فناوری خودران نمایانگر آینده هیجانانگیز صنعت خودرو است؛ اما سیستم رانندگی خودکار چقدر در تصادفات تاثیر دارد و باعث مرگ چند نفر شده است؟
رانندگی خودکار از جمله فناوریهایی است که طی چند سال گذشته تب آن داغ بوده و بهخصوص سیستم رانندگی تمام خودکار تسلا بیشتر از همه خبرساز شده است. برخی از مواقع بهوضوح رسانهها و فعالان به بزرگنمایی قابلیتهای چنین سیستمهایی میپردازند و از طرفی دیگر، این حوادث ناشی از فناوری خودران هستند که در مرکز توجهات قرار میگیرند. حالا وقت آن است که این مسئله اساسی بپردازیم؛ سیستم رانندگی خودکار واقعاً تا چه حد میتواند خطرناک باشد و تا به اینجا باعث مرگ چند نفر شده است؟
آمار مرگ و میر ناشی از سیستم رانندگی خودکار
اول از همه باید به نکتهای کلیدی درباره فناوری «رانندگی خودکار» پرداخت. سیستمهای رانندگی خودکار در 6 سطح دستهبندی میشوند که در سطح 0 اثری از هیچ قابلیت کمکرانندهای پیدا نمیشود، ولی در سطح 5 حتی نیازی به دخالت راننده نخواهد بود. وقتی در این مطلب و بهطور کلی در برهه کنونی صحبت از فناوری خودران بهمیان میآید، مقصود همان سطح 3 بهمعنای سپردن کنترل به خود خودرو در شرایط مشخص است. مراجع مختلف سطح 3 را اولین سطح رانندگی خودکار واقعی میدانند. این درحالی است که اکثر خودروسازها هنوز نتوانستهاند کاملاً به این سطح دست پیدا کنند و در مرحله آزمایش بهسر میبرند.
سازمان ملی ایمنی تردد در بزرگراهها در ایالات متحده آمریکا یا بهاختصار NHTSA همه تولیدکنندگان خودروهای خودران را موظف به ثبت گزارش همه تصادفها میکند. این سازمان تصادفها را هم در دو دسته «سیستمهای کمکراننده پیشرفته سطح 2» و «سیستم رانندگی خودکار» قرار میدهد. دسته اول همانطور که از نامش بر میآید، سطح 2 را در بر میگیرد اما دسته دوم شامل سطوح 3 تا 5 میشود.
بنا به اعلام NHTSA روی هم رفته 419 تصادف ناشی از رانندگی خودکار تا ژانویه 2023 صورت گرفته است. 263 مورد از این تصادفها در دسته «سیستمهای کمکراننده پیشرفته سطح 2» و 156 مورد در دسته دیگر بودهاند که دربرگیرنده خودروهای خودران اصلی است. از بین 419 تصادف 18 مورد به مرگ منجر شدهاند و در همه این تصادفهای مرگبار خودروهای سطح 2 نقش داشتهاند. اگر آمار و ارقام این سازمان را معیار قرار بدهیم، تاکنون هیچ تصادفی از خودروهای مجهز به سیستم رانندگی خودکار سطح 3 به بعد گزارش نشده است که باعث مرگ حاضران شده باشد.
البته باید به این نکته توجه داشت که میزان صدمه 19 تصادف از دسته خودروهای مجهز به سیستم رانندگی تمام خودکار، «نامعلوم» ذکر شده است. ضمن این، خودروسازان موظف نیستند که در گزارشهای خود علت تصادف را بهطور دقیق اعلام کنند. به عبارتی دیگر، مشخص نیست که چه تصادفهایی بهدلیل نقص فنی یا خطای انسانی صورت گرفتهاند. در مجموع با محدودیت و عدم شفافیت دادههای موجود، قضاوت درباره تاثیر سیستم رانندگی خودکار در تصادفهای عامل مرگ و میر کار چالشبرانگیزی است.