مار پیتون چگونه می‌تواند هر چیزی را ببلعد؟

مار پیتون با آرواره های عجیب خود می‌تواند جانوران بزرگی همچون گوزن یا تمساح را ببلعد. اما چطور مار پیتون قادر به بلعیدن طعمه‌هایی به این بزرگی است؟

مارهای پیتون برمه‌ای بسیار بزرگ هستند و حتی می‌توانند تا ۵ متر رشد کنند. هرچند که اندازه مار پیتون نمی‌تواند میزان باز شدن دهانش برای بلعیدن طعمه‌های بزرگی همچون گوزن یا تمساح را توضیح دهد. یک مطالعه جدید به بررسی قابلیت منحصر به فرد آرواره‌های مار پیتون برمه‌ای پرداخته است که به این جانور اجازه می‌دهد طعمه‌هایی تا ۶ برابر بزرگتر از سایر مارهای هم اندازه خود هضم کند.

راز بلعیدن طعمه‌های بزرگ توسط مار پیتون

اگرچه این مارها اشتهای بسیار زیادی دارند، اما به خاطر نابود شدن زیستگاهشان (توسط انسان‌ها) در آسیای جنوبی، در معرض خطر هستند. هرچند که در فلوریدا به عنوان یک گونه جدید به شدت به اکوسیستم آسیب زده‌اند و با خوردن تقریبا همه‌ چیز، جانوران بومی آن منطقه را در معرض خطر جدی قرار داده‌اند.

این جانور به تنهایی باعث نگرانی دانشمندان و تغییر کلی اکوسیستم فلوریدا شده است. همین نیز باعث شد که Ian Bartoszek، دانشمند علوم محیط زیست و سه پژوهشگر دیگر به بررسی دقیق بدن مار پیتون و مخصوصا توانایی آن در بلعیدن جانوران بزرگ بپردازند.

بر اساس یافته‌های این پژوهش، مار پیتون دهان بسیار بزرگی دارد؛ اما برای باز شدن بیشتر آن توانسته به یک ویژگی منحصر به فرد دست یابد. پوست بین آرواره‌های پایینی مار پیتون قابلیت کشسانی بسیار زیادی دارد که به جانور حتی اجازه بلعیدن طعمه‌هایی بزرگتر از توان دهان بزرگش را می‌دهد.

با توجه به اینکه مارها طعمه‌های خود را بدون جویدن به صورت کامل می‌بلعند، میزان باز شدن دهان نقشی کلیدی در تعیین شکار آنها دارد. برخلاف انسان‌ها و دیگر پستانداران، آرواره‌های پایینی مارها به همدیگر متصل نیستند و تنها به واسطه یک رباط کشسان با هم ارتباط دارند. همین نیز باعث می‌شود که دهان آنها بسیار بیشتر از بقیه جانوران باز شود.

اگرچه آرواره‌های این چنینی در همه مارها وجود دارد، اما این پوست بسیار کشسان مار پایتون است که به آرواره پایینی اجازه می‌دهد بیشتر از بقیه مارها باز شود. در واقع پوست بین آروارهای پایینی چپ و راست پیتون با بقیه مارها فرق دارد. بیش از ۴۰ درصد میزان باز شدن دهان پیتون نیز به خاطر این پوست خاص است.

حتی اگر سر بزرگ آنها را در نظر بگیرید، باز میزان باز شدن دهان فوق‌العاده زیاد است. برای مقایسه میزان باز شدن دهان مار پیتون با دیگر مارها می‌توانید به تصویر زیر نگاه کنید. در اینجا مار درختی قهوه‌ای وحشی، مار درختی قهوه‌ای اسیر و مار پیتون در کنار هم قرار گرفته‌اند. این مارهای کوچک‌تر تا حدودی سمی هستند و پرنده‌ها و دیگر طعمه‌های کوچک را شکار می‌کنند.

با اندازه‌گیری مارها و همچنین طعمه‌های بالقوه آنها، پژوهشگران قادر خواهند بود بزرگترین حیوانی که آنها می‌توانند بخورند و مزیت خوردن طعمه‌های مختلف را (از موش و خرگوش گرفته تا تمساح و گوزن دم سفید)‌ ارزیابی کنند. داده‌ها نشان می‌دهند که مارهای کوچک‌تر از دهان بزرگ خود و امکان خوردن طعمه‌های مختلف بیشتر سود می‌برند. در واقع بچه مار پیتون قادر به بلعیدن طعمه‌های بیشتری نسبت به مارهای هم اندازه خود است.

اندازه بزرگتر دهان نه تنها باعث می‌شود که مار پیتون طعمه‌های بیشتری برای بلعیدن داشته باشند، بلکه آنها را از فهرست طعمه دیگر شکارچیان نیز خارج می‌کند. وقتی مار پیتون بالغ شود، تقریبا تنها تمساح است که می‌تواند آن را شکار کند و البته فراموش نکنیم که مار پیتون نیز می‌تواند تمساح را بخورد.

پژوهش‌های پیشین نشان داده بودند که جانورانی همچون مار پیتون برمه‌ای شکار خود را با خفه کردن نمی‌کشند، بلکه با فشار زیاد جریان خون را در بدن جانور بی‌دفاع قطع می‌کنند. اگرچه پژوهش جدید انجام شده بیشتر در پاسخ به یک کنجکاوی زیستی انجام شده است، اما می‌تواند به دانشمندان در درک هرچه بهتر نحوه آسیب زدن مار پیتون برمه‌ای به یک اکوسیستم کمک کند.