قدیمیترین آرامگاه دنیا به تازگی کشف شده و نظریههای قبلی دانشمندان را درباره تاریخ رفتار هوشمند در انسانها تغییر داده است.
سال گذشته انسان شناسان با اکتشافی تکان دهنده در آفریقای جنوبی مدعی شدند قدیمیترین آرامگاه دنیا احتمالا توسط انسان ساخته نشده است. پژوهشگران در این آرامگاه بقایای موجودات کوچک مغزی را کشف کردند که از نظر ژنتیکی ظاهرا وابستگان خیلی دور نژاد انسان هستند.
ساخت قدیمیترین آرامگاه دنیا احتمالا به دست همین گونه اجرا شده است. پیش از این تصور میشد که این نوع پستانداران قادر به تظاهر رفتارهای پیچیده نبودهاند.
گروه محققان به سرپرستی یک دیرینه شناس معروف به نام لی برجر در ژوئن سال گذشته اعلام کردند که تعدادی نمونه از انسان نالدی (Homo Naledi) را توانستهاند در این مکان تاریخی کشف کنند. بقایای به دست آمده از این انسان گونههای مربوط به عصر سنگی که در بالا رفتن از تنه درختان بسیار خبره بودند، در حالی پیدا شدند که در عمق 30 متری یک سامانه غار مانند درون گهواره نوع بشر دفن شده بودند. Cradle of Humankind یا گهواره نوع بشر، یک سایت میراث جهانی دیرینه تحت نظر سازمان یونسکو در آفریقای جنوبی و نزدیکی ژوهانسبورگ است.
این بقایا، باستانیترین و قدیمیترین نوع آیین خاکسپاری اجساد انسان گونهها شناخته میشود که تا به حال به ثبت رسیده است. با توجه به یادداشتهای پیش از انتشار مقاله دانشمندان، در واقع پیشینه خاکسپاری این اجساد به قبل از شواهد مربوط به تدفین انسان هومو ساپین بازمیگردد که تاریخ حدودی آن صد هزار سال پیش تخمین زده شده است.
آیا مغز بزرگتر به انسان در انجام وظایف پیچیدهتر کمک میکند؟
این یافتهها نظریههای قبلی دانشمندان را درباره ارتباط مغز بزرگتر و توانمندی پردازش پیشرفته به چالش کشیده است. پیش از این دانشمندان ادعا میکردند که انسان با توسعه مغز بزرگتر در روند تکاملی خود به تدریج توانست در اجرای وظایف و امور پیچیده توانمند شود. آنها معتقد بودند که انسان گونه مربوط به عصر سنگی از نظر مغزی قادر نبوده به امری مانند دفن کردن اجساد فکر کند.
قدیمیترین آرامگاه دنیا که پیش از این مکان کشف شده، توسط دیرینه شناسان در آفریقا و خاورمیانه پیدا شده بود و شامل بقایایی از هوموساپین مربوط به صد هزار سال پیش میشد. به همین خاطر دانشمندان تصور میکردند اولین مراسم تدفین اجساد انسانی از سوی این گونه صورت گرفته است.
حالا پیشینه تاریخی بقایای انسان گونه کوچک مغز که در آفریقا توسط لی برجر کشف شده، به دویست هزار سال پیش مربوط میشود. این اجساد دقیقا به گونه انسان نالدی تعلق دارند که نوعی گونه اولیه شناخته میشود. به گفته انسان شناسان، مغز انسان نالدی به اندازه یک پرتقال بوده است.
محققان با توجه به اکتشاف اخیر خود میگویند دیگر نظریه قبلی مورد قبول نیست و نمیتوانیم پیشینه اولین مرده شوی خانهها و سردخانهها را به گونه هومو ساپین و سایر انسان گونههایی که مغز بزرگ داشتهاند منسوب بدانیم.
آنها همچنین میگویند اکتشاف قدیمیترین آرامگاه دنیا تنها نشانه مبتنی بر توانمندی انسان نالدی در رفتار پیچیده ادراکی و احساسی نیست. کنده کاریهایی که اشکال هندسی شامل “هشتگ” به وجود آورده بودند هم روی سطح ستونهای این غار تازه کشف شده، دیده شدند.
برجر در مصاحبهای که با آژانس خبریAFP داشت گفت اکتشاف این آثار باستانی بدین معناست که نه تنها انسانها در توسعه استفاده از نمادها منحصر به فرد نیستند، بلکه شاید خودشان ابداع کننده چنین رفتاری نبودهاند.
برجر در سال 2015 پس از اکتشافات خود با این نقد مواجه شده بود که انسان نالدی برخلاف نظریه دانشمندان انسان شناس و صرفنظر از اندازه کوچک مغزش، تواناییهای زیادی داشته است. او سال گذشته با اکتشاف قدیمیترین آرامگاه دنیا اذعان داشت که نظریه پیشین درست نبوده اما شکل گیری و توسعه آن با توجه به یافتههای همان زمانی سیر منطقی داشته است. به گفته برجر، نظریه قبلی درباره نسبت دادن رفتارهای ساده به انسان کوچک مغز برای همان زمان صحت داشته و حالا به همراه سایر همکارانش کاملا آماده هستند بگویند اشتباه میکردند.