گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
شوروی در میانه جنگ‌های جهانی استفاده زیادی از اطلاعات نظامی غرب کرد. در ادامه نگاهی به سلاح های روسی که از نمونه های غربی کپی شده می‌اندازیم.
اتحاد جماهیر شوروی سال‌های دشوار و سختی را تجربه کرد و پس از فروپاشی و تجزیه، تبدیل به کشوری به نام روسیه شد که امروزه نقل هر مجلسی است و به‌عنوان یکی از ابرقدرت‌های جهان یاد می‌شود. طی دهه‌های اخیر و وقوع جنگ سرد بین بلوک شرق و غرب، شوروی توانست تکنولوژی ساخت برخی از سلاح های غربی را از آن خود کند.
فهرست سلاح های روسی که از نمونه های غربی کپی شده
عمده اطلاعات سلاح های غربی به‌واسطه جاسوسی صنعتی یا غنیمت در جنگ‌ها نصیب شوروی می‌شد و سپس در اختیار سایر متحدان قرار می‌گرفت. در مطلب پیش رو قصد داریم نگاهی گذرا به سلاح های روسی که از نمونه های غربی کپی شده است بیندازیم. با ما همراه باشید.
1. بمب افکن ب 29 (آمریکا)
یکی از مهمترین تسلیحات غرب (آمریکا) که به دست روس‌ها افتاد، بمب افکن ب 29 بود. ارتش آمریکا در اوایل سال 1944 میلادی تصمیم گرفت ژاپن را بمباران کند و تعدادی از این بمب افکن‌ها به‌طرز عجیبی یا در خاک شوروی فرود آمدند یا راهشان را به مقصد این کشور پهناور گم کردند.
مقامات شوروی به چندین مورد از بمب افکن‌های آمریکا بعد از سوختگیری اجازه خروج و بازگشت به کشورشان را داد؛ ولی در اواسط همان سال سه فروند بمب افکن ب 29 را به نفع خود تصاحب کرد و به مسکو فرستاد. کارشناسان و متخصصان روس، تسلیحات به غنیمت گرفته شده را به‌دقت مورد بررسی قرار دادند تا این‌که تصمیم گرفته شد مهندسی معکوس شوند.
در آن زمان بمب افکن فوق یکی از پیشرفته ترین بمب افکن‌های جهان به‌شمار می‌رفت و تکنولوژی ساخت آن با بمب افکنی نظیر ب 2 اسپیرت یکسان بود. این سلاح غول پیکر مجهز به چهار پیشرانه پیستون توربوشارژ با خروجی قدرت 2200 اسب بخاری شده بود و نمونه این موتورها در خاک شوروی پیدا نمی‌شد. همچنین بمب افکن مذکور از سامانه بمباران الکترونیکی و رادار ارتفاع‌یاب استفاده می‌کرد و با 9 تن بمب، بردی حدود 5220 کیلومتر داشت.
مشخصات ب 29 آمریکایی در حالی است که ارتش شوروی مجهز به بمب افکنی با چهار پیشرانه و موتورهای پیستونی بود که می‌توانست حداکثر 1340 اسب بخار قدرت تولید کند و با 5 تن بمب، بردی نزدیک به 3700 کیلومتری داشته باشد. با مقایسه مشخصات اولیه این دو بمب افکن، معلوم می‌شود که کدام‌یک برنده رقابت است!
شوروی در آن زمان برنامه‌های بلندپروازانه‌ای برای تبدیل شدن به یک ابرقدرت در آینده داشت و در حال ساخت بمب اتم نیز بود؛ به همین خاطر فقدان بمب افکنی نظیر ب 29 به‌خوبی در ارتش این کشور احساس می‌شد. در همین راستا سلاح مذکور به دفتر طراحی توپلوف ارسال شد تا تولید شود؛ ولی بر خلاف انتظار ساخت آن زمان‌بر و طولانی شد.
یکی از مهمترین مشکلات و کمبودهای شوروی در آن زمان، کپی کردن کامل پیشرانه این بمب افکن بود؛ زیرا آنها چنین موتوری نداشتند و سپس متوجه شدند ورق‌هایی برای ساخت ب 29 به‌کار رفته که از جنس آلومینیوم و بسیار نازک هستند. شوروی تکنولوژی ساخت چنین ورق‌های نازکی را نداشت و استفاده از ورق‌های ضخیم هم موجب سنگین‌تر شدن وزن و به هم ریختن تعادل بمب افکن می‌شد.
سه سال بعد از این‌که بمب افکن ب 29 به توپلوف سپرده شد، شوروی موفق به ساخت آن شد و نام این بمب افکن بومی را توپلوف 4 گذاشت. دو سال پس از ساخت این سلاح نظامی، روس‌ها همزمان با توقف خط تولید آن در آمریکا، توپلوف 4 را وارد ارتش کردند و به خدمت گرفتند. متاسفانه ساخت این بمب افکن همراه با مشکلات بسیاری بود و طی آزمایش‌های آن دو حادثه ناگوار پیش آمد که یکی از آنها منجر به کشته شدن مهندسان آن شد.
شوروی حدود 847 فروند توپلوف 4 تولید کرد و تا سال 1960 نیز از آنها استفاده می‌کرد؛ ولی با وجود تلاش‌های این کشور، نسخه ساخت روسیه هم سنگین‌تر بود و هم برد کمتری داشت. گفتنی است نخستین بمب اتمی که روسیه پرتاب کرد، توسط بمب افکن توپلوف 4 بود.
2. موتور رولز رویس نین (انگلستان)
شاید فکر کنید که تمامی تسلیحاتی که روسیه از غرب و اروپا به دست می‌آورد از طریق غنیمت در جنگ‌ها یا جاسوسی صنعتی بود؛ ولی بد نیست بدانید گاهی کشورهای غربی و اروپایی تجهیزات خود را به سایر کشورهای متقاضی می‌فروختند. در خصوص موتور رولز رویس نین، قضیه همین‌طور بوده و انگلیسی‌ها اقدام به فروش نقشه راه این موتور کردند.
رولز رویس نین جزو اولین موتورهای جت جهان و انگلستان بود و به همین جهت اهمیت بسیاری برای سایر کشورها و به‌خصوص روسیه داشت. شوروی وقتی از جنگ جهانی دوم فارغ شده بود، اقدام به طراحی جنگنده‌های جت کرد؛ ولی یکی از مهمترین مشکلات آنها برای پیشبرد اهدافشان، موتوری پرقدرت بود که بتواند نیروی لازمه را تأمین کند. البته روس‌ها موتورهای مختلفی داشتند، ولی قدرت آنها کافی نبود.
در آن زمان شوروی تلاش کرد از روی موتورهای جت آلمانی، پیشرانه بسازد؛ ولی وقتی متوجه شد که کمپانی میگ در حال ساخت موتوری پرقدرت برای میگ 15 است، به سراغ موتور نین انگلستان رفت و آنها برای نزدیک‌تر شدن به شوروی و برقراری روابط دوستانه با این کشور دستور صادرات 45 موتور نین را ابلاغ کردند.
روسیه پس از دریافت موتور رولز رویس نین به سرعت دست به کار شد و از روی این موتور، توربوجت کیلموف VK-1 را تولید کرد. این پیشرانه رانش 5950 پوندی داشت و روی میگ 15 و میگ 17 و ایلیوشین 28 تعبیه شد. شوروی بدون الگو قرار دادن نین نمی‌توانست نسل اول جت‌های خود را توسعه دهد؛ بنابراین باید نقش کلیدی برای این موتور قائل شد.
3. لیوسنوف 2
هواپیمای لیوسنوف 2 روسیه با الهام از هواپیمای تجاری DC3 آمریکایی‌ها ساخته شد. دی سی 3 که ساخته شرکت داگلاس بود، پیش از شعله‌ور شدن جنگ جهانی دوم به پرواز درآمد؛ ولی با آغاز جنگ، نسخه مشهوری از آن با نام C47 داکوتا تولید شد. شوروی مثل همیشه و پیش از آن‌که دومین جنگ جهانی راه بیفتد، اقدام به خرید 18 فروند دی سی 3 کرد تا ارتش خود را مجهز کند.
البته قرار بود این نمونه‌ها در خطوط هواپیمایی این کشور پهناور مورد استفاده و بهره‌برداری قرار بگیرند؛ ولی شرکتی به‌نام لیوسنوف تصمیم گرفت آن را کپی و با نام لیوسنوف وارد ارتش روسیه کند. سه نسخه از لیوسنوف 2 در شوروی به پرواز درآمد که کاربری آنها مسافربری، ترابری و بمب افکن بود. شوروی تقریباً 6000 فروند از لیوسنوف 2 در اختیار داشت.
4. بالگرد چیکاساو H-19 یا میل 4
اگر بخواهیم از اولین نمونه بالگردهای بزرگ ترابری ایالات متحده آمریکا یکی را نام ببریم، چیکاساو اچ 19 بهترین آنها خواهد بود. این بالگرد را سیکروسکی ساخته و آن را مجهز به یک پیشرانه پیستونی 6 سیلندر کرده که می‌تواند در بهترین حالت عملکرد خود 600 اسب بخار قدرت تولید کند و تا ده سرباز را حمل نماید.
جایگاه خلبانان در قسمت فوقانی کابین است و وقتی میل 4 برای نخستین بار در کشور کره و در ارتش آنها به خدمت گرفته شد، به‌طور کامل به دست کره‌ای‌ها افتاد. یکی از این بالگردها در آتش جنگ و به‌صورت زمینی منهدم شد و سپس در مرز به دست نیروهای چینی افتاد و چینی‌ها چیکاساو اچ 19 را به شوروی دادند.
شوروی در آن زمان سخت تلاش کرد تا بتواند نسخه بومی این بالگرد غول پیکر را تولید کند و پس از 17 ماه سعی و کوشش موفق شد نسخه‌ای از آن را بسازد و نام آن را میل 4 بگذارد. مدل‌های مختلفی از میل 4 رونمایی شد، ولی تنها چند نسخه از آن قدرتمند بودند. یک نمونه از این بالگرد دارای پیشرانه‌ای بود که می‌توانست حدود 1200 اسب بخار قدرت تولید کند. موتور این مدل از روی پیشرانه آمریکایی رایت آر 1820 ساخته شده، ولی قوی‌تر از آن است.
چین به جهت آن‌که لاشه بالگرد چیکاساو H19 را تحویل شوروی داده بود، چندین نسخه از میل 4 را دریافت کرد و سپس با اخذ امتیاز تولید آن در چین موفق به ساخت آن شد. چشم‌بادامی‌ها بعد از آن نسخه کپی خود را از این بالگرد با نام هاربین زد 5 ساختند.
5. موشک AIM-9 سایدواندر
در بحبوحه جنگ‌های خانمان‌سوز جهانی و مدت‌ها قبل از آن، کشورهای مختلف و خصوصاً شوروی و آمریکا سعی داشتند تجهیزات نظامی خود را به‌روز نگاه دارند و به همین علت بود که روس‌های آن زمان به فکر تولید موشک هوا به هوا بودند. تقریبا اوایل دهه 1950 میلادی بود که شوروی موشک موج‌سوار راداری الکالی ساخت.
الکالی موشکی موج سوار محسوب می‌شود که در پرتوی باریک تابیده شده‌ای حرکت می‌کند تا به هدفی که برایش تعیین شده برسد. برد کلی این موشک 6 کیلومتر ارزیابی شده و هدف از تولید آنها مجهز کردن شکاری‌های شوروی برای از بین بردن هواپیماهای شناسایی بلندپرواز آمریکا بوده است. این هواپیماها در ارتفاعی حدود 15 هزار متری به پرواز درمی‌آمدند و این در حالی بود که توانایی پرواز جت‌های شوروی تنها در ارتفاع 12 هزار متری بود.
وقتی تمرینات عملی با موشک الکالی آغاز شد، آنها به این نتیجه رسیدند که موفقیت عملی این موشک تنها 30 درصد و بلکه پایین‌تر است و حتی برای نشان رفتن یک بمب افکن بزرگ هم کارآمد نبود. روس‌ها دست به دعا شدند و نتیجه تمام راز و نیازهای آنها، جنگنده جدیدی بود که از آسمان بر زمین نازل شد.
نخستین کشوری که توانست AIM-9B ساید واندر را در ارتش خود به خدمت بگیرد، تایوان بود. آنها از این موشک هوا به هوای عملیاتی برای اولین بار در درگیری با نیروهای چین به کار گرفته شد و موفق گردید در سال 1958 میلادی از یک اف 86 تایوانی به طرف یک میگ 17 حرکت کند. متاسفانه این موشک در دم میگ 17 گیر کرد و چین هم با ضبط آن پروسه انتقالش به روسیه را استارت زد.
روس‌ها از وجود چنین جنگنده‌ای مشعوف و شادمان بودند تا جایی که یکی از مهندسان روس خاطرنشان کرد ساید واندر نظیر یک دانشگاه برای ارتش شوروی است! دیری نپایید که موشک کا 13 با الهام از AIM-9B تولید شد و توانست نخستین موشک هوا به هوایی باشد که عملکرد خوبی برای شوروی دارد. مقامات بلندپایه شوروی تصمیم گرفتند موشک مذکور را روی تمام سامانه‌های نسل دوم و سوم خود نصب کنند و تا اوایل دهه 1970 میلادی مهمترین و با اصالت‌ترین موشکی بود که روس‌ها داشتند و بعد از آن موشک آر 60 به میدان آمد.
6. F4 فانتوم
یکی از جنگ‌های فاجعه بار تاریخ جهان، جنگ ویتنام بود. در جریان این نبرد خونین، شوروی تمام تمرکز خود را روی هواگردهای ارتش آمریکا گذاشته بود تا بتواند از سرنگونی برخی از آنها سوءاستفاده کند. در واقع گاهی اوقات قطعات این هواگردها به‌صورت کاملا سالم به دست شوروی می‌رسید که خبر خوبی برای آنها به‌شمار می‌رفت.
یکی از مهمترین قطعاتی که در آن سال‌ها به دست روسیه افتاد، تجهیزاتی از جنگنده اف 4 فانتوم بود. البته شوروی نتوانست از این جنگنده که پیشرفته‌ترین در نوع خود بود به‌طور کامل بهره‌برداری کند و صرفاً از دو قسمت آن برای ساخت اولین جنگنده نسل سوم خود الهام گرفت. میگ 23 به‌لطف اف 4 فانتوم پا به عرصه وجود نهاد.
نخستین قطعه‌ای که به‌دست شوروی رسید، سیستم کنترل آتش AWG-10 بود. این قطعه شامل رادار و سیستم کنترل می‌شد و آغازی بر طراحی و ساخت رادار سافپیر 23 شد. سافپیر اولین رادار پالس داپلر چندمنظوره شوروی به‌شمار می‌رفت. رادار جنگنده آمریکایی پیشرفته‌تر بود و نه‌تنها برد بیشتری داشت، بلکه پایین‌نگر بود.
نخستین رادار هوابرد شوروی با استفاده از قطعات نیمه هادی ساخته شد و تا قبل از آن تمامی رادارها از نوع پالس داپلر بودند. به هر حال رادار مورد استفاده روس‌ها از یک جنگنده اف 4 جی که در باتلاقی واقع در ویتنام سقوط کرده بود به‌دست آمد.
دومین قطعه‌ای که شوروی در جنگنده جدید خود از آن بهره برد و به‌نوعی آن را کپی کرد، پیشرانه جی 79 است. موتور لیولکا 21 شوروی با الهام از این پیشرانه ساخته شد و سپس روی سوخو 24، سوخو 15 و سوخو 17 و 22 قرار گرفت تا به پرواز درآیند. مصرف این پیشرانه بهینه‌تر بود و بعد از این توربوجت به‌صرفه، روس‌ها به سراغ موتور توربوفن رفتند.
آمریکایی‌ها در جنگ با ویتنام یک تلفات دیگر هم دادند که موشک اسپارو نام داشت. این موشک به دست شوروی افتاد و آنها سعی کردند در وهله اول نسخه کاملا بومی از آن را با نام ویمپل کا 25 تولید کنند. البته این پروژه نیمه تمام ماند و هیچ‌گاه به سرانجام نرسید و تصمیم گرفته شد موشک دیگری با نام آر 23 روی میگ 23 نصب شود.
7. F111
عده‌ای گمان می‌کنند که سوخو 24 کپی از روی اف 111 است؛ حال آن‌که این تصور اشتباه بوده و باید گفت شوروی هیچ‌گاه به جنگنده مذکور دسترسی نداشته و صرفاً از روی آن الگوبرداری کرد. روس‌ها بعد از دیدن توانایی‌های این جنگنده تصمیم گرفتند الگوی دو خلبان را مورد بهره‌برداری قرار دهند و تا حدودی موفق هم شدند.
البته شوروی همچون اف 111 از بال متغیر استفاده کرد، ولی به‌کارگیری این روش ربطی به کپی‌کاری روس‌ها ندارد. آنها وقتی فهمیدند کارایی بال متغیر بهتر است تصمیم گرفتند از آن در میگ 23 و سوخو 24 استفاده کنند. تقریبا ده سال بعد از به پرواز درآمدن F111 بود که سوخو 24 عملیاتی شد؛ ولی نتوانست برد و عملکرد آن را داشته باشد و بسیار ضعیف‌تر عمل کرد.
8. یاک 44
یکی دیگر از طرح‌های الگوبرداری شده شوروی از غربی‌ها، پروژه یاک 44 بود. شوروی در ساخت ناو هواپیمابر خیلی کند و ضعیف عمل کرد. تقریبا در اوایل دهه 1980 میلادی بود که آنها به فکر ساخت یک ناو هواپیمابر افتادند، ولی متاسفانه این ایده همزمان با فروپاشی و تجزیه شوروی همراه شد و باز هم به تعویق افتاد.
طی سال‌های فروپاشی، شوروی تنها سه ناو هواپیمابر داشت که می‌توانستند یاک 38 را حمل کنند. دو ناو کوچک و دیگری سایز متوسط داشت، اما روس‌ها می‌خواستند چهار ناو هواپیمابر کلاس ادمیرال کوزنتسوف وارد ارتش خود کنند که موفق شدند تنها یکی از آنها را به خدمت بگیرند.
تصمیم شوروی این بود که 4 هواپیما برای هر یک از این چهار ناو طراحی کنند که شامل سوخو 33 و هواپیمای اواکس می‌شد. کمپانی یاک روسیه به کمک ارتش این کشور آمد و بر مبنای طرح ایی 2 سی هاوک آمریکا، یاک 44 را طرح‌ریزی کرد. البته آنها نتوانستند ماکت این هواپیما را تبدیل به یک جنگ افزار واقعی کنند و طرح آنها به شکست انجامید. نتیجه این شد که نه اواکسی به دست شوروی فروپاشیده رسید و نه ناو هواپیمابر!
در دهه 1960 میلادی بود که روس‌ها تصمیم گرفته بودند برای سرقت اطلاعات فناوری کشورهای مختلف جهان حدود 300 شرکت در 56 نقطه تأسیس کنند. هدف از ثبت این شرکت‌ها در کشورهای متعدد، جاسوسی اطلاعات مهم و طبقه‌بندی شده بود. یکی از مهمترین جاسوسی‌های روس‌ها مربوط به شرکت کنکورد می‌شود که اطلاعات مهمی از آن به دست شوروی افتاد.
عمده اطلاعات سرقتی مربوط به نقشه فنی پیشرانه هواپیمای کنکورد می‌شود که رولز رویس المپیوس نامیده شده است. روس‌ها با تقلید از این موتور موفق شدند آر دی 36 را برای توپلوف 144 طراحی کنند. همچنین روس‌ها تلاش کردند اطلاعات مرتبط با پیشرانه توربوفن تی اف 33 و جنگنده‌هایی نظیر اف 111 و اف 14 را به دست آورند که موفق هم شدند.
به‌طور کلی جاسوسی‌های دیگری نظیر سرقت اطلاعات هواپیماهای بوئینگ نیز در کارنامه درخشان روس‌ها وجود دارد و با کمک این اطلاعات آنها توانستند سلاح‌های خود را تقویت کنند. همان‌طور که ملاحظه کردید تا زمانی که شوروی سر کار بود، بازار کپی از جنگ افزارهای غربی بسیار داغ بوده و جنگ ویتنام هم بر آتش آن افزود! نظر شما درباره سلاح های روسی که از نمونه های غربی کپی شده چیست؟
