قدیمی ترین کهکشان های جهان که توسط جیمز وب رؤیت شدهاند، درک اخترشناسان از جزئیات شکلگیری کهکشانها را تغییر داده و رکورد یافتههای قبلی این تلسکوپ را میشکنند.
یکی از اصلیترین اهداف علمی تلسکوپ فضایی جیمز وب، رصد دورانی است که ما فکر میکنیم اولین کهکشانها در آن ایجاد شدهاند، با این هدف که جزئیات شکلگیری آنها را درک کنیم. با هر نگاه عمیق به گذشته، به نظر میرسد این تلسکوپ رکورد خود را برای دورترین کهکشانی که تاکنون دیده است، میشکند.
بیشتر بخوانید:
تلسکوپ جیمز وب تصویری از یک کهکشان عجیب به شکل علامت سوال ثبت کرد
در مطالعه جدیدی که در Nature Astronomy منتشر شده است، تیمی از محققان دانمارکی معتقدند که برخی از اولیهترین کهکشانها را با JWST رصد کردهاند. این کهکشانها آنقدر قدیمی هستند که احتمالاً هنوز در مرحله شکلگیری قرار دارند.
یکی از استانداردهای شناخته شده این است که نسبت بین کهکشانها و عناصر سنگین آنها در کیهان محلی در طول 12 میلیارد سال گذشته تاریخ ثابت بوده است. اما با JWST، ستارهشناسان اکنون میبینند که کهکشانهایی متفاوت به نظر میرسند. آنها نسبت ستارگان به عناصر سنگینتر را ندارند، زیرا هنوز چرخههای تشکیل ستاره و مرگ ستارهها را طی نکرده و ابرهای گازی را با فلزات غنیتر کردهاند، یعنی عناصری سنگینتر از هیدروژن و هلیوم.
نمودار فوق کهکشانهای مشاهده شده را در یک نمودار جرم عنصر-ستاره نشان میدهد؛ هر چه کهکشان دورتر از سمت راست باشد، جرم آن بیشتر است و هر چه بالاتر باشد، عناصر سنگین بیشتری در آن وجود دارد. نمادهای خاکستری نشان دهنده کهکشانها در جهان امروزی هستند، در حالی که نمادهای قرمز مشاهدات جدید قدیمی ترین کهکشان های جهان را نشان میدهند. این کهکشانها به وضوح دارای عناصر سنگین بسیار کمتری نسبت به کهکشانهای بعدی هستند.
برای این مطالعه، اخترشناسان 16 کهکشان را بررسی کردند که تعدادی از آنها قدیمیترین کهکشانهایی هستند که تاکنون مشاهده شدهاند. مشاهدات آنها نشان داد که فراوانی شیمیایی در این کهکشانها یک چهارم مقداری است که در کهکشانهای دیگر وجود دارد.
اخترشناسان در مقاله خود نوشتند که این یافتهها نشان میدهد کهکشانها در این زمان با محیط بین کهکشانی ارتباط نزدیکی داشته و در معرض ریزش مداوم گاز هستند که به طور موثر فراوانی فلز آنها را رقیق میکند. وقتی گرانش اولین تودههای گاز را گرد هم آورد، اولین ستارهها و کهکشانها شکل گرفتند.
کسپر الم هاینتز (Kasper Elm Heintz)، رهبر این مطالعه و استادیار مرکز سحر کیهانی در موسسه نیلز بور و فضای DTU در کپنهاگ، دانمارک، در یک بیانیه مطبوعاتی میگوید: «وقتی نور 16 مورد از این اولین کهکشانها را تجزیه و تحلیل کردیم، به این نتیجه رسیدیم که عناصر سنگین موجود در آنها به میزان قابل توجهی کمتر از نسبت تودههای ستارهای آنهاست.»
به گفته اخترشناسان، این نتایج کاملاً در تضاد با مدل فعلی است که در آن کهکشانها در طول بیشتر تاریخ کیهان درحالت تعادل تکامل مییابند، جایی که رابطهای بین تعداد ستارهها و تعداد عناصر سنگین تشکیل شده است.
البته این نتیجهای غافلگیرکننده نیست و محققان میگویند هر لحظه این امکان وجود دارد که اطلاعات کنونی ما در مورد مدلهای کهکشانی دستخوش تغییر شوند. علاوهبراین مدلهای نظری شکلگیری کهکشانها همین موضوع را قبلاً پیشبینی کرده بودند و پیشبینی آنها اکنون با مشاهدهی جديد تلسکوپ فضایی جیمز وب آشکار شده است.
هاینتز میگوید: «نتیجه به ما اولین بینش را از مراحل اولیه شکلگیری کهکشانها میدهد که به نظر میرسد بیشتر از آنچه فکر میکردیم با گاز موجود در بین کهکشانها مرتبط باشد. رویت قدیمی ترین کهکشان های جهان با جزئیات، یکی از اولین مشاهدات جیمز وب در مورد این موضوع است، بنابراین ما هنوز منتظریم تا ببینیم مشاهدات بزرگتر و جامعتری که در حال حاضر انجام میشود چه چیزی به ما خواهند گفت.»
بیشتر بخوانید:
تولد یک ستاره جدید از نگاه تلسکوپ جیمز وب
محققان گفتند شکی وجود ندارد که JWST دادههای بیشتری ارائه خواهد کرد و به زودی آنها باید درک بسیار واضحتری از چگونگی شکلگیری کهکشانها و اولین ساختارها در طول میلیارد سال اول پس از انفجار بزرگ داشته باشند.