ترمز دیسکی و کاسه ای چه تفاوتی با هم دارند و کدام بهتر است؟

ترمز دیسکی و کاسه ای چه نوع ترمزهایی هستند؟ در ادامه با تفاوت ها، مزایا و معایب این دو نوع سیستم ترمزگیری آشنا خواهیم شد.

پدال ترمز یکی از مهم‌ترین قطعات به کار رفته در ماشین است که در صورت بروز مشکل در آن، امکان تصادف وجود دارد. حتماً تا به امروز اسم دو نوع ترمز کاسه‌ای و دیسکی به گوشتان خورده است. هر یک از این سیستم‌های ترمزگیری قابلیت‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که ساختار آنها را از یکدیگر متمایز می‌کند.

تفاوت های ترمز دیسکی و کاسه ای

باید بدانیم که به‌طور کلی هر خودرویی که امروز می‌بینیم یا ترمزهای دیسکی دارند یا کاسه‌ای و انواع سیستم‌های ترمزگیری طوری نیست که بتوان گفت خارج از این دو حالت هستند. در ادامه، نحوه عملکرد سیستم ترمزگیری را شرح خواهیم داد. بنابراین با ما همراه باشید.

برای این‌که ترمزهای عقب و جلو کار کنند و مشکلی در توقف ایجاد نشود، دو جریان هیدرولیکی و پنوماتیکی وجود دارد. در حال حاضر اغلب ماشین‌ها از جریان هیدرولیکی بهره می‌برند و به‌همین منظور برای این‌که سیستم ترمزگیری آنها به‌خوبی کار کند باید از روغن ترمز استفاده شود.

وقتی پیش از توقف کامل خودرو، پای خود را روی پدال می‌گذاریم، فشار وارده بوستر ترمز را فعال خواهد کرد و با انجام این کار دیگر نیازی نیست راننده فشار مضاعفی روی پدال بیاورد. بعد از فعال شدن بوستر ترمز نوبت به روغن ترمز می‌رسد که با فشار از طریق لوله‌های مخصوصی به کلیپر ترمز برسد. بدین ترتیب پیستون‌ها که پشت کلیپر تعبیه شده‌اند، لنت ترمز را با قدرت به‌سمت دیسک‌ها هل می‌دهند. سایش لنت ترمز و دیسک، سرعت خودرو را کم می‌کند، تا جایی که ماشین متوقف شود.

نحوه عملکرد ترمز کاسه‌ای یا Drum Brake

به‌طور کلی یکی از مزایای ترمزهای کاسه‌ای، طول عمر بیشتر نسبت به ترمزهای دیسکی است. سابقه نصب این سیستم ترمزگیری روی خودروها به سال‌ها پیش برمی‌گردد و قدیمی‌تر از ترمز دیسکی خواهد بود. سازوکار توقف ماشین با چنین سیستمی این است که ابتدا کلیپر واقع در کاسه چرخ به لنت‌های کفشکی فشار می‌آورد و سپس نیروی وارده را به لنت‌ها و سپس کاسه می‌برد.

یکی از مزایای ترمز کاسه‌ای در قیاس با دیسکی، قدرت بیشتری است که دارند. علاوه بر این همان‌طور که گفتیم عمر آنها بیشتر خواهد بود؛ چرا که وقتی نیرو به کاسه وارد می‌شود، چون این کاسه مساحت زیادی دارد، فشار توزیع می‌شود و کمتر روی کاسه فشار خواهد آمد.

از طرفی ساخت و تولید ترمز کاسه‌ای در مقایسه با ترمز دیسکی ارزان‌تر و اقتصادی‌تر است و به‌همین خاطر روی خودروهای اقتصادی نصب می‌شوند. راننده برای متوقف کردن خودروی مجهز به ترمز کاسه‌ای نیاز به نیروی کمتری دارد؛ چرا که ممان اینرسی آن بیشتر است.

اگر لنت‌ها تمام شوند می‌توان دوباره روی لنت‌های کفکشی، لنت جدید قرار داد و همین باعث می‌شود از هزینه‌های تعمیر کاسته شود. به‌طور کلی اگر مشکل حادی به‌وجود نیامده باشد، نیازی به تعویض کاسه چرخ نیست؛ ولی می‌بایست ترمزهای دیسکی را هر چند وقت یک مرتبه تعویض کرد. از آنجایی که ترمزها داخل محفظه‌ای کاسه مانند قرار دارند، از گل‌ولای، خاک و سنگریزه در امان خواهند بود.

در کنار مزایای خوبی که ترمزهای کاسه‌ای دارند، یک‌سری معایبی نیز برای آنها متصور است. داخل کاسه چرخ‌ها به‌طور تقریبی هیچ هوایی جریان ندارد و همین باعث می‌شود وقتی ترمز شدید می‌گیریم، دما به‌شدت افزایش یابد و به‌همین دلیل شکل کاسه اندکی تغییر می‌یابد و احساس لرزش خواهید کرد.

علاوه بر این، چون قطر کاسه چرخ زیاد است باید در ترمزهای شدید فشار بسیار زیادی به پدال وارد آورید تا خودرو متوقف شود. گفتیم دمای داخل کاسه چرخ زیاد است و همین افزایش دما می‌تواند روغن ترمز را بخار کند. آخرین عیبی که برای سیستم ترمزگیری کاسه‌ای وجود دارد این است که لنت‌های این نوع ترمز را می‌بایست برای مدت‌زمان طولانی‌تری استفاده کرد.

نحوه عملکرد ترمز دیسکی یا Disc Brake

گفتیم که ترمزهای دیسکی هم برای متوقف نگه داشتن خودرو از کلیپر استفاده می‌کنند. وقتی نیرو به کلیپر وارد می‌شود، پیستون‌ها با قدرت لنت را به صفحه دیسک نزدیک کرده و در اثر سایش آنها ترمز گرفته می‌شود. خودروهای مجهز امروزی از این نوع ترمزها در هر چهار چرخ خود استفاده می‌کنند.

به‌طور کلی در ترمز کاسه‌ای هیچ تنوعی در نوع کاسه وجود ندارد، ولی در ترمزهای دیسکی انواع و اقسام دیسک‌ها پیدا می‌شوند که هر یک از آنها ویژگی خاصی دارند. در ادامه با مزایا و معایب سیستم ترمزگیری دیسکی آشنا خواهیم شد.

از آنجایی که قطر ترمزهای دیسکی بیشتر از ترمزهای کاسه‌ای است، عملکرد آنها نسبت به ترمزهای کاسه‌ای با قطر کمتر بهتر خواهد بود. در شرایط آب و هوایی بد مثل برف و بوران، ترمزهای دیسکی وضعیت بهتری دارند؛ زیرا فضای دور آنها باز است و در کاسه قرار ندارند و سرعت خشک شدن آنها بالا است.

علاوه بر این نداشتن پوشش و آزاد بودن آنها باعث می‌شود بتوانیم به سرعت آنها را تمیز کنیم و گردوغبار را از آنها بزداییم. دما در ترمزهای دیسکی به نسبت کاسه‌ای کمتر و تبادل حرارتی بالا است و در نتیجه نیازی نیست برای توقف خودرو فشار بسیاری روی پدال گاز بیاوریم.

از جمله معایب این ترمزها می‌توان به گران‌تر بودن آنها اشاره کرد؛ چرا که فرآیند ساخت و مواد اولیه آنها گران تمام می‌شود. سیستم ترمزگیری دیسکی وزن بیشتری در قیاس با کاسه‌ای دارد و میزان مصرف سوخت را افزایش می‌دهد. اگرچه تعویض لنت‌ها در این مورد آسان‌تر است، اما تعمیر کلیپر و دیگر متعلقات دشوار خواهد بود.

سخن پایانی

با ترمزهای دیسکی و کاسه ای آشنا شدیم و مزایا و معایب هر از آنها را برشمردیم. با این اوصاف باید در پایان این مقاله خاطرنشان کنیم که عملکرد ترمزهای دیسکی بهتر از ترمزهای کاسه ای است. امروزه در خودروهای روز بازار از ترمز دیسکی بهره گرفته می‌شود، ولی متاسفانه این موضوع در ایران کاملا برعکس است و بیشتر از ترمزهای کاسه‌ای استفاده می‌کنند.

خودروسازان برای ارزان‌تر تمام شدن خودروهای خود و جلوگیری از هزینه‌تراشی، به سمت استفاده از ترمزهای کاسه ای می‌روند؛ ولی باید توجه داشت که کیفیت محصولات در این صورت پایین خواهد آمد. به هر حال استفاده از نوع کاسه‌ای به همراه ABS مشکلی برای رانندگان به وجود نمی‌آورد.