گوگل به دستگاه پیش بینی زلزله تبدیل می‌شود؛ اما چگونه؟

گوگل با فناوری‌های مخصوص می‌تواند وقوع زلزله را تشخیص و پیش از لرزش اصلی، به کاربران هشدار بدهد؛ ولی این پیش بینی زمین لرزه چطور صورت می‌گیرد؟

گوشی‌های اندروید حوالی منطقه خلیج سان فرانسیسکو صبح سه‌شنبه گذشته با هشداری از سوی سیستم هشدار یا پیش بینی زلزله گوگل به لرزه در آمدند که از وقوع یک زلزله 4.8 ریشتری خبر می‌داد. در برخی از پیام‌ها گفته شده بود که «شاید احساس لرزش کرده باشید» و بیش از یک میلیون کاربر اندروید هم این هشدار را مشاهده کردند. نکته جالب این است که این هشدار برای عده‌ای چند ثانیه قبل از اینکه زمین به لرزه در بیاید ارسال شده بود.

«مارک استوگایتیس» (Marc Stogaitis)، مدیر پروژه Android Earthquake Alerts System اشاره می‌کند این اولین باری نیست که دستگاه‌های اندروید چنین هشدارهایی را دریافت می‌کنند. با این حال، چون منطقه خلیج سان فرانسیسکو تراکم جمعیت به شدت بالایی دارد، هشدار زمین لرزه به گوشی‌های فراوانی فرستاده شد که نهایتاً توجه عموم مردم را به خود جلب کرد.

زلزله ها از همان ابتدا تاکنون همیشه بی‌خبر از راه رسیده و همه را غافلگیر کرده‌اند. هدف از هشدارهایی از این دست این است که بتوان حتی چند ثانیه زودتر هم که شده، از شدت غافلگیری به خاطر زلزله کم کرد. «رابرت د گروت» (Robert de Groot)، عضو تیم عملیات ShakeAlert که پروژه‌ای تحت سازمان زمین‌شناسی آمریکا با هدف شناسایی اولین نشانه‌های زمین لرزه‌ها است، از تلاششان برای شکل‌دهی به صنعتی با محوریت هشدار نسبت به زلزله می‌گوید. به گفته او، حتی کارهایی دارند می‌کنند که پیش از این فکر آن‌ها به ذهنشان خطور نمی‌کرد.

فناوری آن‌ها توانایی پیش‌بینی زلزله ها را ندارد. در واقع، در حال حاضر به هیچ وجه نمی‌توان وقوع این پدیده را پیش‌بینی کرد هرچند دانشمندان هنوز در حال بررسی روش‌های مختلف هستند و سازمان زمین‌شناسی آمریکا یا به اختصار USGS بر این باور است که در آینده نه چندان دور هم پیش‌بینی زمین لرزه ها ممکن نخواهد شد. با وجود این، امکان شناسایی آن‌ها زودتر از زمانی که مردم معمولاً حسشان می‌کنند، در مقطع کنونی وجود دارد و کارشناسان امیدوارند که هشدارها را بتوان حتی سریع‌تر فرستاد تا افراد زمان بیشتری برای فرار از موقعیت خطر داشته باشند.

سازوکار پیش بینی و هشدار زلزله گوگل و بقیه سازمان‌ها

داده‌های هشدار اخیر گوگل به کاربران اندروید را سیستم ShakeAlert تامین کرده بود که پس از تشخیص زلزله در ساحل غربی، اطلاعات لازم را در اختیار سازمان‌های دولتی و شرکت‌های شخص ثالث می‌گذارد. گوگل هم دست به کار شده است تا این اطلاعات را در لحظات حیاتی حاضر و آماده‌تر در دسترس مردم قرار بدهد. اول از همه، گوگل به صورت گسترده به کاربران اندروید در منطقه زلزله مستقیماً نوتیفیکشن فرستاد بدون اینکه کاربران نیازی به دانلود برنامه‌ای جداگانه برای دریافت اطلاعات داشته باشند.

نحوه کار این سیستم اطلاع‌رسانی گوگل یا به نوعی پیش بینی زلزله به این صورت است که ابتدا وقتی زلزله رخ می‌دهد، موج‌های لرزه‌ای یا P آرام‌تری میان زمین فرستاده می‌شود. هرچند همه مردم حاضر در منطقه زلزله این موج‌ها را حس نمی‌کنند، ولی شبکه‌ای متشکل از 1300 سنسور سازمان زمین‌شناسی آمریکا آن‌ها را تشخیص می‌دهد. وقتی چهار سنسور به صورت همزمان تحریک می‌شوند، هشداری را به مرکز پردازش داده ارسال می‌کنند و اگر داده‌ها معیارهای مشخصی را داشته باشند، سیستم ShakeAlert از ورود موج‌های قوی‌تر S خبر می‌دهد؛ همان موج‌های خطرآفرینی که می‌توانند جان انسان‌ها را به خطر بیندازند.

اینجا است که سیستم‌های هشدار نظیر سیستم گوگل، برنامه‌ای با نام MyShake یا سازمان‌های دولتی مثل سازمان مدیریت بحران فدرال و سیستم‌های حمل و نقل، داده‌ها را تجزیه و تحلیل می‌کنند و هشدارها را به کاربران می‌فرستند. با این اوصاف، موانعی هم بر سر راه قرار دارند. موج‌های S با سرعت حرکت می‌کنند و هر چقدر فرد به منطقه زمین لرزه نزدیک‌تر باشد، احتمال اینکه قبل از احساس لرزش هشدار را دریافت کند هم کمتر است. سنسورهای سازمان زمین‌شناسی آمریکا هزینه‌برند و با توجه به اهداف مشخصی، در ساحل غربی قرار گرفته‌اند. گفتنی است به ادعای د گروت، تا سال 2025 مجموع آن‌ها به 1,675 عدد می‌رسد.

گذشته از این محدودیت‌های پیش روی سیستم پیش بینی زلزله گوگل و شرکت‌ها یا سازمان‌های دیگر، اندازه‌گیری ریشتر خیلی فوری و به شکل اولیه صورت می‌گیرد؛ به عنوان مثال، در ابتدا به مردم حاضر در منقطه زلزله اخیر سان فرانسیسکو بابت زلزله‌ای 4.8 ریشتری هشدار داده شده بود، اما کمی بعد پس از سنجش دقیق‌تر، بزرگی آن 5.1 ریشتر اعلام شد.

گوگل گوشی‌های کاربران را هم به سنسورهای مینیاتوری زمین لرزه تبدیل کرده است. همه گوشی‌های هوشمند مجهز به شتاب‌سنج هستند که قابلیت تشخیص سیگنال‌های زمین لرزه را دارد. گوشی در صورت دریافت سیگنال، پیامی را به همراه موقعیت مکانی تقریبی مانند شهری که دستگاه در آن قرار دارد، به سرور ویژه تشخیص می‌فرستد. بعد از آن، سرور بر اساس داده‌های جمع‌آوری‌شده از گوشی‌های متعدد، محل وقوع زلزله را مشخص و هشدارهای لازم را ارسال می‌کند.

بنا به گفته مدیر پروژه Android Earthquake Alerts System، گوشی‌ها فقط زمانی سیگنال را دریافت می‌کنند که متصل به برق یا در حالت قفل باشند تا کاربر آن را با زمانی که گوشی در کیف یا جیب کاربر تکان می‌خورد، اشتباه نگیرد. هدف بلندمدت هم این است که سیگنال‌ها حتی سریع‌تر ارسال شوند و مدیر این پروژه اظهار داشته است که می‌خواهند فاصله بین شروع زلزله تا تشخیص آن و ارسال هشدارهای مربوطه، به کم‌ترین حد ممکن برسد. همه این‌ها باعث می‌شود که بتوان روی سیستم هشدار یا پیش بینی زلزله گوگل در آینده حساب باز کرد.

تجهیز گوشی‌های هوشمند در راستای دریافت سیگنال‌ها راهکار کم‌هزینه‌تر و سریع‌تری نسبت به نصب سنسورهای بزرگ‌تر در عمق چند متری زمین در مناطق مستعد زلزله به حساب می‌آید؛ اما نیاز است که کاربران با گوشی‌هایشان در فاصله نزدیک‌تری به محل زلزله باشند و همان‌طور که د گروت خاطرنشان کرده، چنین چیزی همیشه صادق نیست. در هر صورت، همه این سنسورها، چه زیر زمین باشند و چه در جیب‌های کاربران، با ارسال هشدارهایی بی‌سابقه این امکان را برای افراد فراهم می‌کنند تا در لحظات حیاتی بتوانند پناه بگیرند؛ کاری که سرعت انجام آن نقش بسزایی در جلوگیری از خطرات زمین لرزه دارد.

د گروت، عضو تیم عملیات ShakeAlert می‌گوید که مردم معمولاً وقوع زلزله را حس نمی‌کنند تا زمانی که ناگهان خود را وسط حادثه ببینند. به عقیده او، اینکه بتوان کاری را قبل از شروع لرزش اصلی انجام داد، اتفاقی نسبتاً نو است. حالا نظر شما کاربران گجت نیوز درباره سیستم هشدار یا پیش بینی زلزله شرکت گوگل چیست؟