گجت نیوز آخرین اخبار تکنولوژی، علم و خودرو 
محققان دانمارکی با کمک تلسکوپ فضایی جیمز وب، موفق به تماشای نخستین کهکشان های جهان هستی شدند که مربوط به دوره سپیده کیهانی هستند.
دانشمندان به تازگی موفق به شناسایی فرآیند شکل‌گیری برخی از کهن‌ترین کهکشان‌های جهان در عصر آشوبناک «سپیده کیهانی» شده‌اند. مشاهدات تلسکوپ فضایی جیمز وب از جهان اولیه، حدود ۱۳.۳ تا ۱۳.۴ میلیارد سال پیش (تنها چند صد میلیون سال پس از مهبانگ) نشانگر بلعیده شدن فعالانه مخازن گاز توسط سه کهکشان در حال شکل‌گیری و رشد است.
لطف بزرگ تلسکوپ جیمز وب به بشریت
دکتر کاسپر الم هاینتز، اخترفیزیکدان مؤسسه نیلز بور در دانمارک و سرپرست این پژوهش می‌گوید که می‌توان گفت این‌ها را نخستین تصاویر مستقیم از شکل‌گیری کهکشان های جهان هستید دانست که تاکنون به دست آمده‌اند. در حالی که تلسکوپ جیمز وب پیش از این کهکشان‌های اولیه را در مراحل بعدی تکامل به ما نشان داده بود، اکنون شاهد تولد آن‌ها و در نتیجه، شکل‌گیری اولین سامانه‌های ستاره‌ای در جهان هستیم.
دوره پس از مهبانگ، که با عنوان سپیده کیهانی شناخته می‌شود (حدود یک میلیارد سال اول)، در دو ابهام فرو رفته است: راز و مه هیدروژن خنثی که سراسر جهان را فراگرفته بود و مانع از انتشار آزادانه نور می‌شد. در واقع، رازآلودگی این دوره نتیجه مستقیمِ مورد دوم است، زیرا نور تنها ابزاری است که ما برای درک جهان از آن استفاده می‌کنیم.
تلسکوپ فضایی جیمز وب به‌عنوان ابزاری برای نفوذ به این مه طراحی شده است؛ زیرا طول موج‌های فروسرخی که جهان را در آن‌ها مشاهده می‌کند، به‌راحتی نفوذ کرده و مسافت بیشتری را نسبت به سایر طول موج‌ها طی می‌کنند. پرسش اساسی این است که چگونه همه چیز کنار هم قرار گرفته است؟ چگونه از یک سوپ پلاسمای اولیه داغ، اولین ستاره‌ها و کهکشان‌ها شکل گرفتند، مه زیر نور اجرام اولیه پاک شد و جهان نخستین گام‌های خود را به سمت آنچه امروز هست، برداشته است؟
به‌دنبال یافتن پاسخ این پرسش‌ها، هاینتز و تیم بین‌المللی او از چشم فروسرخ قدرتمند James Webb برای نگاه کردن به سمت سپیده کیهانی استفاده کردند و در آنجا سیگنالی را که به سه کهکشان ردیابی می‌شد، کشف کردند. به‌طور خاص، این سیگنال از هیدروژن خنثی اطراف آن‌ها ساطع می‌شد، زیرا گاز نور کهکشان‌ها را جذب و دوباره ساطع می‌کرد.
محققان دریافتند که این کهکشان‌ها حدود ۴۰۰ تا ۶۰۰ میلیون سال پس از مهبانگ که حدود ۱۳.۸ میلیارد سال پیش رخ داده، وجود داشته‌اند. این امر باعث می‌شود که این سه کهکشان از نخستین کهکشان های کشف شده در جهان هستی باشند. پروفسور هاینز می‌گوید که «این کهکشان‌ها مانند جزایر درخشانی در دریایی از گاز خنثی و مات هستند».
علاوه بر این، محققان توانستند مخازن گاز اطراف کهکشان‌ها را از گاز خنثی بین کهکشانی تشخیص دهند. مشخص شد که این مخازن بسیار بزرگ هستند و بخش قابل توجهی از هر کهکشان را می‌پوشانند که نشان می‌دهد آن‌ها به‌طور فعال در حال تبدیل شدن به ماده کهکشانی هستند. وجود چنین مقادیر زیادی از گاز همچنین نشان می‌دهد که در زمان مشاهدات، کهکشان‌ها هنوز بیشتر ستارگان خود را تشکیل نداده بودند.
داراخ واتسون، کیهان‌شناس و اخترفیزیکدان مؤسسه نیلز بور می‌گوید، در چند صد میلیون سال اول پس از مهبانگ، اولین ستارگان شکل گرفتند، قبل از اینکه ستارگان و گاز شروع به ادغام شدن در کهکشان‌ها کنند. این روندی است که در مشاهدات خود شاهد آغاز آن هستیم.
انسان تنها بخش کوچکی از سپیده کیهانی را کشف کرده است و هنوز رازهای بسیاری در هیدروژن خنثی پنهان شده که بسیاری از آن‌ها کشف نشده‌اند. اما کشف سه کهکشان توسط هاینتز و تیمش، گام مهمی در این راستا به‌حساب می‌آید. حالا که می‌دانیم این کهکشان‌ها وجود دارند، می‌توانیم با دقت بیشتری به آن‌ها نگاه کنیم تا فرآیند شکل‌گیری کهکشان‌ها را بهتر درک کنیم.
گابریل برمر، اخترشناس مؤسسه نیلز بور می‌گوید، «یکی از اساسی‌ترین پرسش‌هایی که ما انسان‌ها همیشه پرسیده‌ایم این است که از کجا آمده‌ایم؟ با تماشای لحظه‌ای که برخی از نخستین ساختارهای جهان شکل گرفتند، به بخش مهمی از این پاسخ می‌رسیم. این فرایندی است که ما بیشتر بررسی خواهیم کرد و امیدواریم بتوانیم قطعات بیشتری از این پازل را کنار هم بچینیم».
نسخه کامل این مقاله را می‌توانید در مجله Science بخوانید.
