گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
سازمان غذا و دارو آمریکا اعلام کرد که آسپارتام، شیرین کننده مورد استفاده در نوشابه های رژیمی سرطان زا نیست. هرچند که سازمان بهداشت جهانی نظر کاملا متفاوتی دارد.
مرکز جهانی تحقیقات سرطان یکی از زیرمجموعه‌های سازمان بهداشت جهانی است. این مرکز چندی پیش در بیانیه‌ای اعلام کرده بود که آسپارتام، نوعی شیرین‌کننده که در نوشابه های رژیمی استفاده می‌شود، می‌تواند منجر به بروز سرطان شود. این بیانیه بر پایه تعدادی پژوهش علمی استوار است که روی انسان، موش و سلول‌ها به‌‌صورت جداگانه انجام شده بودند.
اختلاف FDA و IARC بر سرطان زا بودن نوشابه های رژیمی
مرکز جهانی تحقیقات سرطان (IARC) ادعا می‌کند که این پژوهش‌ها ارتباط بین سرطان و آسپارتام را نشان می‌دهند. البته نتایج به‌دست آمده محدودیت‌هایی داشتند و حتی کارشناسان IARC نیز نتوانستند با قطعیت احتمال مخدوش شدن نتایج به‌خاطر خطاهای مختلف را رد کنند. پس از ادعای IARC سازمان غذا و دارو آمریکا به بررسی پژوهش‌های اشاره شده پرداخت و اعلام کرد که آنها از نظر علمی مشکلات جدی دارند. بنابراین برخلاف سازمان بهداشت جهانی، FDA احتمال سرطان زا بودن شیرین کننده نوشابه ها را رد می‌کند.
سازمان غذا و دارو آمریکا همچنین تاکید کرد که آسپارتام یکی از مواد افزودنی غذایی به‌حساب می‌آید که بیشتر از دیگر مواد این دسته مورد بررسی قرار گرفته است. در واقع دانشمندان FDA اطمینان دارند که اگر این شیرین کننده نوشابه های رژیمی تحت شرایط تایید شده استفاده شود، نه تنها سرطان زا نیست، بلکه هیچ مشکل مهمی هم برای انسان ایجاد نمی‌کند.
به‌گفته FDA مصرف روزانه ایمن آسپارتام ۴۰ میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن است. به‌بیانی دیگر اگر یک فرد ۶۸ کیلوگرمی در طول یک روز بیش از ۱۲ قوطی نوشابه رژیمی بنوشد، می‌توان گفت که آسپارتام موجود برایش مشکل‌ساز خواهد شد. پس دلیل موضع متفاوت مرکز جهانی تحقیقات سرطان در مورد شیرین کننده نوشابه چیست؟
ماجرا از دو هفته پیش شروع شد. یعنی زمانی که خبرگزاری رویترز اعلام کرد IARC قصد اضافه کردن شیرین کننده نوشابه به لیست عوامل سرطان زا احتمالی را دارد. کمی بعد گزارش رویترز به‌واقعیت بدل شد و آسپارتام در میان صدها مورد دیگر قرار گرفت. جالب است بدانید که در میان عوامل سرطان زا احتمالی عصاره برگ آلوئه‌ورا، ترشی سبزیجات سنتی آسیایی و امواج موبایل دیده می‌شود.
البته پیش از این نیز بارها دانشمندان مختلف لیست عوامل سرطان زا IARC را مورد انتقاد قرار داده و آن را گمراه‌کننده و گیج‌کننده نامیده بودند. در رابطه با آسپارتام نیز، IARC آن را در گروه 2B قرار داد که یعنی ممکن است سرطان زا باشد. در پژوهش‌هایی که مورد استناد این مرکز قرار گرفته‌اند ارتباط بین ابتلا به سرطان و نوشیدن نوشابه های دارای آسپارتام مورد بررسی قرار گرفته است.
یکی از این مطالعات در اروپا انجام شد و نشان داد که مصرف نوشیدنی‌های غیرالکلی همچون نوشابه های رژیمی خطر ابتلا به نوع خاصی از سرطان کبد را بالا می‌برد. دو پژوهش انجام شده در آمریکا نیز توانستند ارتباط مشابهی بین نوعی سرطان کبد و مصرف نوشابه پیدا کنند. البته یکی از این‌ها صرفا افراد مبتلا به دیابت را مورد بررسی قرار داده بود.
مرکز جهانی تحقیقات سرطان داده‌های پژوهش‌های انسانی را با پژوهش‌های انجام‌شده روی جانوران جونده ترکیب کرد. در مورد دوم ارتباط بین مصرف آسپارتام و بروز تومورهای خوش‌خیم و بدخیم آشکار شده بود. هرچند کارشناسان IARC نیز پذیرفتند که در طراحی آزمایش‌های حیوانی ضعف‌هایی وجود داشته است. همچنین دیگر شواهد مربوط به سرطان زا بودن شیرین‌کننده نوشابه های رژیمی نیز با محدودیت‌هایی مواجه هستند.
به‌طور کلی می‌توان گفت که مدارک ارائه‌شده توسط IARC برای اثبات سرطان زا بودن شیرین‌کننده نوشابه های رژیمی چندان قوی نیستند. این اولین‌بار است که IARC به بررسی آسپارتام می‌پردازد. هرچند که پیشتر کمیته مشترک سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی در رابطه با افزودنی‌های غذایی (JECFA) بارها این شیرین‌کننده مصنوعی را بررسی کرده بود. آنها همچنین میزان مصرف روزانه مشخصی را به‌عنوان حد ایمن اعلام کرده بودند.
انتشار گزارش IARC در رابطه با سرطان زا بودن نوشابه های رژیمی و موضع مخالف سازمان غذا و دارو آمریکا باعث شد که JECFA نیز مجدد به این موضوع ورود کند. آنها در نهایت اعلام کردند که میزان مصرف پیشتر مشخص‌شده ایمن است. JECFA همچنین تاکید کرد که شواهد مربوط به پژوهش‌های انسانی و حیوانی را بررسی کرده است؛ اما آنها را برای اثبات وجود ارتباط بین مصرف آسپارتام و ابتلا به سرطان کافی نمی‌داند.
البته JECFA حتی پا را یک قدم فراتر گذاشت و گفت که در تمامی آزمایش‌های انجام‌شده هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که آسپارم پس از هضم برای انسان مشکلی ایجاد کند. بنابراین ادعاهای مطرح‌شده مبنی بر وارد شدن آسیب به DNA و بروز دیگر بیماری‌های خطرناک نادرست هستند. این موضوع به این خاطر است که در طول فرآیند هضم، آسپارتام به دگرگشته‌هایی (متابولیت‌هایی) تبدیل می‌شود که بدن به‌راحتی از دیگر مواد خوراکی نیز جذب می‌کند. در واقع چیزی با ماهیت آسپارتام در سیستم بدن باقی نمی‌ماند.
JECFA در ادامه گزارش خود عنوان کرد که حتی آن میزان از مصرف روزانه که توسط افراد جامعه برای کودکان و بزرگسالان زیاد قلمداد می‌شود، از نظر پزشکی خطرناک نیست. البته JECFA و FDA در موضع خود تنها نیستند و پیشتر سازمان‌های دیگری نیز احتمال سرطان زا بودن شیرین‌کننده مصنوعی نوشابه های رژیمی را بررسی کرده بودند.
به باور سازمان بهداشت کانادا و سازمان ایمنی غذایی اروپا مصرف روزانه میزان مشخصی از آسپارتام کاملا ایمن است و هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند. البته توجه داشته باشید که همه موارد گفته شده به ماده آسپارتام مربوط می‌شوند و طبیعتا مصرف روزانه نوشابه می‌تواند مشکل‌ساز شود.