فاجعه هسته ای چرنوبیل سبب شد که این منطقه رادیواکتیو شده و برای زندگی خطرناک اعلام شود. هرچند که ظاهرا کرم های حاضر در چرنوبیل بهگونه متفاوتی تکامل یافتهاند.
در سال ۱۹۸۶ بود که یک فاجعه بزرگ در شوروی رخ داد. مقامات محلی در ابتدا نمیتوانستند متوجه شرایط وحشتناک ماجرا شوند؛ اما بررسیهای بیشتر نشان داد که ممکن است فاجعه چرنوبیل ابعادی جهانی پیدا کند. اگرچه انفجار نیروگاه اتمی چرنوبیل تاحدودی کنترل شد، ولی عواقب هولناک آن هنوز باقی است.
داستان تکامل عجیب کرم های لوله ای در منطقه فاجعه هسته ای چرنوبیل
هنوز پس از گذشت چند دهه، هیچ شخصی اجازه ندارد بدون مجوز دولتی به این منطقه و یا شهر Pripyat در اوکراین نزدیک شود. مواد رادیواکتیو حاضر در این منطقه هنوز ارگانیسمهای اطراف خود را در معرض سطوح بالایی از تشعشعات قرار میدهند. سطوحی که میتوانند منجر به آسیبهای جدی جسمی، سرطان و حتی مرگ شوند. در واقع هزاران سال طول میکشد تا چرنوبیل بتواند مجددا مکانی امن برای زندگی انسانها شود.
اگرچه انسانها بهمنطقه چرنوبیل نزدیک نمیشوند؛ اما حیوانات در این زمینه آگاهی ندارند. بهبیانی دیگر محدوده ۲۶۰۰ کیلومترمربعی چرنوبیل بهمکانی ظاهرا امن برای حیوانات تبدیل شده است. هرچند بررسیهای کارشناسان از تغییرات ژنتیکی در حیوانات حاضر در این منطقه حکایت دارد. با وجود این، هنوز تمامی ابعاد تاثیر این فاجعه بر اکوسیستمهای محلی مشخص نشده است.
جالب اینجاست که کرم های هستهای چرنوبیل بهگونهای کاملا متفاوت از سایر جانداران تکامل یافتهاند. کارشناسان نیز نتوانستند هیچ اثری از مواد رادیواکتیو در آنها پیدا کنند. ژنومهای کرم های این منطقه هیچ تغییری نکرده که تعجب برانگیز است. البته این اتفاق بهمعنی امن بودن منطقه چرنوبیل نیست؛ بلکه صرفا مقاومشدن کرم ها به شرایط خطرناک را نشان میدهد.
تیمی از زیستشناسان بهسرپرستی دکتر سوفیا تینتوری از دانشگاه نیویورک در حال بررسی این موضوع هستند. آنها احتمال وجود مکانیزمی در کرم ها برای برطرفکردن آسیبهای واردشده به DNA را مطرح کردهاند. دانشمندان امیدوارند که بتوان روزی از این مکانیزم برای انسان نیز استفاده کرد. اما چه شد که دکتر تینتوری بهبررسی کرم های چرنوبیل علاقهمند شد؟
بررسی تمامی ابعاد فاجعه چرنوبیل در نسلهای مختلف کاری فوقالعاده سخت است و باید عوامل زیادی را در نظر گرفت. هرچند تکامل کرم های هسته ای چرنوبیل میتواند نتیجه تغییرات چند نسل را نشان داد. بهطور کلی کرم های لولهای جانورانی سرسخت هستند. در موارد متعددی پیش آمده که این کرمها پس از چند هزار سال منجمد بودن، از خواب بیدار شدهاند. آنها ژنومهای سادهای دارند و برای مدت کوتاهی زنده میمانند. بدینترتیب میتوان چندین نسل از آنها را در مدت کوتاهی مورد بررسی قرار داد.
آنها صدها کرم لوله ای را از میوههای فاسد، تکههای برگ و خاک چرنوبیل جمعآوری کردند. دانشمندان سپس آنها را در آزمایشگاه پرورش دادند تا نسلی جدید بهوجود آید. تیم دکتر تینتوری تعدادی کرم لولهای نیز از مناطق مختلف جهان (آمریکا، آلمان، فیلیپین و استرالیا) جمعآوری کرده بود. بررسی نسلهای جدید این کرمها نشان داد که آنها صرفا همان تفاوتهایی را دارند که بهمناطق جغرافیایی مختلف مربوط میشود. هیچ نشانهای از آسیب در ژنومها دیده نمیشد که یعنی کرم های چرنوبیل بهگونهای خارقالعاده تکامل یافتهاند.
آنها در مرحله بعدی آزمایش خود از عمد تغییراتی در DNA کرم ها ایجاد کردند تا ببینند کدام گونهها بیشتر دوام میآورند. اگرچه مقاومت کرم ها ارتباطی با حضور آنها در مناطق رادیواکتیو نداشت، اما برخی نسبت به دیگران مقاومتر بودند. این مسئله در رابطه با انسانها نیز صادق است. برخی افراد در برابر مواد سرطانزا مقاومت بیشتری از خود نشان ميدهند و برخی دیگر حساس هستند.