خروج هیدروژن از اومواموا – Oumuamua، میتواند توضیح دهنده ماهیت و رفتار عجیب آن باشد؛ شی فضایی مرموزی که برای سالها ذهن دانشمندان را درگیر کرده بود.
تحقیقات تازهای که روی نحوه حرکت اومواموا صورت گرفته، نشان میدهد این شی فضایی، سفیه جاسوسی فرازمینیها نیست؛ بلکه قطعه سنگی است که هیدروژن از خود بیرون میدهد.
اومواموا نخستین شی کشف شده در منظومه شمسی با منشا خارجی بود و از همان ابتدا، توجه کیهانشناسان را به خود جلب کرد. نکته مرموز و عجیب درباره آن، شتاب گرفتنش در خلاف جهت گرانش خورشید بود.
معمولا در دنبالهدارها این نوع شتابگیری عجیب را شاهد هستیم، هنگامی که یخِ همراه آنها در معرض گرمای خورشید قرار میگیرد. اما اومواموا شباهتی به یک دنبالهدار نداشت. همین موضوع، باعث شد برخی آن را سفینه فضایی متعلق به بیگانگان بدانند.
حالا اما دانشمندان توضیح باورپذیرتری دارند: اینکه مولکولهای هیدروژن محبوس شده در یخهای زیر سطح اومواموا، با گرمای خورشید به بیرون انتشار مییابند و این امر، میتواند توجیهکننده رفتار حرکتی عجیب آن باشد.
مولکولهای هیدروژن مورد بحث، در رصدگریهای مستقیم دانشمندان از اومواموا، قابل رویت نبودند و به همین دلیل، تاکنون چنین نتیجهای گرفته نشده بود.
این جسم فضایی سیگار-مانند، نخستین بار در پاییز سال 2017 رویت شد؛ با طولی حدود 400 متر و ضخامتی تقریبا 40 متری!
نخستین حدس دانشمندان درباره ماهیت اومواموا، دنبالهدار بودن آن بود؛ اما هیچ دمی نداشت و با نزدیک شدن به خورشید، ابری از گاز و غبار بهدنبال آن پدیدار نمیشد. با تغییرات غیر منتظرهای که در سرعت حرکتش بروز میداد، احتمال سیارک بودن آن هم رد شد.
بهگفته جنیفر برگنر، محقق ارشد این مطالعه: «در این سالها تحقیقات زیادی روی اومواموا صورت گرفت؛ اما هیچیک، موفق به توضیح ماهیت این شی فضایی نشدند. با وجود این، نشانههایی بود از اینکه یک مولکول سبک نظیر هیدروژن، میتواند جهتدهنده حرکت اومواموا باشد».
او و همکارش، دریل سلیگمن، احتمال محبوس بودن هیدروژن زیر پوست این جسم ناشناخته فضایی را بررسی و مدلسازی کردند. نتیجه این بود که در اومواموا، میتواند آنقدر هیدروژن وجود داشته باشد که شتاب و حرکتش را تحت تاثیر قرار دهد.
منشا و ماهیت شی فضایی اومواموا
بر طبق این سناریو، اومواموا در یک منظومه سیارهای بسیار دور، بهعنوان یک شی دنبالهدار-مانند متولد شده است. اما چندصد سال بعد، بهنحوی از آن منظومه رها شد و سفر دور و دراز خود را به فضای میانستارهای آغاز کرد. با تابش پرتوهای کیهانی به آب محبوس در اومواموا، اتمهای هیدروژن آزاد و دوباره در قالب مولکولهای هیدروژن، به هم پیوند خوردند.
این مولکولها نیز درون حفرههای یخ موجود در اومواموا، محبوس باقی ماندند؛ یخهایی که تحت دمای بسیار پایین فضای میانستارهای، دچار تغییر ساختار و شیشه-مانند شدند.
اما وقتی که اومواموا به فضای نسبتا گرمتر منظومه شمسی وارد شد، این یخ شکل سازمانیافتهتری به خود گرفت؛ چیزی شبیه به کریستالهای یخی که در سیاره خودمان یافت میشود. با بروز چنین تغییری، فرار هیدروژنی عظیمی رخ داد و اومواموا را اندکی در خلاف جهت گرانش خورشید، بهحرکت درآورد.
مارکو میشلی، اخترشناس آژانس فضایی اروپا هم این را منطقیترین مدل ساخته شده تا به امروز میداند؛ چیزی که بدون نیاز به ارائه دلایل ماورایی، ماهیت اومواموا را توضیح میدهد.
بر مبنای توضیحات برگنر، احتمالا فرار هیدروژنی در دنبالهدارهای معمولی منظومه شمسی هم رخ میدهد؛ اما این امر، سرعت و مسیر حرکت آنها را تغییر نمیدهد اگر به کوچکی اومواموا نباشند.
حالا محققان، دیگر دنبالهدارهای کوچک در حال ورود به منظومه شمسی را هدف گرفتهاند تا فرضیه خروج هیدروژن از آنها را صحتسنجی کنند.