تلسکوپ فضایی جیمز وب در آخرین مشاهدات خود، موفق به رصد قدیمی ترین ستاره های جهان شده که قدمت آنها به میلیاردها سال قبل برمیگردد.
یکی از بزرگترین اهداف پیشروی تلسکوپ فضایی جیمز وب، رصد برخی از اولین و قدیمی ترین ستاره های جهان است. با شناسایی ستارگان دوردست، محققان میتوانند در مورد شرایط جهان در دوره جوانی و چگونگی تکامل ستارگان با محیط بیاموزند. اکنون، تحقیقات جدید نشان میدهند که وب برای شناسایی دورترین خوشههای کروی که احتمالا شامل برخی از قدیمی ترین ستاره های جهان هستند، مورد استفاده قرار گرفته است.
این خوشه کروی که در مقاله منتشر شده در مجله Astrophysical به تفصیل شرح داده شده، به کهکشان Sparkler (درخشان) معروف است؛ زیرا با نقاطی رنگی و درخشان احاطه شده است. با مشاهده 12 مورد از این جرقهها، محققان دریافتنند که پنج مورد در میان آنها خوشههای ستارهای کروی بسیار قدیمی به نظر میرسند.
لامیا مولا، یکی از محققان این یافته گفت:
تلسکوپ فضایی جیمز وب برای یافتن اولین ستارهها و کهشکانها و برای کمک به درک منشا پیچیدگی در جهان، مانند عناصر شیمیایی و اجزای سازنده حیات ساخته شد. کشف اخیر، در اولین جستجوی عمیق میدانی وب، چشماندازی دقیق به اولین مرحله تشکیل ستاره را ارائه داده و قدرت باورنکردنی این تلسکوپ را تایید میکند.
نگاه به گذشته با تلسکوپ فضایی جیمز وب
در این تحقیق، از دادههای دوربین فروسرخ نزدیک (NIRCam) وب و همچنین دادههای آرشیوی تلسکوپ فضایی هابل استفاده شده است. ترکیب این دو منبع باعث شده تا محققان خوشهها را در طیفی از موجهای مختلف ببینند تا به درک بهتر آنها کمک کند.
دلیل آنکه تلسکوپ فضایی جیمز وب میتواند برخی از کهکشانهای اولیه را رصد کند، حساسیت آن است. این دستگاه دارای ابزار بسیار حساسی است که برای استفاده در فضا و شرایطی که بخار آب یا گرمای سیاره اختلال ایجاد نمیکند، بسیار موثر است. این قابلیت باعث شده تا حتی منابع بسیار ضعیف نور مادون قرمز نیز توسط این تلسکوپ مشاهده و ثبت شود.
مشاهده اجسام بسیار دور به دلیل سرعت نور، مانند نگاه به گذشته است. از آنجاکه حرکت نور به سمت ما زمان میبرد، هرچه جسمی دورتر باشد، نور باید زودتر از آن خارج شده باشد. این بدان معناست که اگر از تلسکوپ فضایی جیمز وب برای رصد این دسته از کهکشانهای بسیار کمنور و دوردست استفاده کنیم، آنها را در دوره جوانی سیاره، یعنی میلیاردها سال پیش مشاهده میکنیم. به گفته محققان، خوشههای کروی که در تصویر عمیق میدانی وب مشاهده شدهاند، قدیمی ترین ستاره های جهان هستند که تاکنون وجود داشتهاند.
مولا افزود:
این خوشههای تازه شناسایی شده، در برههای که حتی امکان تشکیل ستارهها وجود نداشته، شکل گرفتهاند. از آنجاکه کهکشان اسپارکلر بسیار دورتر از کهکشان راه شیری است، تعیین سن خوشههای کروی آن بسیار آسانتر است. ما اکنون در حال رصد اسپارکلر در شرایط زمانی 9 میلیارد سال پیش، یعنی زمانیکه تنها 4.5 میلیارد سال از عمر کیهان میگذشته، هستیم.