آیا مصرف آنتی بیوتیک بعد از رابطه جنسی می تواند از بیماری های مقاربتی جلوگیری کند؟

نتایج آزمایش‌های محققان از تاثیر امیدوارکننده یک آنتی‌ بیوتیک معروف و در دسترس در جلوگیری و پیش‌گیری از بیماری های مقاربتی حکایت دارد.

ایالات متحده در حال حاضر با افزایش موارد ابتلا به بیماری های مقاربتی (STIs) دست‌ و پنجه نرم می‌کند. در پاسخ به این روند نگران‌کننده، متخصصان در حال بررسی پتانسیل تجویز یک آنتی بیوتیک خاص برای افرادی هستند که در معرض رابطه جنسی پرخطر قرار گرفته‌اند، تا از این طریق از پیشگیری فعال این عفونت‌ها جلوگیری کنند.

این درمان دارویی که با نام doxy-PEP شناخته می‌شود، از یک آنتی‌ بیوتیک به‌نام داکسی سایکلین استفاده می‌کند و نویدبخش کاهش خطر سه بیماری مقاربتی اصلی (سیفیلس، سوزاک و کلامیدیا) در میان افرادی هستند که احتمال ابتلای مکرر در آنها بالا است. شواهد فعلی نشان می‌دهند که doxy-PEP می‌تواند در این نقش پیشگیرانه موثر باشد.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ایالات متحده (CDC)، به‌طور فعال این داده‌ها را ارزیابی کرده و پیش‌بینی می‌شود که دستورالعمل‌های به‌روز شده را طی ماه‌های آینده منتشر کند. در صورتی که این روند موفقیت‌آمیز باشد، سازمان غذا و دارویی ایالات متحده (FDA) ممکن است دامنه نسخه‌های تایید شده برای آنتی بیوتیک داکسی سایکلین را گسترش دهد تا داروی PEP (پروفیلاکسی پس از مواجه) را برای گروه‌های خاص در بر بگیرد.

آنتی بیوتیک بخورید تا بیماری های مقاربتی نگیرید

در ادامه این مقاله به جزئیات پیرامون doxy-PEP، از جمله مکانیسم آن، ذی‌نفعان بالقوه و نگرانی‌های مربوط به مقاومت آنتی‌ بیوتیک در ارتباط با بیماری مقاربتی می‌پردازیم.

آشنایی با doxy-PEP و نحوه عملکرد آن

نام doxy-PEP از جزء فعال اولیه، آنتی بیوتیک داکسی سایکلین، و رویکرد درمانی، یعنی پیشگیری پس از مواجهه (PEP) نشئت گرفته است.

داکسی سایکلین متعلق به دسته آنتی بیوتیک‌هایی است که به نام تتراسایکلین‌ها شناخته می‌شوند. این آنتی بیوتیک‌ها با مهار سنتز پروتئین‌های ضروری، مانع از رشد باکتری‌ها می شوند. داکسی سایکلین به طور گسترده در درمان عفونت‌های باکتریایی مختلف مانند آکنه، عفونت‌های دستگاه ادراری، عفونت‌های چشمی و بیماری های مقاربتی استفاده می شود.

داکسی سایکلین معمولاً به صورت قرص، یک یا دو بار در روز تجویز می‌شود و معمولا در عرض دو روز وضعیت بیمار را بهبود می‌بخشد. از سوی دیگر، PEP بیشتر با خطر عفونت ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) مرتبط است. PEP مستلزم تجویز سریع دارو پس از قرار گرفتن احتمالی در معرض یک پاتوژن، با هدف جلوگیری از شروع عفونت است.

در ارتباط با Doxy-PEP، درمان مستلزم مصرف داکسی سایکلین در یک بازه زمانی سه روزه پس از فعالیت جنسی محافظت نشده است. با مداخله زودهنگام، می توان از ایجاد عفونت‌ و بیماری های مقاربتی خاص جلوگیری کرد و از تکثیر باکتری‌ها قبل از ظهور علائم جلوگیری کرد.

اثربخشی doxy-PEP در درمان بیماری های مقاربتی

تحقیقات گسترده در مورد doxy-PEP عمدتاً با تمرکز بر مهار انتقال سوزاک، کلامیدیا و سیفلیس متمرکز شده است. به عنوان مثال، مطالعه‌ای که در سال 2018 در فرانسه انجام شد نشان داد که یک دوز 200 میلی‌گرمی از doxy-PEP که طی 24 ساعت پس از برقراری رابطه جنسی محافظت‌نشده مصرف می‌شود، منجر به کاهش تقریباً 70 درصدی خطر ابتلا به کلامیدیا و سیفلیس شد.

علاوه بر این، مطالعه‌ای که در مجله پزشکی نیوانگلند (NEJM) در آوریل منتشر شد، نشان داد که دوز 200 میلی‌گرمی داکسی‌سایکلین در عرض 72 ساعت پس از رابطه جنسی محافظت‌نشده، خطر ابتلا به عفونت‌های جدید مقاربتی را تا دو سوم در مقایسه با مراقبت‌های استاندارد کاهش می‌دهد.

با این حال، توجه به این نکته مهم است که doxy-PEP در مقیاس جهانی قابل اجرا نیست. دکتر آنی لوتکمایر، نویسنده اصلی مقاله NEJM و استاد متخصص در پزشکی و بیماری‌های عفونی در دانشگاه سانفرانسیسکو، تأکید کرد که یافته‌های مطالعاتی به طور خاص مربوط به افرادی است که در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی هستند.

علاوه بر این، نتایج اولیه از یک مطالعه دیگر نیز کاهش میزان STI با doxy-PEP را نشان نداد، اگرچه آزمایش‌های در حال انجام این جنبه را روشن می‌کند. قابل ذکر است که Doxy-PEP در برابر عفونت های ویروسی مانند HIV، تبخال یا آبله کارایی ندارد.

عوارض جانبی بالقوه doxy-PEP

CDC عوارض جانبی بالقوه مرتبط با استفاده از داکسی سایکلین، از جمله افزایش حساسیت به نور خورشید (سمیت نوری)، علائم گوارشی، و موارد نادر ایجاد زخم مری را تشریح می‌کند. سایر عوارض بالقوه شامل کاهش اشتها، حالت تهوع و اسهال است.

وضعیت تایید و گیرندگان هدف

در حال حاضر، Doxy-PEP توسط FDA در دسته «استفاده بدون مجوز» (off lable) طبقه بندی شده است، به این معنی که برچسب تایید آن در حال حاضر شامل درمان پیشگیرانه برای بیماری‌های مقاربتی باکتریایی نمی شود.

با این حال، CDC به طور فعال در حال بررسی شواهد، از جمله نتایج مثبت از آخرین کارآزمایی NEJM بوده و آماده است تا در ماه‌های آینده، راهنمایی‌های بالینی را برای ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی صادر کند. معمولا FDA در چنین مواردی موضع خود را با توصیه های CDC هماهنگ می‌کند.

در این راستا، دکتر لئاندرو منا، مدیر بخش پیشگیری از STD CDC، بر قوی بودن شواهد درمانی تاکید کرده و نسبت به دستورالعمل‌های آینده ابراز اطمینان می کند. انتظار می‌رود این راهنما در درجه اول به گروه‌هایی با حساسیت شدید نسبت به بیماری‌های مقاربتی عودکننده اختصاص یابد.

در این مدت، CDC استفاده از doxy-PEP توسط افراد خاص را تایید کرده و دستورالعمل های حفاظتی موقت را صادر کرده است.

تاثیر بالقوه بر مقاومت آنتی بیوتیکی

یکی از اشکالات بالقوه doxy-PEP، مقاومت آنتی بیوتیکی است؛ یک نگرانی حیاتی برای سلامت عمومی که در آن باکتری‌ها کمتر به آنتی بیوتیک ها پاسخ می‌دهند یا کاملاً در برابر آن مقاوم می‌شوند.

متخصصان بیماری‌های عفونی نگرانی خاصی در مورد باکتری استافیلوکوکوس اورئوس ابراز می‌کنند که به طور معمول در بینی و پوست، به شکل بی‌خطر زندگی می‌کنند اما در صورت نفوذ به جریان خون می‌توانند باعث ایجاد عفونت‌های شدید شوند.

کارآزمایی NEJM افزایش 8 درصدی در شیوع استافیلوکوکوس اورئوس مقاوم به داکسی سایکلین را در بین دریافت کنندگان داکسی-PEP نشان داد. به طور مشابه، نایسریا گونوره، باکتری عامل سوزاک، می‌تواند به سرعت در برابر دسته آنتی بیوتیک‌های تتراسایکلین‌ مقاومت ایجاد کند. 25 درصد از موارد ابتلا به سوزاک در ایالات متحده به سویه های مقاوم به تتراسایکلین نسبت داده می‌شوند.

با این حال، دکتر لوتکیمایر تاکید دارد افرادی که دچار عفونت‌های مقاربتی مکرر می‌شوند باید برای رفع عفونت‌های خود به آنتی‌بیوتیک‌ها متکی باشند.

دکتر جفری کلاوسنر، استاد متخصص در جمعیت بالینی و علوم بهداشت عمومی در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، داکسی سایکلین را «پیشرفتی در سلامت جنسی» توصیف کرد. او آن را به عنوان یک گزینه جدید برای بزرگسالانی که رابطه جنسی دارند، دانسته تا از خود در برابر بیماری های مقاربتی مانند سیفلیس، کلامیدیا و سوزاک محافظت کنند.

در پایان، هدف این مقاله مرور کلی doxy-PEP، روشن کردن مکانیزم، اثربخشی بالقوه و نگرانی‌های مرتبط با مقاومت آنتی‌بیوتیکی است. لازم به ذکر است که این مقاله برای مقاصد اطلاعاتی در نظر گرفته شده و نباید به عنوان توصیه پزشکی تلقی شود. بنابراین نمی‌توان به‌طور قطع گفت که استفاده از آنتی‌ بیوتیک باعث جلوگیری از بیماری های مقاربتی می‌شود.