کمتر کسی ميتواند پیشرفتهای فضایی چین را انکار کند؛ اما ظاهرا همهچیز صلحآمیز نیست. اخیرا ناسا هشدار داده است که چین نباید پیش از آمریکا به ماه برسد.
در قرن بیستم تنها آمریکا و شوروی در تلاش برای فتح فضا بودند و بودجههای زیادی را نیز صرف اینکار کردند. هرچند پس از سفر به ماه و پایان رقابت بین دو ابرقدرت، شاهد کاهش چشمگیری در سفرهای جاهطلبانه بودیم. اما در طول یک دهه اخیر شرایط تغییر کرده است و مجددا کشورها به انجام سفرهای فضایی علاقهمند شدهاند. با این تفاوت که اینبار آمریکا تهدید بزرگی بهنام چین را در کنار خود میبیند.
پیشرفتهای برنامه فضایی چین زنگ هشدار را برای ناسا بهصدا درآورده است
بیل نلسون سناتور پیشین و مدیر فعلی ناسا در جلسه کنگره آمریکا نسبت به فعالیتهای فضایی چین هشدار داد. بهباور وی چین در طول دهه گذشته رویکرد پنهانکارانهای را در مورد برنامههای فضایی خود پیش گرفته است. رویکردی که ابدا با یک برنامه فضایی صلحآمیز همخوانی ندارد. در واقع مدیر ناسا هشدار میدهد که چین بسیاری از پروژههای نظامی خود را در قالب پروژههای علمی ارائه میکند تا کسی مزاحم آنها نشود.
بیل نلسون تاکید دارد که آمریکا و چین در یک رقابت بزرگ برای رسیدن به ماه هستند. رقابتی که ممکن است در طول قرن بیستویکم به سیارههای دیگر نیز کشیده شود. مدیر ناسا هشدار های مربوط به برنامه فضایی چین را در حالی خطاب به نمایندگان کنگره آمریکا مطرح کرد که این سازمان برای رسیدن به اهداف خود به افزایش بودجه سالیانه نیاز دارد.
هرچند این اولینبار نیست که یکی از مدیران ناسا در مورد برنامه فضایی چین هشدار میدهد. در طول سالهای اخیر بارها دانشمندان مختلف هشدار داده بودند که چین ممکن است برای سایر کشورها در فضا قلدری کند. در واقع آنها نگران هستند که چین پس از فرود روی قسمتی از ماه آن را قلمرو خود بداند و مانع از حضور دیگر کشورها در اطراف آن شود.
نلسون نیز روی این موضوع تاکید کرد. بهباور وی اگر چین زودتر از آمریکا به ماه برسد، قطعا خواهد گفت که اینجا خاک ماست و شما حق فرود را ندارید. وی با یادآوری ماجرای جزایر اسپراتلی تذکر داد که چین پیشتر نیز این رویکرد را نشان داده است. جزایر اسپراتلی مجموعهای از ۱۴ جزیره را تشکیل میدهند و در دریای جنوبی چین قرار دارند. اگرچه در مورد مالکیت این جزایر بین چند کشور اختلافنظر وجود دارد، اما چین با قدرت نظامی بخش اعظم آنها را در اختیار گرفته است. آمریکاییها ظاهرا نگران هستند که این موضوع مجددا در ماه تکرار شود.
در حال حاضر ناسا قصد دارد با پروژه آرتمیس مجددا انسانها را به ماه بازگرداند. بازگشتی که موقت نخواهد بود و قرار است زمینه را برای ساخت پایگاه دائمی فراهم کند. پس از آن نیز پایگاه دائمی مرکزی برای سفرهای فضایی به سایر سیارهها خواهد بود. پیشتر گفته شده بود که بازگشت انسان به ماه در سال ۲۰۲۵ انجام خواهد شد. هرچند بهدلایل مختلف اینکار بهتاخیر افتاد و حالا اواسط ۲۰۲۶ بهعنوان تاریخ موعود عنوان شده است.
آمریکا و آن دسته از متحدانش که علاقهمند به کاوشهای فضایی هستند توافقنامه آرتمیس را امضا کردهاند. در این توافقنامه مقرراتی برای کاوشهای فضایی عنوان شده که یکی از آنها اشتراکگذاری عمومی دادههای بهدست آمده است. چین از امضای این توافقنامه خودداری کرده است و تمایلی نیز برای بهاشتراک گذاشتن اطلاعات مربوط به برنامه فضایی خود ندارد.
البته چین و روسیه در سال ۱۹۶۷ توافقنامه فضای بیرونی را امضا کردند که بر اساس آن هیچ کشوری حق ندارد در فضا سلاح نصب کرده و پایگاه نظامی بسازد. با وجود این، ناسا هشدار میدهد که چین قصد دارد فضا را بهعرصهای برای رقابتهای نظامی بین کشورها تبدیل کند. در حال حاضر چین توسعه و آزمایش موشکهای چندبار مصرف را با موفقیت پیش برده است و قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ اولین فضانوردان خود را به ماه بفرستد.
بدینترتیب چین دومین کشوری خواهد بود که توانسته یک انسان را روی ماه فرود آورد. همچنین آنها قصد دارند در طول پنج سال آینده یک پایگاه دائمی اختصاصی را در ماه برای خود بسازند. مدیر ناسا نگران است که چین بتواند برنامههای خود را سرعت بخشیده و حتی زودتر از آمریکاییها به ماه سفر کند. مخصوصا اینکه ناسا بارها پروژه آرتمیس را بهتاخیر انداخته است.
نلسون در ادامه صحبتهای خود تاکید کرد که چینیها از نظر دانش علمی و مهندسی در وضعیت بسیار خوبی قرار دارند. مخصوصا اینکه آنها توانستهاند ایستگاه فضایی اختصاصی خود را در فرصتی کوتاه آماده کنند. اشاره نلسون به ماجرای اخراج فضانوردان چینی از ایستگاه فضایی بینالمللی است. مقامات ناسا گمان میکردند که چینیها در تلاش برای استفاده نظامی از فضا هستند. بههمینخاطر ورود آنها را به ISS ممنوع اعلام کردند.
با وجود هشدار ناسا در مورد برنامه فضایی چین، مقامات چینی بارها این اتهامات را بیاساس خواندهاند. بهباور آنها جنگ فضایی برندهای ندارد و هرگز نباید حتی آغاز شود.