دلیل اصلی مومیایی کردن اجساد در مصر باستان، بالاخره کشف شد؛ یک عمر اشتباه می‌کردیم!

نظریه جدید باستان‌شناسان در مورد علت اصلی مومیایی کردن اجساد در مصر باستان، قرن‌ها باور کهنه درباره این تمدن را زیر سوال می‌برد.

باستان‌شناسان به کشفی جدید دست یافته‌اند که نشان می‌دهد احتمالا علت مومیایی کردن اجساد در مصر باستان، به‌منظور حفظ آنها برای دوران پس از مرگ نبوده و دلیلی کاملا در تضاد با درک عمومی ما داشته است. اکنون بسیاری از باستان‌شناسان بر این باور هستند که آثار حفاظتی ناشی از مومیایی کردن اجساد احتمالا کاملا تصادفی بوده که ادعای مصرشناسان اولیه را زیر سوال می‌برد. کارشناسان در تئوری جدید خود مدعی شده‌اند که هدف مصریان باستان از مومیایی کردن اجساد، تبدیل فراعنه خود به مجسمه و آثار هنری و مذهبی بوده است.

مصرشناسان مدرن با تایید این دیدگاه می‌گویند ویکتوریایی‌ها که برای اولین بار به مطالعه سنت مومیایی کردن پرداختند به این نتیجه رسیدند که حفظ اجساد مصریان باستان به دلیل علاقه زیاد آنها به زندگی پس از مرگ انجام گرفته است. براساس این رویکرد قدیمی، مصریان معتقد بودند که پادشاهان و ملکه‌ها خدایان زنده هستند و تبدیل بدن آنها به مجسمه پس از مرگ، راهی برای بازیابی شکل واقعی آنها است.

دلیل اصلی مومیایی کردن اجساد در مصر باستان

این مصرشناسان می‌گویند نقاب‌های طلایی که در مقبره‌های سلطنتی یافت می‌شوند، به‌جای پرتره‌های واقعی، نسخه‌هایی خداگونه از مردگان بودند. به‌گفته کمبل پرایس، متصدی موزه منچستر در بریتانیا، این یک وجه تمایز ظریف، اما بسیار مهم است. این ایده که روح به بدن بازمی‌گردد یا به نوعی بدن را جان می‌بخشد، آن‌طور که پیش‌تر تصور شده بود، در هنر مصر باستان به صراحت بیان نشده است. یکی از استدلال‌هایی که نظریه جدید را تایید می‌کند این است که به‌نظر نمی‌رسد در حین مومیایی کردن، برخی از طبقات حاکمه نگران حفظ و نگهداری اجساد بوده‌اند. برای مال، جسد پادشاه «تخت عنخ آمون» در ته تابوت او گیر کرده بود.

به‌نقل از پرایس، براساس نظریه جدید، تولید یک تصویر واقعی و قابل تشخیص، هیچ‌گاه در وهله اول هدف مصریان باستان نبوده و تنها حاکی از تصور خداگونه مجسمه‌ها است. به‌نظر می‌رسد که در برابر دنیای زندگان و مردمی که در حال گذران ایام بوده‌اند، دنیای تصویر و بازنمایی‌ها، مجسمه‌ها و نقش‌برجسته‌ها وجود دارند. این یک نسخه ایده‌آل از مصر نیست و تنها تصویری عادی را از این تمدن و دنیایی از مجسمه‌ها نشان می‌دهد.

سوابق باستان‌شناسی نشان می‌دهند که مجسمه‌های خدایان را با روغن‌ها و عطرها مسح می‌کردند. آنها هم‌چنین گاهی اوقات اجساد را در پارچه‌های کتانی می‌پیچدند و تصور می‌شد که باندها نوعی الهویت را به بدن‌های بی‌جان آنها می‌بخشند.

مصریان ممکن است با قرار دادن اعضای بدن در کوزه‌های کانوپی (کوزه‌های مزین به سر خدایان) در طول فرآیند مومیایی کردن قصد داشته‌اند که روح خدایی را در پادشاهان متوفقی بدمند. بااین‌حال، همه موافق نیستند که دیدگاه مومیایی کردن با هدف حفظ اجساد باید به‌طور کامل کنار گذاشته شود.

استفان باکلی، باستان‌شناس و شیمی‌دان تحلیلی دانشگاه یورک، گفت:

حفظ اجساد برای مصریان باستان حائز اهمیت بوده و در این مورد تردیدی وجود ندارد. اگرچه برخی از مومیایی‌ها مانند توت عنخ آمون، آمنهوتپ سوم و آخناتون واقعا شبیه مجسمه هستند، بااین‌حال، برخی دیگر مانند توتموزیس سوم و چهارم، آمنهوتپ دوم و ملکه تی مومیایی شدند تا بیش‌تر شبیه به فرو رفتن در حالت خواب به‌نظر برسند که ظاهرا بیش‌تر به ایده حفظ جسد نزدیک است. هم‌چنین این مجسمه‌ها دارای نقص‌هایی در ظاهر هستند تا روح بتواند پس از مرگ خود را مورد شناسایی قرار داده و بنابراین خانه‌ای داشته باشد و هر از گاهی به آن بازگردد.

باکلی در ادامه اعتراف کرد که مومیایی کردن در مصر باستان تنها به‌دلیل حفظ اجساد نبوده و تقلیل دادن این عمل به تصور گذشتگان، باعث می‌شود نتوانیم به خوبی از نیت اصلی و جهان‌بینی آنها آگاه شویم. اما چه شد که این درک اشتباه برای سال‌ها متمادی وجود داشت؟

ممکن است اصل این نکته به ویکتوریایی‌ها و ایده‌ آنها در مورد زندگی پس از مرگ بازگردد. به‌نقل از پرایس، بسیاری از چیزهایی که ما هنگام توصیف مصر باستان به زبان می‌آوریم، بیش از آنچه در مورد واقعیت آن تمدن باشد، درباره مفروضات مردان سفیدپوست و ریش‌دار طبقه متوسط دوره ویکتوریایی است و ایده آنها توسط نسل‌های بعدی نیز تکرار شد. امروزه رازهای زیادی برای کشف تمدن مصر باستان باقی مانده است.