گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
مشاهده نورهای عجیب و مرموز در آسمان به هنگام وقوع زلزله، از جمله زلزله شدید ترکیه، سوال‌های زیادی را ایجاد کرده است؛ اما علت وقوع این پدیده چیست؟
بارها دیده شده که دقایقی پیش از وقوع یک زمین لرزه نسبتا شدید یا حتی همزمان با وقوع زلزله، نورهای عجیب و غریبی شبیه به رعدوبرق و مانند رقص نور در آسمان ظاهر می‌شود. مشاهده این نورهای عجیب و مرموز، توجه‌ها را به خود جلب کرده و حتی باعث شده شایعات فراوانی در خصوص آنها شکل بگیرد. اما علت مشاهده این نورهای عجیب به هنگام وقوع زلزله چیست؟
این نورهای رعدوبرق‌مانند در زمان وقوع زمین لرزه‌ها در نقاط مختلف زمین دیده شده‌اند. به‌عنوان مثال در سال 2017 بود که زلزله بزرگ 8.1 ریشتری در مکزیک رخ داد و مشاهده نورهای سبز و آبی‌رنگ در آسمان، سروصدای زیادی در شبکه‌های اجتماعی به‌پا کرد. خیلی قبل‌تر از آن نیز چنین پدیده‌ای در زمان وقوع زلزله مشاهده شده بود. در نوامبر 1988 میلادی، اهالی منطقه‌ای در امتداد رودخانه سنت لارنس در کبک، حتی یازده روز پیش از وقوع یک زمین لرزه شدید، نورهایی به رنگ صورتی و بنفش به شکل کره‌ای درخشان را در آسمان دیده بودند. در سال 2007 نیز نورهایی به شکل فلاش‌های درخشان، آسمان شهر پیسکو در کشور پرو را روشن کرده بود که پس از آن یک زلزله 8 ریشتری رخ داد. تصاویر زیر، درخشش آسمان در زمان زلزله بزرگ مکزیک را نشان می‌دهند.
چنین نورهای رعدوبرق‌مانندی در زمین لرزه چند سال پیش در کرمانشاه هم مشاهده شده بود و جدیدترین آن نیز در همین زلزله اخیر ترکیه اتفاق افتاد که ویدیوهای آن در فضای مجازی پخش شده است. در این ویدیوها مشاهده می‌شود که دقایقی قبل از وقوع زلزله شدید ترکیه، نورهای غیرمعمولی چندین مرتبه آسمان را روشن کردند. در ادامه می‌توانید یکی از این ویدیوها را مشاهده کنید. در این ویدیو دیده می‌شود که همزمان با وقوع زلزله، آسمان شهر چندین مرتبه با این نورهای مرموز می‌درخشد و سپس برق شهر هم قطع می‌شود.
ویدیوی نورهای عجیب در آسمان هنگام زلزله ترکیه
علت مشاهده این نورهای عجیب در آسمان به هنگام وقوع زلزله، هنوز برای دانشمندان و ژئوفیزیکدانان نیز محرز نشده است. این پدیده را EQL یا نورهای زلزله نامیده‌اند و شایعات متعددی پیرامون آن شکل گرفته است؛ مثلا خیلی‌ها با مشاهده این نورها به این باور رسیده‌اند که چنین زمین لرزه‌هایی به‌صورت طبیعی اتفاق نیفتاده‌اند و عوامل زمینی در وقوع آنها نقش داشته‌اند. بعضی‌ها هم پای آزمایش‌های هسته‌ای یا حتی هارپ را به این موضوع باز کرده‌اند.
محققان چه توضیحی درباره این پدیده دارند؟
فریدمان فروند، استاد فیزیک دانشگاه سن خوزه و محقق ارشد مرکز تحقیقات ایمز در ناسا، یکی از کسانی است که به‌همراه همکارانش روی مشاهده چنین نورهایی از سال 1600 تاکنون تحقیق کرده‌اند و یافته‌هایشان را در سال 2014 منتشر کردند. او می‌گوید این نورها می‌توانند اشکال و رنگ‌های مختلفی داشته باشند و همیشه به یک شکل نیستند.
بسیاری از دانشمندان، ژئوفیزیکدانان و حتی سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده در رابطه با این موضوع اختلاف نظر دارند و بعضی از آنها می‌گویند شواهد محکم و قطعی برای تایید این پدیده وجود ندارد؛ اما فریدمان فروند معتقد است نورهای زلزله به‌دلیل بارهای الکتریکی فعال در برخی از سنگ‌ها در طول فعالیت‌های لرزه‌ای مشاهده می‌شوند و مثل این می‌ماند که یک باتری را در پوسته زمین روشن کرده باشند. به‌عنوان مثال، سنگ‌های بازالت و گابرو می‌توانند بارهای الکتریکی را در هوا آزاد کنند.
این محققان پیش‌بینی کرده‌اند که چنین پدیده‌ای در کمتر از نیم درصد زلزله‌های جهان و در زمان زمین لرزه‌های شدید رخ می‌دهد و اتفاق نادری است. همچنین گفته می‌شود این نورهای مرموز معمولا همزمان با وقوع زلزله یا دقایقی قبل از وقوع زمین لرزه مشاهده شده‌اند و تاکنون اتفاق نیفتاده که پس از زلزله چنین نورهایی دیده شود.
نورهای عجیبی که در زمان زلزله نیوزلند مشاهده شد
محققان در مطالعات قبلی خود اعلام کرده بودند تنش‌های تکتونیکی سنگ‌های کوارتز، میدان‌های الکتریکی قوی پیزوالکتریک را ایجاد می‌کنند و در نتیجه این اتفاق، نورهای شبیه به شفق قطبی در آسمان دیده می‌شود. به‌دلیل این که مشاهده‌ی چنین نورهایی غیر قابل پیش‌بینی و بسیار کوتاه است، مطالعه دقیق روی این پدیده غیر ممکن شده است؛ اما برخی محققان تلاش کردند با بازسازی شرایط مشابه در محیط آزمایشگاه، جواب احتمالی برای علت مشاهده این نورهای عجیب پیدا کنند.
بنابراین محققان برای این که ثابت کنند با ساییده شدن دو لایه از یک ماده به یکدیگر می‌توان ولتاژ تولید کرد، مواد مختلفی مثل آرد و پلاستیک و گچ را با هم ترکیب کرده و چیزی مانند پوسته زمین را شبیه‌سازی کردند. نتیجه‌ی تحقیق این افراد جالب بود؛ وقتی آنها با شبیه‌سازی وقوع زلزله باعث شکافته شدن این مواد شدند، توانستند جهشی را در ولتاژ اندازه‌گیری کنند و وقتی این شکاف بسته شد، جهش ولتاژ فروکش کرد. به این ترتیب آنها به این نتیجه رسیدند که شکاف در پوسته زمین، ولتاژ را در هوا تخلیه کرده و هوا را از الکتریسیته باردار می‌کند که باعث می‌شود نورهایی شبیه به رعدوبرق در آسمان دیده شود. فیزیکدان دانشگاه راتگرز نیوجرسی، نتیجه‌ی این مطالعه را در سال 2014 به انتشار رساند.
با این حال هنوز هیچ پاسخ دقیق و قطعی در خصوص نورهای مشاهده شده در آسمان به هنگام وقوع زلزله وجود ندارد و مشخص نیست مطالعه‌ای که فیزیکدانان مذکور انجام داده‌اند، پاسخ مطمئنی به علت ایجاد این پدیده باشد. به نظر شما راز این نورهای مرموز در زمان وقوع زمین لرزه چیست؟
