علت گرمای شدید امسال کشف شد

گرمای شدید امسال باعث شد تا رکورد گرمترین روز زمین دوباره شکسته شود؛ اما چرا دمای تابستان امسال به میزان بی‌سابقه‌ای افزایش پیدا کرده است؟

ساکنان سیاره زمین در سال جاری یکی از گرم ترین تابستان‌های تاریخ را تجربه کردند؛ به‌گونه‌ای که در تابستان امسال رکورد گرمترین روز زمین دوباره شکسته شد. در حالی که بسیاری دلیل این افزایش گرما را به گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی مربوط می‌دانند، اما به‌تازگی برخی از کارشناسان اعلام کردند احتمال دارد فوران آتشفشان هونگا تونگا در ژانویه 2022 باعث شده تا در سال جاری شاهد گرمای شدیدی باشیم.

کشف علت گرمای شدید امسال

برخی از کارشناسان اخیرا اعلام کردند فوران آتشفشان هونگا تونگا باعث شده تا در سال جاری گرمای شدیدی را تجربه کنیم. این فوران که در ژانویه 2022 رخ داد به‌عنوان یکی از بزرگترین فوران‌های آتشفشانی در طول تاریخ محسوب می‌شود؛ انفجاری که زیر آب رخ داد و قدرت آن برابر با 100 بمب اتمی هیروشیما تخمین زده شده است. همچنین میلیون‌ها تن بخار آب نیز طی این انفجار وارد اتمسفر زمین شد.

در حالی که این کارشناسان علت گرمای شدید امسال را فوران آتشفشان هونگا تونگا می‌دانند، اما بسیاری از کارشناسان نیز چنین ادعایی را رد می‌کنند. در همین راستا گلوریا مانی (محقق ارشد در موسسه تحقیقات معدن و فناوری نیومکزیکو) و لوئیس میلان (دانشمند پژوهشی در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا) در پاسخ به این پرسش که آیا فوران آتشفشانی باعث شده تا تابستان امسال بسیار گرم باشد، گفتند پاسخ به این پرسش منفی است.

این دو محقق در ادامه گفته‌های خود تاکید کردند هرچند پدیده آب و هوایی ال نینو باعث افزایش دمای کره زمین شده و فوران آتشفشانی هونگا تونگا نیز برای مدت کوتاهی روی دمای مناطق زمین اثر گذاشته است، اما تغییرات آب و هوایی دلیل اصلی گرمای تابستان امسال بود.

چرا برخی محققان فوران آتشفشان را دلیل افزایش دما می‌دانند؟

معمولا فوران‌های بزرگ آتشفشانی باعث کاهش دما می‌شوند؛ زیرا مقدار زیادی دی اکسید گوگرد را از دل زمین به بیرون پرتاب می‌کنند و ذرات معلق این مواد باعث تشکیل سولفاتی خواهند شد که نور خورشید را به فضا منعکس کرده و باعث خنک شدن زمین به‌شکل موقت می‌شود؛ اما فوران هونگا تونگا به‌دلیل این‌که زیر آب انجام شد، تاثیر دیگری روی زمین گذاشت.

گلوریا مانی و لوئیس میلان با عجیب و خاص دانستن فوران آتشفشان هونگا تونگا، عنوان کردند این فوران باعث شد تا بیشترین افزایش در میزان آئروسل در استراتوسفر را طی دهه‌های اخیر شاهد باشیم. همچنین طی این فوران مقدار زیادی بخار آب نیز وارد استراتوسفر جو زمین شد.

این دو محقق تاکید کردند بخار آب یک گاز گلخانه‌ای طبیعی محسوب می‌شود که باعث جذب تابش خورشید شده و گرما را در جو زمین حبس می‌کند. همچنین آئروسل و بخار آب روی سیستم آب و هوا تاثیر می‌گذارند. در همین راستا بررسی‌های محققان نشان می‌دهد به‌دلیل این‌که میزان بخار آب ناشی از این فوران به‌میزان گسترده‌ای وارد جو شده بود، چنین پدیده‌ای پیامدهایی چون گرم شدن موقتی را به‌همراه داشت.

نتایج مطالعات محققان که در مجله Nature Climate Change منتشر شده نشان می‌دهد فوران این آتشفشان باعث شده تا میزان بخار آب در استراتوسفر زمین بین 10 تا 15 درصد افزایش پیدا کند که این بزرگترین میزان افزایشی است که تاکنون توسط دانشمندان به ثبت رسیده است. دانشمندان با استفاده از یک مدل دریافتند بخار آب باعث می‌شود تا دمای کره زمین تا 0.035 درجه سانتی‌گراد افزایش پیدا کند.

با توجه به چنین نتایجی، برخی از محققان بر این باور بودند که فوران آتشفشان هونگا تونگا باعث گرمایش زمین شده و حتی برخی آن را یک اثر بسیار تاثیرگذار در افزایش گرمای تابستان امسال می‌دانند؛ اما محققان با بررسی‌های بیشتر دریافتند این افزایش گرما ناچیز و کوتاه‌مدت بوده و نمی‌تواند دلیل اصلی گرمایش عجیب تابستان جاری باشد.

استوارت جنکینز، دانشمند آب‌وهوا و پژوهشگر فوق دکترا در دانشگاه آکسفورد بریتانیا تاکید کرد بررسی‌ها حاکی از آن است که تاثیر فوران این آتشفشان روی گرمای عجیب تابستان سال جاری بسیار کم بود.

پیامدهای خطرناک تغییرات آب و هوایی

در واقع قبل از فوران این آتشفشان نیز شاهد گرم شدن کره زمین بودیم و دلیل اصلی گرمای تابستان سال جاری و ثبت رکوردهای جدید به گرمایش جهانی مربوط می‌شود. همچنین ناسا اعلام کرد گرم ترین ماه‌های جولای تاریخ طی 5 سال اخیر به ثبت رسیده که اشاره مستقیم به گرمایش جهانی دارد.

گلوریا مانی و لوئیس میلان در بخش دیگری از گفته‌های خود عنوان کردند برای این‌که دریابیم تاثیر فوران این آتشفشان نسبت به سوزاندن سوخت‌های فسیلی و پدیده ال نینیو بر دمای کره زمین چقدر است، به مدل‌های دقیق بیشتری نیاز داریم.

این دو محقق تاکید کردند اما بررسی‌های فعلی نیز نشان می‌دهند فوران هونگا تونگا تاثیر بسیار کمتری از سوزاندن سوخت‌های فسیلی داشته است. شکستن رکورد دمای جهانی در جولای امسال فقط پیش‌نمایشی از رویدادهای آینده است که اگر اقدامات اقلیمی مناسبی رخ ندهد، در آینده شاهد وقوع حتمی آنها خواهیم بود.

سازمان جهانی هواشناسی سازمان ملل متحد در اواسط اردیبهشت‌ماه طی پیامی اعلام کرد میانگین سالانه دمای سطح زمین طی 5 سال آینده به احتمال 66 درصد از آستانه گرم شدن خطرناک 1.5 درجه سانتی‌گراد فراتر خواهد رفت.

ناسا نیز هشدار داد اگر زمین 1.5 درجه سانتی‌گراد گرم‌تر شود، امواج گرمای شدید افزایش پیدا خواهد کرد و باعث خشکسالی و کاهش دسترسی به آب خواهد شد. همچنین افزایش 1.5 درجه‌ای دمای زمین، عواقبی چون نابودی صفحه‌های یخی گرینلند و غرب قطب جنوب را نیز به‌همراه خواهد داشت.