در این مطلب به معرفی بهترین هلیکوپترهای تهاجمی جهان در سال 2025 میپردازیم و فهرست کشورهای دارنده آنها را منتشر میکنیم.
کشورهای مختلف و در رأس آنها ایالات متحده آمریکا، دارنده بهترین بالگردهای تهاجمی تاریخ هستند که به کمک آنها میتوانند در هر نبردی پیروز شوند. شاید این تصور را داشته باشید که در میدان نبرد، بمب و موشک یا تانک و جنگندههای سریع السیر تعیین و تضمین کننده پیروزی هستند، اما نباید نقش موثر هلیکوپترها را نادیده گرفت و از یاد برد.
به گروهی از هلیکوپترها که سرعتهای قابل قبول و توان انتقال آتش سنگین به دشمن دارند، تهاجمی گفته میشود. نه تنها نیروی هوایی هر کشوری نیاز به هلیکوپترهای تهاجمی دارد، بلکه نیروی زمینی هم به منظور پشتیبانی و پیشروی به دل خاک دشمن، نیازمند آنها خواهد بود. بعضی از هلیکوپترها در مناطق درگیری مرزها مثل عراق و افغانستان مستقر میشوند و اگر اهل بازیهای کامپیوتری باشید، قطعا با آنها آشنا خواهید بود.
ویژگیها و کاربرد بهترین هلیکوپترهای تهاجمی جهان در سال 2025
هواگردهای آتشبار دقت بالایی در شلیک داشته و مناسب حملات زمینی و هوایی هستند. همچنین میتوانند مأموریتهای مختلفی را به عهده بگیرند و به قدری مقاوم خواهند بود که بتوانند در نزدیکی خطوط مقدم جبهه از پیاده نظام پشتیبانی کنند. علاوه بر این، هلیکوپترهای تهاجمی مجهز به انواع توپ و موشک هستند و ضمنا از قابلیتهای پیشرفتهای همچون سیستمهای اویونیک و کمک خلبان سود میبرند.
میادین نبرد در شرایط کنونی میزبان انواع و اقسام پهپادهای بدون سرنشین و بمبافکنهای مجهز و مدرن هستند و در سالی که گذشت، به وضوح دیدیم که روسیه و اوکراین در نبرد با یکدیگر تا چه اندازه به پهپادها و جنگندهها متکی بودند. علیرغم اینکه جنگهای نوین به سمت هدایت خودکار و استفاده از سیستمهای هوش مصنوعی رفتهاند، همچنان باید به اهمیت حضور هلیکوپترهای تهاجمی و حضور فعالانه آنها در ناوگان هوایی ارتش کشورهای مختلف، اشاره کرد.
شاید هزینه استفاده از پهپادها ارزانتر باشد، اما تجربه جنگ روسیه و اوکراین نشان داد که هلیکوپترهای تهاجمی همچنان محبوب هستند. از زمانهای دور تا به امروز، نیروهای هوایی کشورهای مختلف، ارتقا و بهروزرسانی آنها را در اولویت قرار داده و به تکاملشان کمک کردهاند. امروزه همچون بروز و ظهور جنگندههای قدرتمندی مثلا اف 35 لایتنینگ 2 و اف 22 رپتور، بالگردهای تهاجمی هم مجهز به انواع سنسورهای دقیق، اویونیک پیشرفته و سیستمهای ضد حمله و پیچیده شدهاند.
اولین هلیکوپترها در اواسط دهه 50 میلادی به پرواز درآمدند و سپس توسعه و پیشرفت آنها در دستور کار قرار گرفت. امروزه غولهای بزرگی از جمله ایرباس، سیکورسکی و بوئینگ، تلاش میکنند تا فناوریهای مرتبط با بالگردها را توسعه دهند. اوج توسعه آنها در جنگ آمریکا با ویتنام بود، زیرا نیروی هوایی ایالات متحده نیاز به تحرک در میدان نبرد داشت و جنگلهای متراکم ویتنام این اجازه را به آمریکاییها نمیدادند.
درست از زمانی که هلیکوپترها حساب خود را به خوبی پس دادند، فرآیند توسعه و پیشرفت آنها آغاز شد و تا به امروز همچنان ادامه دارد. هم اکنون کشورهای بیشماری از جمله ایالات متحده، فدراسیون روسیه، کشورهای عضو ناتو، هند، چین و… مجهز به ناوگان هلیکوپترهای تهاجمی هستند. در ادامه به معرفی نمونههایی میپردازیم که ادعای برتری در میدان نبرد دارند.
بیشتر بخوانید:
با بهترین بالگردهای موجود در ایران آشنا شوید
هلیکوپترهای توپ دار
دنیای هلیکوپترها متنوع و پرشور است. یکی از فناوریهای مهمی که بعضی از آنها دارند، قابلیت توپ دار بوده که سرعت و قدرت زیادی به بالگرد میدهد تا بتواند مأموریتهای تاکتیکی خود را به شیوه درست انجام دهد. البته مهندسان سازنده این گروه از هلیکوپترها، تمام بهینهسازیهای لازم را روی سنسورها، سیستمهای کنترل آتش یکپارچه، مهمات هدایت شونده و کامپیوترهای کنترل پرواز انجام میدهند.
یکی از مهمترین قابلیتهای چنین بالگردهایی، ردیابی اهداف مختلف در یک زمان از طریق سامانه اپتیک و سنسورهای پیشرفته است. همچنین به لطف حضور شبکههای داده قدرتمند، اطلاعات تمامی واحدها با یکدیگر ادغام و همگام سازی میشود تا تصویری واضح و کامل از میدان نبرد و هدف معین شده به خلبان برسد.
در واقع همزمان با وجود تجهیزات نظامی و دفاعی پیشرفته و قدرتمند، هلیکوپترهای تهاجمی نیز مجهز به قابلیتها و ویژگیهای استثنایی شدهاند تا در میدان نبرد بتوانند عملکرد خوبی داشته باشند. هم اکنون در مقایسه با گذشته، عملکردهای شناسایی، مقابله و پرهیز از شناسایی به خوبی ارتقا پیدا کرده و از قبل مدرنتر شده است.
نخستین هلیکوپتر تهاجمی که میتوانست حمله دقیق به سمت اهدافش داشته باشد، AH-1W بود. این نسخه ضمن برخورداری از توانمندیهای حمله هوا به هوا، قادر به حمل موشکهای AIM-9 بود. همچنین از این بالگرد به عنوان ستون فقرات ناوگان هوایی تفنگداران دریایی یاد میشود. دو هلیکوپتر دیگر که قدرت آتش و سرعت فوق العادهای دارند، AH-63 آپاچی و AH-1Z وایپر هستند.
دو نسخه فوق را میتوان جزو باسابقهترین مدلهای ارتش ایالات متحده دانست که به خوبی جربزه خود را در میادین نبرد و خط آتش به رخ کشیدند. گرچه این دو بالگرد در زمره بهترینها به شمار میروند، اما نباید از یوروکوپتر تایگر غافل ماند. این مدل جدید با ناوگان فعلی نیروی هوایی سازگاری بیشتری داشته و در خدمت ناوگان کشورهای اروپایی است.
به نقل از شرکت ایرباس، تایگر قادر به انجام انواع عملیاتهای هوایی بوده و میتواند مأموریتهای مختلفی را به نحو احسن پشت سر بگذارد. از کاربردهای این بالگرد باید به فرماندهی و کنترل، شناسایی، حمله و پشتیبانی اشاره کرد. از طرفی از سربازان در حملات زمینی دفاع خواهد کرد و پشتیبانی را به صورت آتش هوایی نشان خواهد داد.
یوروکوپتر تایگر در سال 2003 معرفی شد و توانست به خوبی دو قابلیت پشتیبانی هوایی و شناسایی فوق العادهاش را به نمایش بگذارد. دیگر هلیکوپتر تهاجمی که باید به آن اشاره کرد، Mil Mi-28NM Havoc بوده که طی سالیان دراز، خودش را به فدراسیون روسیه ثابت کرده است. عمده تمرکز این نسخه روی دوام و حمله ضد زره بوده و توانمندی خوبی در محیطهای دشوار دارد.
از هلیکوپترهای آتشبار جدیدتر میتوان به TAI T129 ATAK از ترکیه اشاره کرد که مختص عملیاتهای مناطق صعب العبور طراحی و تولید شده است. ترکها این نسخه بهینه سازی شده را با هدف رفع نیاز نیروهای مسلح ترکیه و بهرهوری حداکثری، توسعه دادهاند. اگر توجه کنید، متوجه خواهید شد که هر یک از پنج بالگردی که در بالا به آنها اشاره کردیم، مأموریتها و اهداف خاصی دارند.
بیشتر بخوانید:
بهترین هلیکوپترهای نظامی آمریکا در تمام دوران
چرا طراحی هلیکوپترها نسبت به یکدیگر متفاوت است؟
هر هلیکوپتری دارای طراحی متفاوت و منحصربهفردی است که پشت این تمایز، فلسفهای نهفته است. بعضی از شرکتهای سازنده بالگرد مثل بوئینگ معروف به آپاچیهای مخوف و ترسناک خود هستند و بعضی دیگر به خاطر قدرتهای تسلیحاتی، استحکام و سایر موارد دیگر به چنین شهرتی رسیدهاند. از زمانهای قدیم تا به امروز، بسیاری معتقدند که این هلیکوپتر تهاجمی بهترین مدلی است که میتوان مورد استفاده قرار داد.
برای مثال همین آپاچی AH-64 که 1280 فروند از آن عملیاتی بوده و در خدمت نیروهای هوایی کشورهای مختلف است، قریب به 5 میلیون ساعت پرواز داشته و 1.3 میلیون ساعت از این پنج میلیون در میدان نبرد بوده است. در صورتی که فرآیند تولید این هلیکوپتر تا سال 2028 میلادی ادامه یابد، اصلیترین نسخه تهاجمی تا دهه 2060 میلادی خواهد شد.
علاوه بر فلسفه طراحی بالگردهای بوئینگ و آپاچی، باید به سری هلیکوپترهای Mil از روسیه اشاره کرد که عمده شهرت خود را به استحکام و سرسختی مدیون هستند. در واقع این هواگردها میتوانند در شرایط محیطی و عملیاتهای دشوار و خطرناک، انعطاف پذیری فوق العادهای از خود نشان داده و نسبت به رقبا، سرآمد و برتر باشد.
همچنین باید به یوروکوپتر تایگر اشاره داشت که به نحوی طراحی شده تا امکانات شخصی سازی شدهای به خلبان برای مقابله با دشمن در مأموریتهای مختلف ارائه دهد. هلیکوپتر تهاجمی ترکیه نیز برای مناطق تاکتیکی و نقاط کوهستانی تولید شده تا ضمن برخورداری از موتور قدرتمند، سرعت بینظیری هم داشته باشد. با این اوصاف، هر هواگردی دارای فلسفه طراحی خاصی است که باید به پیشینه آن توجه داشت.
بیشتر بخوانید:
بلک هاوک و آپاچی در کفه ترازو؛ جدال بالگردهای ارتش آمریکا
مشخصات برترین هلیکوپترهای تهاجمی دنیا
پیش از این به معرفی اجمالی و بررسی فلسفه طراحی پنج هلیکوپتر تهاجمی مهم جهان پرداختیم و حالا نوبت آن رسیده تا مشخصات آنها را با یکدیگر مورد بررسی قرار دهیم. یکی از نکات جالب توجه اینکه، هر یک از هلیکوپترهایی که در ادامه معرفی میشود، حداقل با دو خدمه طراحی گردیده و همین عامل باعث بهینه سازی سیستمهای پرواز و تسلیحات بین دو اپراتور شده است.
1. هلیکوپتر TAI T129 ATAK
برترین هواگرد آتشبار ترکیه و یکی از پنج نمونه موفق جهان، حدود 537 کیلومتر برد داشته و میتواند با سرعت 281 کیلومتر بر ساعت پرواز کند. از مهمترین تسلیحات این هلیکوپتر باید به توپ 20 م.م و موشک UMTAS اشاره کرد. قلب تپنده TAI T129 ATAK دو پیشرانه با حداکثر قدرت 2740 اسب بخار است.
- بیشینه سرعت: 281 کیلومتر در ساعت
- برد: 537 کیلومتر
- ساختار تسلیحاتی: توپ 20 م.م و موشک UMTAS
- پیشرانه: 2 موتور که هر کدام 1371 اسب بخار قدرت دارند.
2. هلیکوپتر Mil Mi-28NM Havoc
هلیکوپتر بعدی Mil Me-28NM Havoc از شوروی سابق است. این هواگرد با حداکثر سرعت 300 کیلومتر در ساعت و برد 450 کیلومتری، مجهز به تسلیحاتی از جمله توپ 30 م.م و موشکهای هدایت شونده ضد تانک شده و نیروی آن توسط دو موتور تأمین میشود که هر یک از آنها قادر به تولید 2200 اسب بخار قدرت هستند.
- بیشینه سرعت: 300 کیلومتر در ساعت
- برد: 450 کیلومتر
- ساختار تسلیحاتی: توپ 30 م.م و موشکهای هدایت شونده ضد تانک
- پیشرانه: 2 موتور که هر کدام 2200 اسب بخار قدرت دارند.
3. هلیکوپتر Eurocopter Tiger
یوروکوپتر تایگر میتواند با حداکثر سرعت 290 کیلومتر در ساعت، 800 کیلومتر برد داشته باشد. این هواگرد تهاجمی مجهز به توپ 30 میلی متری، موشکهای هوا به سطح و موشکهای هوا به هوا شده و نیروی محرکه خود را از دو پیشرانه میگیرد که هر کدام به تنهایی قادر به تولید 1185 اسب بخار هستند.
- بیشینه سرعت: 290 کیلومتر در ساعت
- برد: 800 کیلومتر
- ساختار تسلیحاتی: توپ 30 م.م و موشکهای هوا به سطح و هوا به هوا
- پیشرانه: 2 موتور که هر کدام 1185 اسب بخار قدرت دارند.
4. هلیکوپتر Bell AH-1Z Cobra
هواگرد کبرا یکی از برترین نمونههای تهاجمی جهان بوده که دارای حداکثر سرعت 370 کیلومتر در ساعت و برد 684 کیلومتری است. این هلیکوپتر مجهز به توپ 20 میلی متری و موشکهای AGM-179 شده و دارای دو موتور است که هر یک آنها قادر به تولید حداکثر 1800 اسب بخار قدرت هستند.
- بیشینه سرعت: 370 کیلومتر در ساعت
- برد: 684 کیلومتر
- ساختار تسلیحاتی: توپ 20 م.م و موشک های AGM-179
- پیشرانه: 2 موتور که هر کدام 1800 اسب بخار قدرت دارند.
5. هلیکوپتر Boeing AH-64E Apache
آخرین هلیکوپتر تهاجمی که مشخصات آن را به اجمال بررسی میکنیم، بوئینگ AH-64E آپاچی است. این هواگرد با سرعت 279 کیلومتر در ساعت و برد 483 کیلومتری، مجهز به تسلیحاتی همچون مسلسل 30 میلی متری M230 و موشکهای هلفایر شده و نیروی محرکه خود را برای به پرواز درآمدن از دو موتور میگیرد که هر یک از آنها 1994 اسب بخار قدرت تولید میکنند.
- بیشینه سرعت: 279 کیلومتر در ساعت
- برد: 483 کیلومتر
- ساختار تسلیحاتی: مسلسل 30 م.م M230 و موشک های هلفایر
- پیشرانه: 2 موتور که هر کدام 1994 اسب بخار قدرت دارند.
کشورهای دارنده بهترین هلیکوپترهای تهاجمی دنیا
برای آگاهی از این موضوع که کدام کشورها دارنده بهترین هلیکوپترهای تهاجمی دنیا هستند، باید نگاهی به جدولهای زیر بیندازید.
دارندگان هلیکوپتر Boeing AH-64E Apache
کشور | موجودی و مدل |
نیروی زمینی ارتش ایالات متحده | 819 فروند AH-64D/E |
نیروی زمینی ارتش بریتانیا | 67 فروند WAH-64 |
نیروی زمینی ارتش استرالیا | 29 فروند AH-64E |
نیروی هوایی مصر | 48 فروند AH-64D |
ارتش یونان | 32 فروند AH-64A/D |
نیروی هوایی هند | 22 فروند AH-64E |
ارتش هند | 6 فروند AH-64E |
ارتش اندونزی | 8 فروند AH-64E |
نیروی هوایی اسرائیل | 48 فروند AH-64A/D |
نیروی زمینی دفاعی ژاپن | 12 فروند AH-64D |
نیروی هوایی کویت | 16 فروند AH-64D |
نیروی هوایی سلطنتی مراکش | 36 فروند AH-64E |
نیروی هوایی سلطنتی هلند | 30 فروند AH-64E |
نیروی زمینی ارتش لهستان | 96 فروند AH-64E |
نیروی هوایی قطر | 24 فروند AH-64E |
نیروی زمینی سلطنتی عربستان | 47 فروند AH-64A/D/E |
گارد ملی عربستان سعودی | 12 فروند AH-64D |
نیروی هوایی جمهوری سنگاپور | 19 فروند AH-64D |
ارتش کره جنوبی | 36 فروند AH-64E |
ارتش جمهوری چین (تایوان) | 29 فروند AH-64E |
نیروی هوایی امارات متحده عربی | 37 فروند AH-64E |
دارندگان هلیکوپتر Bell AH-1Z Cobra
کشور | موجودی و مدل |
تفنگداران دریایی ایالات متحده | 189 فروند |
نیروی هوایی اسلواکی | 12 فروند سفارش تأیید شده |
نیروی هوایی نیجریه | 12 فروند سفارش تأیید شده |
نیروی هوایی چک | 2 فروند تحویل داده شده و 8 فروند سفارش تأیید شده |
نیروی هوایی سلطنتی بحرین | 12 فروند |
دارندگان هلیکوپتر Eurocopter Tiger
کشور | موجودی و مدل |
ارتش استرالیا | 22 فروند |
ارتش فرانسه | 67 فروند |
ارتش آلمان | 57 فروند |
ارتش اسپانیا | 24 فروند |
دارندگان هلیکوپتر Mil Mi-28NM Havoc
کشور | موجودی و مدل |
نیروی هوافضای روسیه | 110 فروند و 170 فروند سفارش جدید |
نیروی هوایی الجزایر | 40 فروند |
نیروی هوایی بنگلادش | 8 فروند سفارش تأیید شده |
نیروی هوایی اوگاندا | 3 فروند |
نیروی هوایی کنیا | 16 فروند |
نیروی هوایی عراق | 15 فروند |
نیروی هوایی ونزوئلا | 10 فروند |
دارندگان هلیکوپتر TAI T129 ATAK
کشور | موجودی و مدل |
نیروی هوایی نیجریه | 4 فروند تحویل داده شده و 2 فروند سفارش داده شده |
نیروی هوایی فیلیپین | 6 فروند |
نیروی زمینی ترکیه | 58 فروند تحویل داده شده و 35 فروند سفارش داده شده |
فرماندهی کل ژاندارمری ترکیه | 13 فروند تحویل داده شده و 11 فروند سفارش داده شده |
اداره کل امنیت ترکیه | 3 فروند |