آیا در کشور پهناور ایران امکان بارورسازی ابرها وجود دارد؟

یکی از ایده‌های مهمی که اخیرا برای حل بحران کم‌بارشی مطرح شده، بارورسازی ابرها در ایران است. آیا امکان بارور ساختن ابرها در کشورهای پهناور مثل ایران وجود دارد؟

طی روزهای اخیر شایعات بسیاری پیرامون ابردزدی ترکیه از ایران و دست‌کاری در سیستم آب و هوایی کشورمان منتشر شده که کاربران فضای مجازی را دچار شک و شبهه کرده است. امروزه علم به‌قدری پیشرفت کرده که می‌توان به فکر بارورسازی ابرها افتاد و این ایده بزرگ را عملی کرد و اگر راستش را بخواهید در برخی مناطق هم در حال انجام است.

بارورسازی ابرها در ایران امکان پذیر است؟

سوال مهمی که راجع به بارورسازی ابرها وجود دارد این است که آیا می‌توان در هر مکان و زمانی ابرها را بارور کرد و میزان بارندگی‌ها را افزایش داد یا خیر؟ به‌گفته صادق ضیاییان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا، بارورسازی در هر مکان و زمانی پاسخگو نیست و تنها در موقعیت‌های خاص و محدودی امکان‌پذیر است.

همچنین منطقه‌ای که قرار است ابرهایش بارور شوند باید وسعت کوچکی داشته باشد و به زمان این کار دقت کرد. متاسفانه در کشورهای پهناوری نظیر ایران، امکان چنین کاری وجود ندارد. اگرچه سازمان هواشناسی به انتشار اخباری درباره بارورسازی ابرها پرداخته، اما باید خاطرنشان کرد که این اقدام اجرایی نخواهد شد.

علاوه بر این گفته شده که سازمان هواشناسی قصد بارورسازی ابرها در ایران را داشته که باید خاطرنشان کرد متولی این کار وزارت نیرو است و سازمان مربوطه هیچ نقشی در اجرا شدن این ایده نخواهد داشت. با این حال نهادهای بین‌المللی تا به امروز تأثیر مثبت بارورسازی ابرها در پهنه‌های وسیع و گسترده را تأیید نکرده‌اند.

شاید بتوان در یک زمان خاص نظیر رویداد المپیک یا یک موقعیت مکانی مشخص مثل پشت سدها و دریاچه‌ها ابرها را بارور کرد و نتیجه گرفت؛ حداقل در این دو مورد به‌خصوص سابقه عملی وجود دارد. رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا گفته:

بارورسازی ابرها یک طرح تحقیقاتی است. نهادهای بین‌المللی معتبر، اثرگذاری بارورسازی ابرها در بلندمدت و موقعیت مکانی به وسعت پهنه کشورها را تأیید نمی‌کنند و اظهارات در این رابطه بیش از آن‌که عملی باشد، گمانه‌زنی عامیانه است. نمی‌توان قاطعانه گفت که این کار در مقیاس بزرگ بر بارندگی‌های یک کشور می‌تواند تأثیرگذار باشد. در واقع این مسئله برای کشور پهناوری همچون ایران اصلا اجرایی و عملی نیست.

ضیاییان همچنین تأکید کرده که تحقیقات در زمینه بارور ساختن ابرها جدید نیست و نخستین بار در سال 1330 شمسی بود که محققان ایرانی در دستگاه‌های دولتی و پژوهشی نظیر وزارت نیرو روی این مسئله مهم تمرکز کرده بودند، اما به نتیجه مهمی نرسیدند. آیا وزارت نیرو برای اجرایی شدن این طرح با سازمان هواشناسی مشورت کرده یا نه؟ صادق ضیاییان پاسخ می‌دهد:

بر اساس مصوبه هیأت دولت در اواخر دوره ریاست جمهوری آقای روحانی، باید سازمان هواشناسی بر اجرای طرح بارورسازی ابرها نظارت داشته باشد و مجوز این کار را صادر کند؛ اما این مصوبه عمر زیادی نداشت و پس از یک سال ابطال شد و سازمانی ذیل وزارت نیرو به وجود آمد که متولی اجرای طرح بارورسازی ابرها شد.