط یک چشم در میان پیشانی آنها قرار داشت. آنها نیرومند و توانا بودند.
در میان همه فرزندان گایا و اورانوس، سیکلوپها و هکاتونکایرها (Hecatoncheires) وحشتناکترین بودند و از همان ابتدا از دید پدرشان منفور بودند. پدر آسمان به محض این که هر یک از آنها به دنیا میآمد، همه آنها را در گایا (زمین) پنهان میکرد و اجازه نمیداد که آنها به سمت نور بیایند.
نقاشی زیر توسط اودیلون ردون از سیکلوپ در اساطیر یونان در حدود سال ۱۹۱۴ که نشان میدهد، پدرشان آنها را منفور میدانست؛ بنابراین آنها را پنهان میکرد.
شواهد ضعیفی از سیکلوپ ها در اساطیر یونان
در یکی از فصلهای «ادیسه» از آثار هومر، ادیسه افسانهای با یک سیکلوپ به نام پولیفموس ملاقات میکند. البته هومر به طور واضح به تک چشم بودن پولیفموس اشاره نمیکند.
با این حال برخی از متخصصان نوشتههای هومری معتقدند که تک چشم بودن این موجود در متن ذکر شده است. به گفته متخصصان، هومر به جای واژه “چشمان او” از واژه “چشم او” برای توصیف این موجود استفاده کرده است.
نویسندگان دیگری نیز درباره سیکلوپ نوشتهاند؛ به عنوان مثال یک نویسنده یونانی (Callimachus) به سیکلوپها به عنوان موجوداتی که استحکامات را در Mycenae و Tiryns ایجاد کردند، اشاره میکند.
در حدود سال ۲۷۵ قبل از میلاد، شاعری سیسیلی به نام تئوکریتوس دو شعر درباره داستان پولیفموس و علاقه او به پری دریایی گالاتیا سرود. در این شعر به نقشه سیکلوپها برای تصاحب پری دریایی اشاره شده است.
نویسنده مشهور یونانی (Euripides) نیز در سال ۴۰۸ قبل از میلاد، نمایشنامهای با عنوان سیکلوپ نوشت. داستان او در سیسیل، نزدیک به کوه آتشفشان معروف اتنا رخ میدهد. ویرژیل، شاعر حماسی رومی نیز کتاب کلاسیک آینید را نوشته است که در آن به داستان فرار آئنیاس از تروا به جزیره سیکلوپها اشاره شده است. کتاب ویرژیل به کتاب ادیسه شباهت زیادی دارد.
منشأ شگفتانگیز سیکلوپ در اساطیر یونان
به گفته دیرینه شناس اوتنیو آبل، منشأ سیکلوپ در جمجمه فیلهای کوتوله ماقبل تاریخ نهفته است. این حیوانات در جزایری مانند سیسیل، مالت، کرت و قبرس زندگی میکردند.
براساس تحقیقات در سال ۱۹۱۴، حفرههای بزرگ بینی در جمجمه این فیل کوتوله باعث شد که مردم تصور کنند، آنها موجودات تک چشم بودهاند. مردم قادر به تشخیص منشأ این جمجمهها نبودند؛ بنابراین افسانههای مربوط به سیکلوپها به وجود آمدند.
همچنین فرضیه دیگری از والتر بورکرت (محقق آلمانی فرقهها و اسطورهها) به این اشاره دارد که جوامع باستانی، فرقههای واقعی را بازتاب میکردند. او معتقد است که ایده موجودات تک چشم قدرتمند از سنت فرقه بلک اسمیتها، یعنی پوشاندن یک چشم نشأت گرفته است.
او خاطر نشان میکند که سیکلوپها در داستان ادیسه تا حدودی متفاوت از سیکلوپهای داستان هزیود توصیف شدهاند. سیکلوپهایی که در تئوگونیا (Theogony) توصیف شدهاند به فرقه بلک اسمیت ارتباط ندارند؛ اما توضیح دیگری برای آن وجود دارد.
این احتمال وجود دارد که پولیفموس در ابتدا به عنوان یک دیو معمولی در نظر گرفته میشده و سپس هومر آن را در داستان به یک سیکلوپ تبدیل کرده باشد. برخی محققان دیگر معتقدند که سیکلوپها در واقع انسانهای تغییر شکل یافته بودهاند.
سیکلوپ ها؛ معماران افسانهای در اساطیر یونان
به مدت قرنها، مردم باور داشتند که سیکلوپها، دیوارهای تاریخی شهرها و سایر ساختمانهای چشمگیر را ساختهاند. شهرت آنها به عنوان معماران افسانهای ماندگار شد؛ به عنوان مثال افسانه دیوارهای قدیمی Mycenae به سیکلوپها ربط داده میشود. واقعی بودن سیکلوپها هرگز اثبات نشد؛ با این حال این موجودات بخش جذابی از اساطیر یونان هستند.