اقیانوس محلی اسرارآمیز بوده و هر بار با پژوهشهای جدید، دانشمندان را شگفتزده میکند. این بار کشف کرم های غول پیکر در اقیانوس خبرساز شده است.
اقیانوس برای کسانی که به دنبال پیچیدگیهای زندگی یا مسائل مربوط به آفرینش هستند، جذابیت خاصی دارد. آبهایی سرشار از رازهای مختلف درباره موجودات زنده در سایزهای مختلف که میتوان در میان آنها به پلانکتونهای کوچک تا نهنگهای غول پیکر اشاره کرد. هر چند از گاهی شاهد یافتههایی جدید از سوی دانشمندان و پژوهشگران در زمینه اقیانوسها و شگفتیهای آن هستیم که درهای جدید از آفرینش و رازهای آن را به روی ما باز میکند؛ این بار همراه ما در گجت نیوز باشید تا پرده از رازی جدید از رمز و رازهای اقیانوسها برداریم.
زندگی در زیر بستر اقیانوسها جریان دارد
در کاوشهای جدید انجام شده، کرمهای غول پیکر را درون حفرههای پنهان زیر آبهای اقیانوس آرام شرقی پیدا کردهاند؛ این منطقه از نظر آتشفشانی میان صفحههای پوسته زمین، فعالیت زیادی دارد. در این تونلهای بسیار درهمتنیده و تنگ تصور بر این بود که فقط میکروارگانیسمها وجود دارند، اما شرایط به گونهای دیگر رقم خورده است. در این ماموریت پژوهشی از یک زیردریایی کنترل از راه دور استفاده شد و در طول فرایند کاوش، تکههایی از پوسته کف اقیانوس را برداشت تا نگاهی به دنیای زیر آن کند. گزارشهای مربوط به کاوش در سریعترین زمان از سوی دکتر مونیکا برایت و سابین گولنر، رهبران تحقیق انجام شده در مجله Nature Communications منتشر شد. هدف از این تحقیق و انتشار گزارش درباره پژوهش انجام شده نشان دادن چگونگی زندگی کرم ها، حلزونها و باکتریهای شیمیایی در شرایطی است که هرگونه احتمال وجود حیات در چنین شرایط عجیب و پیچیدهای، منتفی به نظر میرسد.
کرمهای غول پیکر و زندگی در مکانی دور از انتظار
در گذشته دانشمندان بر این باور بودند که میکروبها و ویروسها میتوانند در پوسته کف اقیانوسها و در بخش زیرین دریچههای گرمابی زندگی کنند، اما هم اکنون به نظر میرسد جاندارانی مانند کرم های غول پیکر هم توانایی زندگی در بخش ذکرشده را دارند. زمینشناسان مدت زمان زیادی است فعالیتهای آتشفشانی و پوسته زمین کف اقیانوسها را مورد بررسی قرار میدهند، اما ایده دستهبندی حیوانات و جانوران زنده در آن به نوعی تخیلی بود. این کرمهای لولهای که طول آنها به نیم متر میرسد، میتوانند با مصرف باکتریهای شیمیایی که مواد شیمیایی معدنی را به مواد مغذی تبدیل میکنند، زنده بمانند. دانشمندان در بررسیهای خود متوجه شدند که موجودات از این حفرههای پنهان به عنوان پناهگاههای طبیعی استفاده میکنند. دمای این بخش و محیط زندگی کرم ها و موجودات در مقایسه با اقیانوسها، بسیار گرمتر بوده و برابر با 24 درجه سانتی گراد است؛ این محیط و گرمای آن ناشی از فعالیتهای زمینشناسی است. گولنر به عنوان یکی از نویسندگان نشریه اظهار داشت کشف این که چگونه میتوان زندگی را در چنین محیطهای دشواری یافت، شگفتانگیز به نظر میرسد. محققان به این نتیجه رسیدهاند که وقتی فضا و مواد مغذی در دسترس باشد، زندگی میتواند معنا پیدا کند.
بر اساس یافتههای جدید محققان میتوان گفت کرمهای غول پیکر ممکن است از طریق کانالهای زیرزمینی حرکت کنند که این مسئله نشاندهنده احتمال وجود شبکه گسترده از حیات در لایه زیرین بستر دریا است. با حذف کردن لایههای رویی بستر اقیانوس، حفرههایی پیدا شد که در آن کرمهای لولهای بزرگ، حلزونها و دیگر موجودات زندگی میکردند؛ دانشمندان معتقدند با یک اکوسیستم ناشناخته مواجه هستند. یکی از اساتید جانورشناسی و زیستشناسی دریایی در دانشگاه وین با نام برایت، اظهار داشته است که ما باید از هر آن چیزی که در سطح و در پایین آن زندگی میکنند، محافظت کنیم؛ چرا که هر دو برای سلامت اکوسیستم ضروری هستند. کارشناسان در یافتههای خود متوجه شدهاند که دریچهها میتوانند محلی برای میزبانی گروههای متراکم باکتریایی باشند که در نوع خود، موجب رشد برخی جانوران خاص میشوند. کرمهای لولهای در این مناطق رشد کرده و به واکنشهای شیمیایی که موجب تولید مواد مغذی میشوند برای ادامه حیات خود، چشم دوختهاند.
چرا کرم های اقیانوس حائز اهمیت هستند؟
یکی از بزرگترین نکات این پژوهش را باید وجود احتمال حیات، حتی در محیطهای دشوار دانست. در طول سالهای گذشته، تحقیقهای زیادی پیرامون زندگی و وجود حیات در کف اقیانوسها انجام شده و نتایج آن را میتوان شگفتانگیز دانست. بد نیست بدانید برخی از شواهد وجود چنین گونههای شگفتانگیزی به اواخر 1970 میلادی مربوط است، اما به نظر میرسد هر کشف جدیدی دارای پیچیدگیهای خاص و منحصر به فرد خود است. اینطور که پیداست، مطالعه جانوران دریچههای جدید را بازگشایی کرده تا بتوان به حیات گستردهتری در بخشهای زیرزمینی دست یافت. از طرف دیگر به خوبی نشان داده شده است که حیات در دریا با راههای بیشماری به منظور گسترش همراه بوده و بدین ترتیب، کنجکاوری کاوشگران را برانگیخته است. این اکتشافهای جدید با نگرانیهای زیادی همراه بوده است. به عنوان مثال، برخی پیشنهادها با هدف استخراج معادن در اعماق اقیانوسها میتواند حیات و زندگی را در اکوسیستمهای آسیبپذیر با خطرهای زیادی مواجه کند. با لایروبی، حفاری یا سایر فعالیتها ممکن است زندگی جانوران همانند کرم های غول پیکر در زیر بستر اقیانوسها در معرض نابودی قرار بگیرد.
این مطالعه انجام شده نشان میدهد باید بحث و برنامههای گستردهتری با هدف حفاظت از حیات در اقیانوسها شکل بگیرد. بسیاری از دانشمندان درخواستهایی را برای مدیریت دقیق موارد موردنظر ارائه کردهاند که میتواند باعث جلوگیری از آسیب دیدن موجودات دریایی زنده در بستر اقیانوسها شود. محققان بر این باور هستند که دامنه کامل تنوع زیستی در اقیانوسها بسیار گسترده بوده و هنوز بسیاری از آنها ناشناخته باقی ماندهاند. تعادق دقیق میان اکتشافهای علمی و استخراج منابع موردنیاز باید برقرار شود.
جمعبندی
دیگر نمیتوان گفت تاریکی در اعماق اقیانوسها و فشار در بخشهای پایین موجب جلوگیری از حیات جانوران میشود. اقیانوسها ثابت کردهاند که میتوانند میزبان موجودات زیادی در بخشهای مختلف یا ناشناخته باشند. تحقیقهای در حال انجام دریچههای جدید را به روی ما بازگشایی خواهند کرد. این پژوهش راه را برای درک عمیقتر ظرفیت زندگی و سازگاری با شرایط خاص در بخشهای زیرین اقیانوس، هموارتر کرده است.