در ادامه به معرفی تعدادی از جذاب ترین کنسول های بازی میپردازیم که تنها در کشور ژاپن عرضه شده و گیمرهای سایر نقاط دنیا از تجربه آنها محروم شدند.
ژاپن را باید قطب صنعت بازی سازی دنیا دانست. این کشور بهنوعی آغازکننده صنعت بازیهای ویدیویی در دنیا بوده و خاستگاه تعدادی از ریشهدارترین و بزرگترین استودیوهای بازیسازی در دنیا به شمار میرود.
بسیاری از این استودیوهای بازی سازی ترجیح میدهند عناوین خود را ابتدا برای مخاطبین ژاپنی و سپس برای گیمرهای سایر دنیا منتشر کنند. این مساله در طول تاریخ صنعت بازیهای ویدیویی بارها اتفاق افتاده و منجر به تولید نسخههای کالکتور متعدد و یا آیتمهای اضافی در برخی نقاط دنیا شده که در سایر بازارها قابل دسترسی نبودهاند.
با وجود این که مساله انحصار جغرافیایی بیشتر برای بازیهای ویدیویی صدق میکند، در بسیاری مواقع کنسول های ویدیویی نیز با موارد مشابه روبرو میشوند. البته اکثر کنسولهای بازی ساخته شده در ژاپن، سرانجام به بازارهای جهانی هم راه پیدا کردهاند. با این وجود، تعدادی از آنها نیز صرفا در انحصار گیمرهای ژاپنی باقی مانده و هرگز در سایر نقاط دنیا عرضه نشدند.
در بسیاری موارد، دلیل عدم عرضه کنسول در دیگر نقاط جهان، فروش پایینتر از انتظار آن در ژاپن بوده که سازندگان آن را از توزیع آن در دیگر نقاط دنیا دلسرد کرده بود. همچنین در دیگر اوقات نیز کمکاری کمپانی طرف قرارداد برای عرضه کنسول در سایر نقاط جهان، دلیل عدم عرضه آن در دیگر بازارهای دنیا بوده است.
دلیل این امر هرچه که بوده، باعث شده گیمرهای ژاپنی بتوانند به برخی کنسولهای جذاب که از دسترس علاقمندان در سایر نقاط دنیا دور بوده، دسترسی پیدا کنند. در ادامه با هم به معرفی تعدادی از کنسول های بازی که صرف در کشور ژاپن عرضه شدند، پرداخته و آنها را بهطور مختصر بررسی میکنیم.
کنسول های بازی جذابی که تنها در کشور ژاپن عرضه شدند
لیست کنسولهای عرضه شده تنها در کشور ژاپن دربرگیرنده محصولات برخی کمپانیهای شناخته شده این کشور، از جمله سونی و نیتندو است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید یک کمپانی مثل پاناسونیک هم اقدام به ساخت کنسول بازی کرده است.
پی اس ایکس – PSX
پلی استیشن 2 پرفروش ترین کنسول بازی تاریخ به شمار میرود. این مساله با در نظر گرفتن این که سونی دیرتر از سایر رقبای ژاپنی وارد نبرد کنسولهای خانگی شد، بسیار شگفتانگیز است.
بسیاری افراد گمان میکنند که PlayStation 3 شروع گرایش سونی به کنسولهایی با قابلیتهای چندرسانهای در کنار بازیهای ویدیویی است و آغازگر مسیری موفقی است که تا به امروز ادامه یافته است. با این وجود، این مساله تنها برای کشورهای غیر از ژاپن صدق میکند!
در سال 2003، سونی کنسول PSX را در ژاپن رونمایی کرد. این کنسول در حقیقت یک PS2 بزرگتر با قابلیتهای برجسته چندرسانهای بود. بسیاری افراد معتقدند که PSX تا آخرین لحظه قرار بوده یک دی وی دی پلیر باشد و سونی در آخرین دقایق تصمیم گرفته یک PS2 را نیز به آن الصاق کند!
سونی هشت مدل مختلف از PSX را رونمایی کرد که همگی در تعداد پورتها، حافظه داخلی و اتصال PlayStation Portable با یکدیگر متفاوت بودند. این کنسول قادر به اجرای تمامی بازی های پلی استیشن و پلی استیشن 2 بود و میتوانست اطلاعات را روی DVD رایت کند. با این وجود قابلیت نمایش محتوای ویدیویی از روی سی دی یا دی وی دی بعدها از طریق آپدیتهایی به این کنسول افزوده شد.
البته PSX در عمل نتوانست به توفیق چندانی برسد و بسیاری افراد معتقدند دلیل این عدم موفقیت، بیهویتی آن بوده است. البته نمیتوان منکر این شد که بسیاری قابلیتهای چندرسانهای برجسته امروز کنسولهای سونی، مدیون PSX و جرقهایست که این کنسول زده.
Hitachi Game & Car Navi HiSaturn
با وجود این که کنسول سگا ساترن در آمریکا نتوانست چندان موفق ظاهر شود، اما بهلطف استفاده از تبلیغهای فوقالعاده با حضور سگاتا سانشیرو، عملکرد این کنسول بازی در ژاپن بسیار عالی بود. در صورتی که شعبه آمریکای سگا برای تبلیغ کنسولش در آمریکا از چهرهای مثل چاک نوریس در تبلیغاتش استفاده میکرد، شاید فروش آن در آمریکا نیز به اندازه ژاپن موفقیت آمیز میبود!
کنسول Hitachi Game & Car Navi HiSaturn حاصل همکاری سگا و هیتاچی بود و عملا همان سگا ساترن معروف بود که برای حمل و بازی کردن در خودرو بهینهسازی شده بود. این کنسول بهجای برق شهری به درگاه فندک خودرو متصل میشد و از میکروفون کارائوکه، آنتن جی پی اس و یک گیرنده تلویزیون هم بهره میبرد. علاوه بر این، در زیر این طراحی جدید و بهینهسازی شده، این کنسول در واقع همان Sega Saturn بود و میتوانست تمامی بازیهای محبوب و دوستداشتنی این کنسول را اجرا کند.
کنسول های ساترن در واقع یک کنسول نیمه پرتابل به شمار میرفت و به یک نمایشگر مجزا برای انجام بازیها در خودرو نیاز داشت. برای رفع این مشکل، سگا یک صفحه نمایش ال سی دی تاشو با قابلیت اتصال به کنسول را بهطور مجزا به فروش میساند. البته اگر کاربر تمایلی به استفاده از این صفحه نمایش نداشت، میتوانست کنسول را از طریق کابلهای تعبیه شده در جعبه به نمایشگر تلویزیون متصل کند.
گیم گیر میکرو – Game Gear Micro
NES Classic نینتندو کنسولی بسیار موفق بود که بهخاطر مجموعه بازیهای کلاسیک فوقالعاده و ابعاد جمع و جورش، بهشدت مورد علاقه گیمرها واقع شد. نسل بعدی این کنسول، SNES Classic، در حالی رونمایی شد که سونی و سگا با کنسولهای دستی پلی استیشن کلاسیک و سگا جنسیس مینی، هر دو بهدنبال تصاحب سهمی از بازار کنسولهای خانگی بودند!
در سال 2020، سگا کنسول بازی دستی کوچکی تحت نام Game Gear Micro را در بازار کشور ژاپن عرضه کرد. این کنسول هم همانند سایر رقبایش قصد داشت مجموعهای گسترده از بازیهای نوستالژیک را در یک پکیج جمع و جور به گیمرهای علاقمند ارائه دهد.
این کنسول چهل دلاری سگا، دربرگیرنده چهار بازی کلاسیک، از جمله Sonic the Hedgehog بود و بر خلاف رقبا در چهار نسخه مختلف با رنگبندی و کلکسیونهای مختلف بازی روانه بازار شده بود. بنابراین اگر به بازی Sonic Chaos علاقه میداشتید باید رنگ آبی این کنسول را خریداری میکردید و اگر علاقمند به تجربه بازی Shinobi بودید، رنگ قرمز مناسب شما بود!
با وجود این که کیفیت ساخت گیم گیر میکرو در حد بسیار خوبی بود و کلکسیون بازیهای آن نیز کاملا مناسب بودند، اما پاشنه آشیل آن اندازه بیش از حد کوچکش بود که باعث میشد تجربه برخی بازیها عملا بسیار سخت باشد.
فامیکام – Famicom
ممکن است گمان کنید Famicom همان کنسول NES معروف نینتندو است که در بازارهای جهانی عرضه شده و اتفاقا به موفقیت فراوانی هم رسیده. با این وجود این دو کنسول تفاوتهای ریز و درشت زیادی دارند؛ بهطوری که میتوان آنها را پلتفرمهایی جداگانه دانست!
در نگاه اول، طراحی ظاهری و رنگبندی این دو کنسول تفاوت زیادی با یکدیگر دارد و دستههای Famicom هم درون خود کنسول تعبیه شدهاند. بعلاوه، علیرغم این که هر دو کنسول قادر به اجرای بازیهای یکسانی بودند؛ اما کارتریج آنها با یکدیگر سازگار نبود.
در کنار این قابلیتهای طراحی و ظاهری، تعبیه میکروفون در یکی از دستههای فامیکام نیز دیگر تفاوت این کنسول با NES به شمار میرفت. به این ترتیب، بازیهایی که با پشتیبانی از میکروفون برای Famicom عرضه شده بودند، ناچار به حذف این قابلیت در NES بودند. مثال بارز استفاده از این قابلیت، نسخه ژاپنی افسانه زلدا بود که در آن گیمرها میتوانستند با داد زدن در میکروفون، برخی دشمنان را از بین ببرند! این قابلیت در نسخه NES بهدلیل عدم پشتیبانی از میکروفون با تیر جایگزین شد.
علاوه بر این، بر خلاف NES، نینتندو پشتیبانی سخت افزاری از فامیکام را با عرضه اکسسوریهای مختلف و نسخههای متعدد ادامه داد. شاید اطلاع داشته باشید که کنسول Famicom به کمک وسیلهای تحت نام Famicom Disc System قادر به اجرای بازیهای ویدیویی از روی فلاپی دیسک بود. با این وجود آیا میدانید که مدل خاصی از این کنسول تحت نام Sharp Twin Famicom با همکاری کمپانی شارپ ساخته شده که هم توانایی اجرای کارتریج را دارد و هم فلاپی دیسک؟
شارپ همچنین به کمک نینتندو امکان ذخیره بخشهایی از گیم پلی را نیز در اختیار گیمرها قرار داد که در آن زمان قابلیتی انقلابی به شمار میرفت!
پی سی انجین ال تی – PC Engine LT
TurboGrafx-16 که در خارج از آمریکا با نام PC Engine شناخته میشود، یکی از جواهرات ارزشمند نسل چهارم کنسولهای خانگی به شمار میرفت که هرگز نتوانست به موفقیتی که لیاقتش را داشت، برسد. برای ساخت این کنسول، NEC Home Electronics و Hudson Soft پردازندههای هشت بیتی را با دو پردازشگر گرافیکی 16 بیتی ترکیب کرده و تعدادی از پرجزئیاتترین و باگرافیکترین بازیهای آن زمان را تولید نمودند!
نخستین محصول همکاری این دو کمپانی، PC Engine GT بود. این دو کمپانی سپس در سال 1991، کنسول PC Engine LT را در ژاپن معرفی کردند که بر خلاف مدل GT، یک کنسول دستی به شمار میرفت. این کنسول از یک صفحه نمایش تاشو بهره میبرد و به منبع تغذیه جداگانهای نیازمند بود. این مساله البته یک عقبگرد برای مدل LT به شمار میرفت؛ اما با در نظر گرفتن عمر باتری اسفبار GT، مورد استقبال بسیاری گیمرها قرار گرفت.
PC Engine LT همچنین دستههای جداگانه مدل GT را با دستههای چسبیده جایگزین کرده بود و با تمامی بازیهای PC Engine هم سازگار بود. باید در نظر داشت که PC Engine در آن زمان بازیهای بسیار باکیفیت و خوبی در اختیار داشت که برخی از آنها امتیازاتی کامل را از منتقدین دریافت کرده بودند. بنابراین دسترسی به تمامی بازیهای این پلتفرم، خبر بسیاری خوبی برای صاحبان LT به شمار میرفت.
متاسفانه علیرغم تمامی این پتانسیلها، کنسول بازی PC Engine LT هرگز در بازارهای خارج از ژاپن عرضه نشد!
پاناسونیک کیو – Panasonic Q
نسل ششم کنسولهای خانگی عرصه نبردی تمام عیار بین کمپانیهای سونی، مایکروسافت و نیتندو بود؛ چرا که کنسولهای پلی استیشن 2، ایکس باکس و گیم کیوب هریک با قابلیتهای منحصربفرد و بازیهای جذابشان طرفداران سرسختی پیدا کرده بودند. در این میان، نیتندو با عدم تعبیه قابلیت پخش DVD در کنسول گیم کیوب، شروع ناامیدکنندهای داشت و چندین گام از رقبا عقب افتاد!
برای رفع این مشکل، نینتندو به سراع پاناسونیک رفت و کنسولی تحت نام Panasonic Q را مخصوص بازار ژاپن تولید کرد. این کنسول شکل و شمایلی مشابه با گیم کیوب داشت؛ اما اندکی بزرگتر از آن بوده و امکان پخش سی دی و دی وی دی را هم در اختیار کاربران قرار میداد. این کنسول همچنین بر خلاف گیم کیوب که از تم رنگی روشن و کودکانهای بهره میبرد، ظاهری پختهتر داشت و در رنگ نقرهای براق رونمایی شده بود.
البته به دلیل اینکه کنسول بازی پاناسونیک کیو تنها مختص بازار ژاپن بود، صرفا توانایی اجرای دی وی دیهای مخصوص این کشور را داشت؛ هرچند که این مشکل هم کمی بعد و عرضه کنسول Panasonic Qs رفع شد. البته این کنسول علیرغم رفع بزرگترین مشکل گیم کیوب نتوانست به فروش چندان خوبی برسد. شاید به همین دلیل است که نینتندو هرگز نتوانست بر خلاف کمپانیهای رقیبش به یک پلتفرم مالتی مدیا در دنیا تبدیل شود!
باندای واندرسوان – Bandai Wonderswan
گونی یوکوی مغر متفکر کنسول گیم بوی نینتندو و D-pad به شمار میرود که بدون او، احتمالا جایگاه نینتندو در بازار کنسولهای دستی بسیار متزلزلتر از اکنون بود! یوکوی پس از جدا شدن از نینتندو به باندای پیوست و به این کمپانی در مسیر توسعه دو نمونه از محبوبترین کنسولهای دستی این برند، تاماگوتچی (Tamagotchi) و واندرسوان (Wonderswan) کمک کرد.
با وجود این که تاماگوتچی کنسول بسیار شناخته شدهای به شمار میرود، واندرسوان دستگاهی شگفتانگیز است که هرگز در بازارهای خارج از ژاپن عرضه نشد. این کنسول به تنها یک باتری AA برای کار کردن نیاز دارد و از حیث مصرف انرژی حتی از گیم بوی هم سرتر به شمار میرفت.
باندای واندرسوان همچنین یکی از نخستین پلتفرمهای اجرای بازیهای ویدیویی به شمار میرود که قادر بود بازیهای ویدیویی را هم در حالت افقی و هم عمودی اجرا کند. البته بدون در اختیار داشتن بازیهای شناختهشده و مهم، هیچیک از این قابلیتها ارزش چندانی نداشتند! با این وجود، کلکسیون بازیهای Wonderswan هم بسیار غنی بوده و عناوین شگفتانگیزی چون پورتهای Final Fantasy را به گیمرها اهدا میکرد.
واندرسوان ضمن این که آخرین کنسول گیمینگ باندای به شمار میرفت، موفقترین آنها هم بود و به استثنای دیگر مخلوق یوکوی، Game Boy، توانست بر سایر کنسولهای دستی غلبه کرده و فروش بیشتری را نسبت به آنها تجربه کند.
در آن زمان، نینتندو چنان بر بازارهای جهانی کنسولهای دستی مسلط بود که باندای نسبت به عرضه Wonderswan در سایر نقاط دنیا اندکی دلسرد شد. همین مساله باعث شد که نتوانیم شاهد عرضه این کنسول شگفتانگیز در سایر نقاط دنیا باشیم.
تلویزیونهای دوکاره
کنسولهای خانگی مدرن قادرند بهراحتی به اینترنت متصل شوند و بهسادگی به گشت و گذار در اینترنت و دانلود بازیهای سنگین و پرحجم بپردازند. علاوه بر این، اتصال آنها به نمایش یا تلویزیون هم بهراحتی و بدون هیچ دردسری انجام میشود.
با این وجود، اوضاع همیشه اینچنین نبوده و در گذشته، متصل کردن کنسولها به تلویزیون مسالهای سخت و پرزحمت بود. در آن زمان، برخی از کمپانیهای فعال در حوزه کنسولهای ویدیویی تصمیم گرفتند این مشکل را با چسباندن یک کنسول بازی به تلویزیون برطرف کنند!
گیمرهای ژاپنی در آن زمان میتوانستند با خرید تلویزیون-کنسولهای هیبریدی تا حد زیادی مشکلات مربوط به اتصالات گفته شده در بالا را برطرف کنند. یکی از مطرحترین نمونهها Dreamcast Divers 2000 CX-1 بود که در حقیقت همان کنسول دریم کست به شمار میرفت که به یک تلویزیون عجیب و غریب با ظاهری شبیه به سونیک چسبیده بود! این کنسول هیبریدی از حیث مشخصات و اتصالات کاملا شبیه به دریم کست بود و علاوه بر آن، یک کیبورد را نیز بهطور جداگانه در اختیار کاربران قرار میداد تا از طریق آن به گشت و گذار در اینترنت مشغول شوند.
البته ایده ساخت تلویزیونهای هیبریدی در آن زمان با همکاری نینتندو و شارپ نیز انجام شده بود و حاصل آن، کنسولهایی مثل Super Famicom Naizou TV SF1 و C1 NES TV بودند. با این وجود، کنسول هیبریدی سگا در حقیقت ترکیبی از یک کنسول و کامپیوتر بود که در بخش پردازشی از فناوری IBM بهره میبرد و یک پلتفرم قدرتمند بازی را تشکیل داده بود.