ناسا دنیایی پر از آب را کشف کرد. تلسکوپ فضایی جیمز وب یک سیاره فراخورشیدی دور دست را کشف کرده که توسط یک اقیانوس آب جوشان پوشانده شده است.
طبق آخرین اخبار حوزه هوافضا و نجوم، تلسکوپ فضایی جیمز وب در جدیدترین مأموریت خود در راه کشف شگفتیهای جهان هستی یک سیاره فراخورشیدی با نام TOI-270 d را کشف کرده است که سطح آن توسط یک اقیانوس آب جوشان پوشانده شده است. جرم این سیاره دو برابر زمین است و حدود ۷۰ سال نوری با ما فاصله دارد.
کشف دنیایی پر از آب های جوشان توسط جیمز وب
طبق مشاهدات انجام شده توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب ناسا (JWST) و نظریه ستارهشناسان دانشگاه کمبریج، در حین مطالعه سیاره فراخورشیدی TOI-270 d وجود بخار آب، متان و دیاکسیدکربن در جو این سیاره اثبات شده است. این ترکیب شیمیایی همان چیزی است که در مورد سیارهای که در سراسر سطح آن «جهان آب» و جوی غنی از هیدروژن دارد، انتظار میرود. دانشمندان این سیاره فراخورشیدی را بهعنوان یک سیاره Hycean توصیف می کنند.
اخترشناسان معتقدند سیارات Hycean اهداف امیدوارکنندهای در جستجوی جهانهایی هستند که ممکن است در آنها حیات پیدا شود. بهگفته اخترشناسان کمبریج، سیارات Hycean نهتنها بهاحتمال زیاد بسیار رایجتر و راحتتر شناسایی میشوند، بلکه در مقایسه با سیارات مشابه زمین، امکان ایجاد یک منطقه طلایی گستردهتر را نیز فراهم میکنند. به این معنا که یک سیاره Hycean همچنان میتواند حیات را پشتیبانی کند، حتی اگر خارج از محدوده فاصلهای قرار داشته باشد که سیارهای مشابه زمین برای قابل سکونت بودن باید در آن باشد. سیاره فراخورشیدی عموما به سیارهای گفته میشود که خارج از منظومه شمسی ما به دور ستاره دیگری میچرخد.
طبق تصاویر رصد شده توسط تلسکوپ فضایی جیمز وب، وجود اقیانوس در سیاره فراخورشیدی TOI-270 d بر اساس عدم وجود آمونیاک در جو آن است و آمونیاک باید در جوی غنی از هیدروژن وجود داشته باشد. پروفسور نیکو مادوسودان (Nikku Madhusudhan)، بهعنوان رهبر این تحقیق در دانشگاه کمبریج اظهار داشت:
دمای این اقیانوس میتواند تا 100 درجه سانتیگراد یا بیشتر باشد. روی زمین، آب با این درجه حرارت تبخیر میشود. با این حال، با فشار اتمسفر بسیار بیشتر، آب در این دما مایع باقی میماند. اما مشخص نیست که آیا این مکان قابل سکونت است یا خیر.
عدم وجود آمونیاک در سیاره TOI-270 d و فرضیه حیات
این کشف در مقالهای در مجله Astronomy and Astrophysics Letters تایید و منتشر شده است. اما در روی دیگر سکه مشاهدات اضافی یک تیم کانادایی از همان سیاره فراخورشیدی است که سناریوی پیشنهادی را به چالش میکشد. طبق استدلال آنها، این سیاره دارای یک سطح سنگی است که بالای آن یک جو فوقالعاده متراکم از هیدروژن و بخار آب قرار دارد. به همین منظور دمای سیاره ممکن است برای وجود آب مایع خیلی بالا باشد و تخمین زده میشود که میتواند به 4000 درجه سانتیگراد نیز برسد که در این صورت امکان حیات منتفی است.
عدم وجود ماده آمونیاک در اتمسفر سیاره TOI-270 d از فرضیه «دنیای هیسه» پشتیبانی میکند. طبق این فرضیه، اقیانوسی در زیر جوی غنی از هیدروژن وجود دارد. با این حال، مشاهدات بیشتری برای تعیین فراوانی بخار آب و آشکار شدن احتمال وجود یک گستره اقیانوسی مورد نیاز است.
TOI-270 d بهصورت جزر و مدی قفل شده است؛ به این معنی که نیمی از این سیاره بهمانند ماه که در مدار خود به دور زمین میچرخد و جزر و مد انجام میدهد بهطور دائم رو به ستاره مادر خود است در حالی که طرف دیگر در تاریکی ابدی قرار دارد. این مسئله یک کنتراست شدید دمایی ایجاد میکند که در سمت روز بسیار گرم و طاقتفرسا است و سمت شب بهطور بالقوه میتواند میزبان شرایط قابل سکونت باشد. اما یک جو متلاشیکننده با فشار دهها یا صدها برابر نسبت به سطح زمین در آن وجود خواهد داشت.
هر دو تیم از دانشمندان کمبریج و مونترال کانادا، دی سولفید کربن شیمیایی را در جو سیاره TOI-270 d شناسایی کردند. این ماده با حیات روی زمین مرتبط است، اما میتواند توسط فرآیندهای غیر بیولوژیکی نیز ایجاد شود. با این حال، هیچ نشانهای از دی متیل سولفید (DMS) که روی زمین یک نشان زیستی است و فقط توسط موجودات زنده تولید میشود، وجود نداشت.
دکتر جو بارستو (Jo Barstow)، اخترشناس دانشگاه آزاد عنوان کرد:
طیفهای این سیارات کوچک که توسط جیمز وب رصد شدهاند واقعا هیجانانگیز هستند؛ زیرا اینها محیطهای کاملا جدیدی هستند که ما هیچ معادلی برای آنها در منظومه شمسی نداریم.
کشفی مهم برای آیندگان
با جستجوی حیات در پهنه بزرگ هستی، اخترشناسان و دانشمندان بیشتر بهدنبال سیاراتی با اندازه، جرم، دما و ترکیب جوی مشابه زمین بودهاند که در آن دما نه خیلی گرم و نه خیلی سرد است تا حیات برقرار شود. این سیارهها در منطقهای به دور ستاره مادر خود و در منطقهای میچرخند که به آن منطقه قابل سکونت یا «گلدیلاکها» میگویند. هزاران سیاره خارج از منظومه شمسی از زمان شناسایی اولین سیاره فراخورشیدی در حدود 30 سال پیش کشف شدهاند؛ اما اکثریت قریب به اتفاق، سیاراتی به اندازه زمین و نپتون هستند. فشار کوبنده اتمسفر و دمای سوزان در زیر اتمسفر غنی از هیدروژن این سیارات بهطور معمول امکان وجود حیات را رد میکند.
در نهایت دانشمندان معتقدند با کشف سیارات فراخورشیدی دارای حیات زنده یا قابلیت حیات در آنها، علاوه بر پاسخ به فرضیه بزرگ «وجود موجودات فضایی»، میتوان کمک بزرگی به نسلهای آینده برای کسب اطلاعاتی بینظیر و سفر به نقاط دوردست کهکشان کرد.