دانشمندان موفق شدند بزرگترین انفجار فضایی رخ داده در تاریخ جهان را مشاهده کنند. این انفجار ابعادی ۱۰۰ برابر بزرگتر از منظومه شمسی دارد و حسابی اخترشناسان را گیج کرده است.
ظاهرا روز جمعه دانشمندان موفق به مشاهده بزرگ ترین انفجار فضایی تاریخ بشر شدهاند. ماجرا از آنجا شروع شد که حدود ۳ سال پیش یک گوی آتشین با ابعادی حدود ۱۰۰ برابر منظومه شمسی در فاصله بسیار دور از کره زمین شروع به شعلهکشیدن کرد.
بزرگترین انفجار فضایی تاریخ جهان تمامی اخترشناسان را متحیر کرده است
اخترشناسان تمام تلاش خود را برای ارائه یک توضیح منطقی بهکار گرفتهاند؛ اما دادهها را برای این پدیده حیرتانگیز کافی نمیدانند. انفجار اخیر AT2021lwx نامگذاری شده است و اگرچه بزرگترین انفجار فضایی تاریخ بشر لقب گرفته است، اما درخشانترین انفجار نیست. این لقب در اختیار انفجار BOAT که موج بزرگی از پرتوهای گاما را به اطراف پرتاب کرد، قرار دارد.
فیلیپ وایزمن، استاد اخترفیزیک دانشگاه ساوتهمپتون در چرایی انتخاب AT2021lwx بهعنوان بزرگترین انفجار فضایی تاریخ توضیحاتی را ارائه داد. بهگفته وی انرژی آزاد شده توسط این انفجار در طول سه سال اخیر بسیار بیشتر از انفجار کوتاه BOAT بوده است. البته وایزمن توضیح داد که این انفجار را کاملا بهصورت اتفاقی کشف کردهاند.
برای اولین بار ابزار تلکسوپی ZTP در سال ۲۰۲۰ هنگام نقشهبرداری از آسمان دادههای مربوط به این انفجار را ثبت کرد. هرچند که هیچکدام از اخترشناسان در آن زمان متوجه حضور چنین پدیده خارقالعادهای نشدند. تنها کمی بعدتر و آن هم بهلطف تلسکوپهای قویتر بود که افرادی همچون وایزمن بهعظمت این انفجار پی بردند.
بررسی طولموجهای مختلف نشان داد که این انفجار حدود ۸ میلیارد سال نوری با زمین فاصله دارد. این فاصله نسبت به اکثر تابشهای نوری جدید مشاهده شده در آسمان بسیار دورتر است که یعنی انفجار مربوط به آن باید بسیار بزرگتر باشد. در واقع دانشمندان حدس میزنند که این انفجار ۲ ترلیون برابر درخشانتر از خورشید باشد. اخترشناسان تاکنون توضیحات مختلفی را برای این پدیده ارائه کردهاند.
اول اینکه AT2021lwx یک ستاره در حال انفجار است؛ اما مشکل اینجاست که نور دریافتی از هر ابرنواختری که پیشتر دیده بودیم تا ۱۰ برابر درخشانتر جلوه میکند. دیگر توضیح ارائه شده به پدیدهای بهنام فروپاشی کشندی مربوط میشود. این اتفاق زمانی رخ میدهد که ستاره در نزدیکی یک سیاهچاله کلانجرم باشد و نیروی گرانش فوقالعاده سیاهچاله باعث فروپاشی ستاره شود.
هرچند که بزرگترین انفجار فضایی جهان تقریبا ۳ برابر نسبت به چنین رویدادی درخشانتر است و البته دادههای دریافتی نیز چندان بهاین سمت اشاره نمیکنند. تنها توضیحی که تاحدودی منطقی جلوه میکند، کوازار است. در مرکز اکثر کهکشانها یک سیاه چاله کلانجرم وجود دارد. در منطقهای دورتر و خارج از دسترس سیاهچاله نیز مقدار زیادی گاز انباشته شده است که برای متولد شدن ستارههای جدید مورد نیاز است.
هرچند وقتی دو کهکشان با هم برخورد کرده و ادغام میشوند، بسیاری از سیارهها و ستارهها از مدار اصلی خود خارج شده و نظم کلی پیشین بههم میریزد. در نتیجه این اتفاق دو سیاهچاله کلانجرم مرکزی با هم یکی میشوند و سیاهچالهای فوقالعاده بزرگتر را پدید میآورند. از طرفی گازها نیز جابهجا شده و در دسترس سیاهچاله قرار میگیرند.
بلعیدن مقدار فوقالعاده زیاد گاز باعث میشود که هالهای متراکمشده از ماده سیاهچاله را در بر بگیرد و همچون نوری که ترلیونها بار درخشانتر از خورشید است، جلوه کند. هرچند مشکل اینجاست که در کوازار یا همان اختروشها نیز نور دریافتی گاهی کم و زیاد میشود، اما بزرگترین انفجار فضایی مشاهده شده توسط بشر اینگونه رفتاری ندارد و از سهسال پیش تاکنون بهصورت پایدار در حال سوختن است.
در واقع بشر تاکنون با چنین پدیدهای مواجه نشده است و بههمین خاطر اخترشناسان توضیح آمادهای برای ارائه ندارند. هرچند اخیرا یک تیم بینالمللی از پژوهشگران محتملترین توضیح ممکن را عنوان کرده است. آنها گمان میکنند که یک ابر بسیار بزرگ از گاز (حدود ۵۰۰۰ بار بزرگتر از خورشید) بهآرامی در حال بلعیدهشدن توسط یک سیاهچاله کلانجرم است.
هرچند که در دنیای علم چیزی بهنام قطعیت وجود ندارد. بههمین خاطر تیم مربوطه در حال آمادهکردن شبیهسازیهای مختلف هستند تا این تئوری را آزمایش کنند. یکی از مشکلات این نظریه این است که سیاهچالههای کلانجرم در مرکز کهکشانها قرار دارند و اگر انفجاری در این ابعاد بخواهد رخ دهد، باید کهکشان میزبان حداقل بهبزرگی کهکشان راه شیری باشد. در حالیکه هیچ کهکشانی در نزدیکی انفجار AT2021lwx دیده نمیشود.
در واقع بزرگترین انفجار فضایی جهان حسابی دانشمندان را سردرگم کرده است. در حال حاضر اخترشناسان تصمیم گرفتهاند به بررسی هرچه بیشتر دادههای تلسکوپهای مختلف بپردازند تا شاید بتوانند انفجارهایی مشابه مورد اشاره شده را شناسایی کنند. در این صورت احتمال دارد که بتوانند توضیح قابل قبولتری در رابطه با این پدیده شگرف بدهند.