بزرگترین رقابت عکاسی نجومی جهان در سال جاری برگزار شد و تصاویر منتخب منتشر شدند. برندگان مسابقه عکاسی نجومی 2023 چه کسانی هستند؟
عکاسی نجومی و ثبت تصاویری از پدیدههای خارج از جو زمین میتواند برای هر بینندهای تماشایی و جذاب باشد. تماشای کهکشان راه شیری در آسمان صاف کویر، سحابیهای زیبا و چشمنواز و هزاران پدیده دیگر میتوانند طرفداران بیشماری داشته باشند. خوشبختانه رصدخانه سلطنتی گرینویچ برای عکاسان برتر حوزه نجوم ارزش قائل شده و جایزه بزرگی در نظر گرفتهاند.
برندگان مسابقه عکاسی نجومی 2023 اعلام شدند
سال 2023 جشنوارهها و مسابقات بینالمللی بسیاری برگزار شده که یکی از آنها به عکاسی نجومی اختصاص یافته و در حال سپری کردن پانزدهمین دوره خودش است. رقابتی که بین عکاسان نجومی برگزار میشود، بزرگترین رقابت عکاسی نجومی جهان بوده و تاکنون پانزده دوره از آن برگزار شده است.
متولی برگزاری این رقابتها که رصدخانه سلطنتی گرینویچ است، نوزده تصویر منتخب و برگزیده سال 2023 را منتشر کرده و از میان آنها یک تصویر برنده خواهد شد. منتخب اصلی این جشنواره در 14 سپتامبر سال میلادی جاری معرفی میشود. این تمام ماجرا نیست و قرار است علاوه بر جایزه اصلی به عکاسان برتر از 9 دسته مختلف جوایزی تعلق بگیرد. دو جایزه ویژه دیگر نیز تدارک دیده شده که به برندگان اهدا خواهد شد. دستهبندیهای این دور از رقابتها عبارتند از:
- چشم انداز آسمان
- شفقهای قطبی
- مردم و فضا
- خورشید ما
- ماه ما
- کهکشانها
- ستارهها و سحابیها
- سیارهها
- دنبالهدارها و سیارکها
یک جایزه مخصوص هم برای جوانترین عکاس نجومی سال در نظر گرفته شده و جوایز ویژه شامل جایزه سر پاتریک مور برای بهترین عکاس نوظهور و جایزه آنی ماوندر برای نوآوری و خلاقیت در عکاسی میشوند. داوران این دور از رقابتها همچون سالهای گذشته ترکیبی از کارشناسان هنر و نجوم خواهند بود. در این دور از رقابتها حدود چهار هزار اثر از 64 کشور مختلف ثبت نام شدهاند که در ادامه میتوانید 19 اثر از برندگان مسابقه عکاسی نجومی 2023 را مشاهده کنید :
1. اسپرگبیت
- عکاس: ویکاس چاندر
نخستین تصویری که مشاهده میکنید توسط عکاسی بهنام ویکاس چاندر و در صحرای نامیبیا ثبت شده است. محوطه معدن الماس قدیمی صحرای مذکور مکان زیبایی را برای ثبت چنین اثری خلق کرده است. چاندر نام تصویر فوق را اسپرگبیت گذاشته که در زبان آلمانی بهمعنای «ناحیه محدود» است.
بنا بر آنچه عکاس این تصویر توضیح داده، سن و سال سازههای معدن الماس صحرای نامیبیا به اوایل دهه 1900 میلادی باز میگردد و زمانی که آلمانیها مجبور به ترک این ناحیه شدند، شهرها به حال خود رها شده و به دست سرد فراموشی سپرده شدند. عکس بالا نشاندهنده عمق رهاشدگی کارخانه متروکی از همان دوران سیاه است.
2. توپ سنگی
- عکاس: ریچ آدیس
تصویری که میبینید نه زمین است و نه سیارهای تازه کشف شده در منظومه خورشیدی، بلکه ترکیبی از دو تصویر ماه در فواصل زمانی مختلف است. ریچ آدیس ضمن عکاسی از کره ماه، دو عکس را با یکدیگر یکی کرده تا تصویری مانند توپ سنگی خلق شود. یکی از این تصاویر در فازهای جزئی ماه با سطح درخشندگی 78 درصد ثبت شده و تصویر دیگر از ماه کامل است.
مجموع این دو تصویر، افکت سایهای پویا ایجاد کردهاند که ظاهری کروی و سهبعدی از ماه را به نمایش میگذارند. آدیس معتقد است که چنین تصاویری در دم و دستگاه عکاسان نجومی به وفور یافت میشود؛ ولی با بررسی دقیقتر در اغلب عکسها، ویژگیها بهخوبی تطبیق نیافتهاند. عکس فوق موزاییکی است که شامل 22 قطعه میشود و هر قطعه از آن 400 فریم انباشتهسازی شده بهصورت دستی است.
3. شراره خورشیدی بزرگ
- عکاس: مهمت ارگون
ثبت تصویری به زیبایی چیزی که در بالا مشاهده میکنید تا همین چند سال پیش ممکن نبود؛ اما مهمت ارگون به لطف تلسکوپ H-alpha موفق به شکار خورشید شده است. در تصویر فوق میتوانید رگههای شرارهمانند خورشید را در سمت چپ ببینید که همچون خراشی ایجاد شدهاند.
اصولا در علم نجوم، شرارههای خورشیدی رایج و متداول هستند و علت بهوجود آمدن آنها فوران انرژی مغناطیسی از سطح خورشید است. طبق آنچه ارگون ادعا کرده، شراره خورشیدی که موفق به ثبت آن شده تقریباً 700 هزار کیلومتر طول دارد و 50 برابر بزرگتر از سیاره زمین خواهد بود.
4. حباب ولف رایه
- عکاس: مارک هانسون و مایک سلبی
تصویر حباب ولف رایه که حاصل انفجار ستارهای چندلایه است، توسط دو عکاس نجومی به نامهای مارک هانسون و مایک سلبی شکار شد. بهوجود آمدن چنین حبابی معمولا پدیدهای نادر محسوب میشود و به همین دلیل ثبت آن جذاب و تماشایی است. این انفجار بهطور معمول در اطراف ستارههای WR رخ میدهد.
ستارههای WR دارای اندکی هیدروژن و عناصری سنگین در سطح خود هستند و به همین خاطر از سایر ستارهها متمایز میشوند. نام ستاره حاضر در تصویر فوق، WR40 است که در مرکز سحابی اطراف خود و بر اثر دفع مواد خود ستاره بهوجود آمده است.
5. C/2021 A1 یا لئونارد
- عکاس: الکس ساونوک
طی سالهای 2021 و 2022 بود که دنبالهداری بهنام C/2021 A1 به زمین نزدیک شد و از آسمان بیابان نقب گذر کرد. اخترشناسان نام غیر علمی این دنبالهدار را لئونارد گذاشتهاند و الکس ساونوک هم موفق شده تصویر جذاب و تماشایی از این دنباله دار را بر فراز سلسله جبالات سنگی بههنگام غروب خورشید ثبت کند. یکی از ویژگیهای بینظیر این عکس نجومی منتخب، درخشش کم ستارههای پس زمینه است که حس شگفتی ایجاد میکند.
6. NGC 3521 یا مارکوییز در آسمان
- عکاس: مارک هانسون و مایک سلبی
یکی دیگر از تصاویر جذابی که به این دور از رقابتهای عکاسی نجومی 2023 راه یافته و موفق به دریافت عنوان منتخب و برگزیده شده، مارکوییز در آسمان، اثری از مارک هانسون و مایک سلبی است. NGC 3521 کهکشانی مارپیچی است که فاصله آن با زمین حدود 35 میلیون سال نوری است.
جالب اینجاست که کهکشان فوق بهعلت داشتن بازوهای نامنظم در میان سایر کهکشانهای مارپیچی، نمونه منحصربهفردی است و در صورت فلکی اسد قرار دارد. عکاسان این منظره شگفتانگیز گفتهاند که کهکشان NGC 3521 با غبار فراوان احاطه شده و در خود مناطق متعددی ستارهزایی دارد و دارای مرکزی درخشان است.
بهگفته دانشمندان، این حبابهای غبار ماحصل برخورد و ادغام با کهکشانهای ماهوارهای هستند و مدتها پیش بهوقوع پیوستهاند. یکی دیگر از شگفتیهای این تصویر، جتهای آلفای هیدروژنی است که کمیاب و نادر هستند.
7. مارهای سبز
- عکاس: فیلیپ هربندا
بهگفته فیلیپ هربندا، فرقی ندارد چند مرتبه شفق قطبی را دیده باشید؛ چرا که با هر بار دیدن آن دوباره جذب آنها خواهید شد. نامگذاری هربندا برای تصویری که موفق به ثبت آن شده خوب بوده است؛ چرا که رنگ سبز شفقهای قطبی بهمانند مارهای منحنی نوری بهخوبی جلوهای زیبا خلق کردهاند.
شفقهای قطبی یا مارهای سبز هربندا در ساحل ویکتن و جزایر لوفوتن نروژ و در آسمان این منطقه رویت شدهاند. عکسی که در بالا مشاهده میکنید حاصل انباشتهسازی شش تصویر بههمراه عکس شفق قطبی است.
8. جعبه پاندورا
- عکاس: درک هورلوک
همانطور که در تصویر فوق ملاحظه میکنید، در پیش زمینه کهکشانی که هورلوک موفق به ثبت آن شده، نقاشی دیواری دیده میشود که معروف به پاندورا، اسطوره یونانی است. پاندورا در این عکس در تقابل با کهشان راه شیری است و به مأموریت ماهوارهای به همین نام اشاره دارد.
ماهواره پاندورا وظیفه دارد با جستجو در سیارات دیگر منظومه شمسی و سایر منظومهها، حیات بیگانه را کشف کند. جعبه پاندورا در اساطیر یونان باستان جعبهای پر از بیماری و بدبختی بوده است. طبق تعبیر زیبایی که هورلوک از این جعبه داشته، کنجکاوی میتواند خطرناک باشد و بهتر است که برخی از چیزها را همانطور که هستند به حال خود رها کرد؛ ولی بدیهی است که ناسا با این تعبیر دست از جستجوی حیات در سایر سیارات نمیکشد.
9. سحابی عروس دریایی
- عکاس: پیتر لارکین
برای ثبت تصویری که لارکین نام آن را سحابی عروس دریایی گذاشته از تکنیک انباشتهسازی تصاویری استفاده شده که حاصل فیلترهای مختلف و با طیفهای متنوع هستند. ماهیت تکنیک انباشتهسازی با فیلترهای مختلف به جزئیاتی اشاره دارد که با چشم انسان دیده نمیشوند.
لارکین میگوید یک مجموعه عکس از آسمانهای پاک داشتم و کار را با H-alpha شروع کردم و سپس از فیلتر باند باریک اکسیژن 3 و در نهایت از فیلتر انتشار گوگرد 2 استفاده و از باغم در نزدیکی ژنو سوئیس این تصاویر را ثبت کردم. وقتی به دادههای کافی رسیدم، هر زیرمجموعه را بهصورت مستقل کردم و عکسهای ناقص را حذف کردم.
10. ستاره قطبی رادیویی
- عکاس: یوائو یوردانوف سرالهیرو
همانطور که در تصویر ملاحظه میکنید، آنتن تلسکوپ رادیویی غیر فعالی دیده میشود که جلوی انبوهی از ستارههای مارپیچی قرار گرفته است. این آنتن تلسکوپ رادیویی در رصدخانه نجومی رادیویی میلارد واقع در کمبریج قرار دارد و محیط جذابی را برای عکاسی کردن بهوجود آورده است. یوردانوف از راه دور، شاتر را در بازههای سی ثانیهای تنظیم کرده و سپس آنها را به روش انباشتهسازی مرتب نموده است و این نخستین تلاش موفق این عکاس برای ایجاد تصویری از دنبالههای ستارهای بهشمار میرود.
11. تل
- عکاس: بوراک اسنبی
لوکیشن تصویری که بوراک اسنبی با عنوان تل ثبت کرده، صحرای سفید مصر است. لبه تلماسه تا وسط تصویر امتداد یافته و در زیر درخشانترین نقطه عکس که محل تلاقی تل با سیاره زهره است به پایان میرسد. جالبتر آنکه قوس کهکشان راه شیری در قسمت فوقانی تصویر دیده میشود. اسنبی راجع به این عکس میگوید:
تلماسهها دلیل علاقه من به عکاسی در صحرا هستند. خطوط راهنما و ساختارها و همچنین کیفیت عالی آسمان شب به کمک من میآیند.
12. طلوع سنگی
- عکاس: کارل ایوانز
ماه کاملی که کارل ایوانز موفق به ثبت آن شده در منطقه برودهاون واقع در پمبروکشایر قرار دارد و سنگ بزرگی که در میانه تصویر دیده میشود معروف به سنگ کلیسا است. در واقع این تصویر از دو عکس تشکیل یافتهاند که برای نمایش جزئیات بهتر و دقیقتر روی هم انباشتهسازی شدهاند.
ایوانز در خصوص ثبت عکس فوق میگوید که چند ساعت در ساحل برودهاون منتظر طلوع ماه بودم. ابرها ماه را مخفی کرده بودند و وقتی دور میشدم، ماه از میان ابرها پدیدار شد و جلوه زیبایی را بهوجود آورد.
13. شراره خورشیدی X1 از AR2994 در حرکت
- عکاس: میگل کلارو
کلارو در یک شب زیبا موفق شد از منطقه اوورا و از ناحیه آسمان تاریک در پرتغال شراره خورشیدی بزرگی را بهثبت برساند. عموماً شرارههای خورشیدی دسته X بزرگترین شرارههای خورشیدی هستند و X1 هم جزو همین دسته محسوب میشود. شراره مذکور در تصویر فوق، ماحصل لکه خورشیدی موسوم به AR2994 است که در زیر لبه خورشیدی مخفی شده است. کلارو همچنین توانسته با استفاده از قاببندیهای سریع، تایملپسی 27 دقیقهای از این صحنه زیبا ثبت نماید.
14. استوای سماوی بر فراز گودال یادبود جنگ جهانی اول
- عکاس: لویی لرو
عکاس این تصویر برای اینکه بتواند اثری جذاب و تماشایی ثبت کند، شبی را در گودالهای بنای یادبود ملی کانادایی ویمی در فرانسه خوابیده است و نتیجه در تصویر فوق قابل مشاهده است. بنای مذکور را دولت فرانسه به پاس تلاشهای سربازان کانادایی در جنگ جهانی اول احداث کرده است. لرو در اینباره میگوید:
در این گودالها خوابیدم، در حالی که دوربینم چرخش شگفتانگیز آسمان را ثبت میکرد.
15. هلال ماه در غروب جادویی خورشید
- عکاس: ادواردو شابرگر پوپو
خود شابرگر پوپو درباره تصویری که موفق به ثبت آن شده میگوید: «آسمان چشمانداز شگفتانگیزی داشت. بهنظر میرسید ابرها به شعلههایی با رنگ سرخ سیر تبدیل شده بودند. این لحظه جادویی با حضور هلال با 16 درصد درخشش سطحی زیباتر شد.»
این عکس با نوردهیهای مجزا ثبت شده و برای افزایش دامنه داینامیکی در فتوشاپ انباشتهسازی شده است.
16. ستونهای بیستاره
- عکاس: جیسون گانل
یکی از زیباترین پدیدههایی که بشر میتوانست خارج از جو زمین و منظومه شمسی کشف کند، سحابی عقاب است. ستونهای خلقت یا آفرینش در این سحابی قرار دارند و تلسکوپ فضایی هابل سالها پیش موفق شد از این جرم جذاب که 7000 سال نوری با زمین فاصله دارد، عکسبرداری کند.
جیسون گانل برای اینکه بتواند از این زایشگاه ستارهای عظیم، عکاسی کند به فیلترهای باند باریک متوسل شد تا با اینکار لایههای گازهای یونیزه شده در سحابی را برجسته کند. نکته جالب اینکه در تصویر فوق که باید محل تجمع انبوهی از ستارگان باشد، ستارهها غایب هستند. گانل توانست ستارهها را حذف کند تا لایههای سحابی، بیشتر بهچشم بیایند. گانل نام این اثر را «هنر انتزاعی کیهانی» نامیده است.
17. راه شیری
- عکاس: کوش چانداریا
یکی از لوکیشنهای جذاب و تماشایی برای دیدن کهکشان راه شیری با عظمت بیانتهایش، دلتای اوکاوانگو در بوتسوانا است. چانداریا موفق شد با استقرار در این ناحیه از راه شیری عکاسی کند. بهگفته وی، بسیار جذاب است که در آلودگی نوری و آسمان تاریک به تماشای کهکشانی که در آن قرار داریم بنشینیم.
نقاط بسیاری در جهان وجود دارند که خوشبختانه دور از آلودگی نوری هستند و میتوان در آسمان تاریک آنها به تماشای کهکشان راه شیری نشست. یکی از مهمترین عللی که نمیتوانیم در شهرها کهکشان را تماشا کنیم، نورهای شهری است که روز به روز در حال رشد و پیشرفت هستند.
18. پلوتوی کاسینی سازی شده
- عکاس: سرجیو دیاز رویز
آقای سرجیو دیاز رویز برای اینکه بتواند تصویر فوق را ثبت کند از تصویر ماه جووانی دومینیک کاسینی که یکی از اخترشناسان ایتالیایی قرن نوزدهم بوده، الهام گرفته است. کاوشگر کاسینی از روی نام همین فرد ساخته شده و دیاز رویز میگوید با تصویر خود تلاش کرده به این پرسش پاسخ دهد که «چه میشد اگر کاسینی این دنیای جدید دورافتاده را با چشمهای خود میدید؟»
در واقع دیاز رویز سعی کرده با الهامگیری از عکس کاسینی، پلوتو را که توسط کاوشگر نیوهوراینز ثبت شده، شبیهسازی یا کاسینیسازی کند. در خلق این عکس از پالت رنگی کاسینی استفاده شده که در کتابخانه دانشگاه اوترخت وجود دارد.
19. ریشههای زمردین
- عکاس: لورنزو رانیری تنتی
کوه زیبای وستراهورن که در ایسلند واقع شده از میانه شنهای مواج سیاهی که در ساحل شبه جزیره استوکسنز قرار دارند برآمده و زیر نور زرد و سبز شفقهای قطبی خوش میدرخشد. لورنزو رانیری تنتی در تصویر پانارومایی که ثبت کرده چشمانداز طلوع ماه را در سمت راست وستراهورن شکار کرده و برای اینکه بر جذابیت اثر خود بیفزاید از تکنیک انباشتهسازی بهره برده است.