علامت گذاریهای چندزبانه روی یک اسطرلاب قدیمی از وجود فرهنگهای مختلف در منقطه کشور اسپانیا خبر میدهد. در ادامه با این نوشتهها آشنا شوید.
یک ابزار نجومی قرون وسطایی بهطور تصادفی کشف شده که بهطرز عجیبی علامت گذاریهای چندزبانه روی آن دیده میشوند. بنابه باور باستان شناسان این اسطرلاب قدیمی در مناطق مختلفی از اروپا مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه با این علامت گذاریهای روی اسطرلاب آشنا شوید.
پیامی از اقوام مختلف با علامت گذاریهای چندزبانه روی یک اسطرلاب باستانی
قدمت اسطرلاب برنجی یافت شده به قرن یازدهم در اسپانیا برمیگردد. اما در طول قرنها نوشتههای مختلفی به زبانهای متنوع روی آن حک شده است. علت این نوشتهها نیز تغییر مالکیت ابزار و دستبهدست شدن آن در بین اقوام مختلف بوده که هر قبیلهای آن را برای استفاده خود بهروز رسانی کرده است.
فدریکا گیگانته مورخ از دانشگاه کمبریج متعقد است این اسطرلاب، ابزار نجومی منحر بهفردی بوده که حاصل تبادل علمی بین اعراب، یهودیان و مسیحیان در طول صدها سال میباشد. اسطرلاب ورونا در طول قرنها با دستخوش تغییرات، اضافات و انطباقات بسیاری داشته و حداقل توسط سه کاربر تغییرات لازم از جمله ترجمه برخی موارد و اضافه کردن مطالب جدید به زبانهای عبری و غربی اعمال شده است.
نقشه آسمان با اسطرلاب
در واقع اسطرلابها ابزارهایی هستند که با ترسیم نقشه آسمان، صدها سال است که مورد استفاده قرار گرفتهاند. قطعات چرخشی روی آن به کاربر اجازه میدهد تا مکان و زمان خود را محاسبه کرده و برای فعالیتهای مختلفی مانند ناوبری، نجوم و حتی طالعبینی مورد استفاده قرار بگیرند.
اسطرلابها ابتدا در یونان ظاهر شدند و با رسیدن به تمدنهای اسلامی، در مسیر توسعه قرار گرفتند.
کتیبههایی که روی اسطرلاب ورونا ثبت شدهاند، بیشتر در دو زبان عبری و عربی هستند که نوشتههای عربی بهخاطر حکاکی عمیقتر زیبایی بیشتری به این ابزار بخشیدهاند. سبک ساخت این اسطرلاب با دیگر اسطرلابهای یافت شده در اندلس که متلق به قرن یازدهم هستند مطابقت دارد.
نوشتههای روی اسطرلاب ورونا
حکاکیهای انجام شده نیز منبع غنی از فرهنگ ملتهای مختلف است که برای مثال در نوشتهها دعاهای مسلمانان به خطوط عربی دیده میشوند. از آن جایی که از اسطرلابها برای تعیین زمان نیز استفاده میشد، بنابراین کاربران مسلمان آن برای موقعیت وقت نماز نیز از آن بهره میبردند. همچنین در کتیبههای عربی به دو اسم یونس و اسحاق اشاره شده که متاسفانه مشخص نیست که صاحب این دو اسم، پیامبران الهی هستند یا فقط کسانی هستند که این اسطرلاب را ساختهاند.
با وجود حکاکیهایی به زبان عبری، متوجه میشویم که این اسطرلاب مدتی نیز در بین جامعه یهودیان وجود داشته و از فرهنگ آنان نیز کتیبههایی بر خودش دارد.
اضافات و ترجمههای عبری نشان میدهند که این اسطرلاب از اسپانیا یا شمال آفریقا خارج شده و در میان مهاجران یهودی واقع در ایتالیا پخش شده است.
بسیاری از اشیا باستانی که در طول زمان به دست ما رسیدهاند، داستانهای مختلفی در پشت خود پنهان دارند که اسطرلاب ورونا نیز با خراش و حکاکیهای خود در میان این داستانها جای گرفته است. در واقع این ابزار نجومی، ترکیبی از دانش اسلامی، یهودی بوده که در منطقه اروپا ساخته شده است و این ترکیب را نمیتوان از هم جدا کرد.